Lào sắp tham vấn thêm một đập thủy điện trên sông Mekong

Thủy điện Sanakham là dự án đề xuất thứ sáu trên dòng chính sông Mekong, dự kiến bắt đầu khởi công xây dựng trong năm 2020, hoàn thành và vận hành liên tục từ năm 2028 với công suất 684 MW. Điện sản xuất ra chủ yếu sẽ bán sang Thái Lan, theo thông cáo của Ủy hội sông Mekong Quốc tế (MRC) hôm nay.

Dự án thủy điện Sanakham nằm giữa tỉnh Xayaburi và tỉnh Vientianne của Lào, cách biên giới Thái Lan - Lào khoảng hai km về phía thượng lưu, cách biển khoảng 1.737 km. Nhà máy phát điện sẽ dài 350 m, cao 58 m, có 12 tổ máy, mỗi tổ máy có công suất 57 MW.

Tổng chi phí dự án ước tính gần 2,1 tỷ USD, trong đó 27,7 triệu USD được phân bổ cho những biện pháp giảm nhẹ tác động môi trường và xã hội, cũng như các chương trình theo dõi giám sát, theo tài liệu do chính phủ Lào cung cấp cho Ban Thư ký MRC.

Chính phủ Lào đã cung cấp bộ tài liệu kỹ thuật và nghiên cứu khả thi kỹ thuật, gồm đánh giá tác động xã hội và môi trường của dự án, nghiên cứu phù sa và nghề cá trong thông báo trình lên Ban Thư ký MRC. Bộ tài liệu này sẽ được chia sẻ với các quốc gia thành viên khác của MRC gồm Việt Nam, Campuchia và Thái Lan.

Tham vấn trước là yêu cầu trong bộ quy tắc của MRC về thủ tục hợp tác sử dụng nước trên dòng chính sông Mekong. Theo đó, mọi dự án cơ sở hạ tầng sử dụng nước trên dòng chính vào mùa khô trong cùng lưu vực và mùa mưa giữa hai lưu vực đều phải tiến hành quá trình tham vấn trước. Thủ tục này áp dụng với các dự án xây dựng thủy lợi quy mô lớn và thủy điện có thể gây ảnh hưởng lớn về môi trường, dòng nước và chất lượng nước trên dòng chính sông Mekong.

Trong quá trình tham vấn trước, MRC sẽ thẩm định các khía cạnh kỹ thuật của dự án, đánh giá tác động xuyên biên giới tiềm tàng đối với môi trường và sinh kế của những cộng đồng ven sông, đồng thời kiến nghị biện pháp giải quyết các quan ngại đó. Quá trình này thường kéo dài 6 tháng, nhưng MRC có thể gia hạn thêm. 

Lào đã nộp hồ sơ tham vấn trước dự án thủy điện Sanakham từ ngày 9/9/2019, nhưng Ủy ban Liên hợp MRC hoãn quá trình cho đến khi hoàn thành tham vấn trước dự án thủy điện Luang Prabang. Ngoài Sanakham, có 5 dự án thủy điện gồm Xayaburi, Don Sahong, Pak Beng, Pak Lay và Luang Prabang được đề xuất trên dòng chính sông Mekong ở Lào và đã được trình để tiến hành tham vấn trước.

Vũ Anh