 |
|
Hàn khẩu dòng sông mới do quân dân Đại Lộc làm tháng 6/2001. |
Để kịp đón mùa lũ 2001 (chỉ còn 3 tháng), nên ở một cao trình nào đó, lũ sẽ tràn qua mặt đập hàn khẩu để thoát về Thu Bồn.
Kinh phí cho công trình khoảng gần 3 tỷ đồng và tương lai sẽ có phương án xử lý triệt để hơn.
Trong khi đó, ông Lê Trí Tập, nguyên chủ tịch tỉnh Quảng Nam, với tư cách là một kỹ sư thủy lợi hiểu biết đặc tính của các dòng sông ở đây, cho rằng: “Trong khả năng nào đó, mùa lũ năm nay Hội An sẽ ngập nhanh hơn, ngâm lâu hơn, nhưng khi đạt đến mức nước băng đồng (xấp xỉ báo động 3) thì nước lũ sẽ đổ về vùng trũng hạ du bắc Quảng Nam và thoát ra cửa Hàn. Vì vậy, mức độ uy hiếp trực tiếp với Hội An sẽ giảm đi nhiều.
Hiện tai, các cấp, ngành từ trung ương tới địa phương đang gấp rút chạy đua với thời gian để khắc phục sự cố Vu Gia.
Lở, bồi thất thường làm lấp cửa sông
Sông Vu Gia và Thu Bồn là hai sông lớn bắt nguồn từ dãy trường sơn và ôm gọn vùng đất Quảng Nam, Đà Nẵng. Từ hàng trăm năm trước và cho đến hôm nay, Vu Gia, Thu Bồn có vai trò là mạch sống cho vùng đất này. Tuy nhiên, cùng với những ích lợi, hiện tượng lở, bồi không có quy luật của hai con sông này trong mỗi mùa lũ lại là mối đe doạ thường niên.
Đỉnh điểm của sự bất thường là ba trận lũ lịch sử năm 1999-2000 đã bồi lấp cửa sông Quảng Huế (đoạn nối giữa Vu Gia và Thu Bồn) ở cao trình 4 m, đồng thời mở ra một dòng mới tại vùng Giao Thuỷ, huyện Đại Lộc, chuyển gần như hoàn toàn lưu lượng nước của Vu Gia về Thu Bồn đổ ra cửa Đại - Hội An, thay vì theo sông Quảng Huế về sông Yên đổ ra cửa Hàn - Đà Nẵng như trước đây.
 |
|
Hội An mùa lũ năm 2000, còn 2001 thì sao? |
Khảo sát mới nhất của Viện cho thấy, bình quân lưu lượng nước của sông Vu Gia hiện nay qua dòng cũ về Đà Nẵng chiếm một phần rất nhỏ, chỉ còn từ 5-12 m3/giây, trong khi theo dòng mới từ 70-80 m3/giây. Điều đó có nghĩa là hạ lưu sông Thu Bồn, mà di sản Hội An nằm hoàn toàn trong đó, sẽ trở thành một cái rốn nước khổng lồ của hai con sông trong mùa lũ.
“Việc chuyển lượng lớn nước từ sông Vu Gia sang sông Thu Bồn trước hết làm mất cân bằng nguồn nước cho hạ lưu sông Vu Gia vào mùa kiệt. Mùa mưa, lũ lớn dồn sang sông Thu Bồn làm gia tăng các vùng ngập lụt mới và hình thành các khu vực sạt lở, xói bồi mới trên sông này”, Viện Khoa học Thuỷ lợi nhận định trong báo cáo gửi Bộ NN&PTNT và các cơ quan có liên quan.
Giải thích về hiện tượng này, các chuyên gia cho rằng, điểm xuất phát là do việc chỉnh trị sông Vu Gia trong những năm qua còn tự phát và chắp vá. Cụ thể nhất là việc chống đỡ hiện tượng sạt lở bằng kè cục bộ trên từng khu vực dân cư trong nhiều năm qua làm dòng chảy của sông càng bất thường hơn bao giờ hết.
Ba trận lũ lịch sử liên tiếp 1998-2000 dù với sự chia sẻ của cửa Hàn (Đà Nẵng), nhưng Hội An đã phải đối phó hết sức vất vả. Trong trường hợp lũ chỉ đổ về cửa Đại (Hội An), vốn đã bị bồi lấp rất mạnh hiện nay, thì sự an toàn của di sản khó mà đảm bảo được.
(Theo Lao Động, 3/7)
Theo dòng sự kiện:
Hàn khẩu nhánh sông Vu Gia mới mở (26/6)
Sông Vu Gia đổi dòng đe dọa trực tiếp di sản Hội An (25/6)