Theo bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Bình Thuận, tối 23/4/1998, Huỳnh Văn Nén ngụ xã Tân Minh (nay là thị trấn Tân Minh), huyện Hàm Tân, đi uống rượu cùng hai người bạn. Khi ra về, Nén nảy sinh ý định đến nhà bà Lê Thị Bông trộm tài sản.
Đến nơi, Nén đi vào bằng cửa sau, đến gần giếng nước thì thấy có sợi dây dù buộc trên chiếc máy bơm nên vào nhà lấy dao ra cắt, với ý định dùng dây này để buộc tài sản trộm được.
Sau đó, Nén đi vào nhà thì thấy bà Bông đang giũ giường ngủ ở nhà dưới nên định giết, cướp tài sản. Thực hiện ý đồ, ông ta đi đến quàng sợi dây vào cổ bà Bông rồi giật mạnh làm nạn nhân ngã ngửa xuống đất. Khi nạn nhân không còn phản ứng, ông ta lột lấy chiếc nhẫn vàng bỏ vào túi áo.
Gây án xong, Nén đứng trên ghế salon lục tìm tài sản trên bàn thờ và tủ thờ. Không lấy thêm được gì, ông ta mang sợi dây dù và cả ổ khóa nhà của nạn nhân vứt trên đường bỏ chạy đến suối Yên Ngựa nằm ngủ. Sáng hôm sau, Nén tỉnh dậy phát hiện vàng cướp được đã bị mất.
Ngoài ra, Nén còn bị cáo buộc về hành vi hủy hoại tài sản do đốt nhà hai người ở địa phương trong một vụ án khác.
Ngày 31/8/2000, TAND tỉnh Bình Thuận xử sơ thẩm, tuyên phạt Huỳnh Văn Nén mức án tù chung thân về tội Giết người, 3 năm tội Cướp tài sản và 2 năm về tội Cố ý hủy hoại tài sản. Tổng hợp hình phạt, Nén phải chấp hành án chung thân.
Bị cáo Huỳnh Văn Nén trong phiên tòa 14 năm trước. Ảnh: Pháp luật TP HCM.
Hai ngày sau, Nguyễn Phúc Thành - phạm nhân cải tạo tại trại giam Sông Cái, Ninh Thuận - có đơn tố giác hai người bạn tên Nguyễn và Hồ (ngụ cùng địa phương, nghiện ma túy và thường xuyên trộm cắp tài sản) mới chính là hung thủ giết bà Bông.
Ông Huỳnh Văn Truyền (bố của Nén) có đơn kêu oan cho con trai về tội Giết người và Cướp tài sản. Hơn một tháng sau phiên sơ thẩm, Nén làm đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt nhưng do quá hạn nên Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM không chấp nhận và đình chỉ xét xử phúc thẩm. Bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Bình Thuận có hiệu lực thi hành.
Trong suốt những năm qua, ông Truyền liên tục kêu oan cho Nén. Đến năm 2013, người cha tiếp tục gửi đơn lên VKSND Tối cao và TAND Tối cao cùng với bản xác nhận của anh Nguyễn Phúc Thành (lúc này đã ra tù) về việc tố giác Nguyễn và Hồ là hung thủ giết bà Bông. Trong đó, Hồ đã chết do nhiễm HIV từ 3 năm trước, còn Nguyễn đã trốn khỏi địa phương từ ngày nạn nhân chết.
Mới đây, cuối tháng 10/2014, VKSND Tối cao đã kháng nghị bản án sơ thẩm của TAND Bình Thuận, đề nghị TAND Tối cao xét xử Giám đốc thẩm vụ án theo hướng hủy phần tội danh và hình phạt về tội Giết người, Cướp tài sản với Huỳnh Văn Nén, giao hồ sơ cho cấp sơ thẩm điều tra xét xử lại.
Trong bản kháng nghị, VKSND Tối cao đã chỉ ra nhiều thiếu sót và vi phạm trong quá trình điều tra vụ án này. Theo Viện, đây là vụ án không bắt quả tang, cơ quan điều tra đã không thu giữ được số vật chứng như: sợi dây dù Nén khai dùng để siết cổ nạn nhân, ổ khóa nhà bà Bông và nhẫn vàng hung thủ cướp của nạn nhân. Các sợi dây thu giữ trong quá trình điều tra không liên quan đến sợi dây Nén dùng để siết cổ bà Bông.
VKSND Tối cao cũng cho rằng, lời khai nhận tội ban đầu của Nén không phù hợp với hiện trường và biên bản khám nghiệm tử thi. Các lời khai nhận tội sau mâu thuẫn với nhau, mâu thuẫn với lời khai của chị Phạm Thị Hồng (con bà Bông) và một số nhân chứng. Về cách thức thực hiện hành vi phạm tội, ban đầu, Nén khai dùng tay bóp cổ, về sau lại khai vòng dây từ phía sau siết cổ. Có khi lại cho rằng vòng dây qua cổ bà Bông rồi giật mạnh làm bà ngã ngửa, sau đó mới dùng dây siết.
Về vị trí giết bà Bông, các lời khai cũng không đồng nhất. Ban đầu, Nén khai giết nạn nhân ở nhà trên nhưng nhiều lời khai sau đó lại xác định giết ở nhà dưới. Bị cáo khai sau khi gây án không lục tìm tài sản, không tắt đèn nhà bà Bông nhưng chị Hồng khẳng định thời điểm về nhà thấy đèn tắt, đồ đạc trong nhà bị xáo trộn. "Cấp sơ thẩm đã căn cứ dấu chân để lại hiện trường, kết quả so sánh kích thước dấu chân nhưng không xác định được sự đồng nhất giữa dấu chân này với kích thước bàn chân của Nén", bản kháng nghị nêu.
Ngoài ra, Viện cũng cho rằng, đơn tố giác của phạm nhân Nguyễn Phúc Thành về việc Nguyễn mới là hung thủ trong vụ án, chưa được điều tra làm rõ. "Từ những tình tiết nêu trên cho thấy tòa cấp sơ thẩm kết án Huỳnh Văn Nén về tội Giết người và Cướp tài sản là chưa đủ căn cứ vững chắc", VKSND Tối cao kết luận. Trong khi đó, Nén cho rằng những lời khai của mình trước đó tại cơ quan điều tra là do bị bức cung, nhục hình.
Trong thời gian bị điều tra với cáo buộc là hung thủ giết bà Bông, Nén còn được xác định là có liên quan một vụ giết người khác xảy ra trước đó 5 năm (1993) - "kỳ án vườn điều".
Trải qua quá trình tố tụng kéo dài đến 12 năm nhưng vẫn không tìm ra được hung thủ, cơ quan tố tụng buộc phải tuyên 9 bị cáo trong "kỳ án vườn điều" (đều là người trong gia đình vợ Nén) vô tội và phải bồi thường oan sai với tổng số tiền hơn một tỷ đồng.
Hải Duyên - B.Hà
* Tên hai người bị tố giác là hung thủ đã thay đổi