'Lão ngư' dũng cảm dám thách thức hà bá

Người đàn ông sinh năm 1965 (ở thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh, Quảng Trị) chuyện vớt xác, cứu người trên biển, và đã "nổi danh" ở vùng đất này. Người dân nơi đây gọi ông là “lão ngư” dũng cảm.

Trong căn nhà nhỏ ấm cúng, hai vợ chồng ông Mai Văn Dàn đang sửa soạn đồ dùng để chuẩn bị đi biển gần bờ. Biết có khách, ông nghỉ tay và mời khách ngồi uống trà trước hiên nhà. Ông kể về cái nghiệp vớt xác, cứu người của mình như là một định mệnh.

Ông Mai Văn Dàn cùng vợ và con bên ngôi nhà nhỏ. Ảnh: Minh Nhật.

Quen với nghề đánh cá từ nhỏ, nhưng năm 1986, gác lại nghề biển, ông gia nhập lính Bảo vệ Thủ đô, rồi tình nguyện lên mặt trận biên giới ở Vĩ Xuyên – Hà Tuyên để bảo vệ Tổ quốc. Một ngày nọ, ông hay tin bố và chú ruột của mình đã chết đuối nơi vùng biển quê nhà.

“Lúc đó tôi không tin vào mình nữa. Cha và chú tôi là những người đi biển kỳ cựu, làm sao mà chết đuối được. Nghe kể lại là hôm đó khi cha và chú đang đánh bắt gần bờ thì bỗng nhiên có một trận cuồng phong ập vào. Cha và chú tôi trở tay không kịp, thuyền bị lật và…”, ông Dàn nghẹn ngào kể.

Điều áy náy và “đau” nhất với ông là lúc cha và chú bị nạn, có rất nhiều thuyền ở gần đó chứng kiến cảnh vật lộn với thủy thần của hai người đàn ông mà không ai tới cứu giúp. Họ quan niệm rằng, người đi biển thường có một lời nguyền khi thuỷ thần hay còn gọi là hà bá đã “kêu” ai thì người ấy “dạ”, ai đến cứu nghĩa là chống lệnh bắt người của “hà bá” thì phải thế mạng, nên nhiều người đứng nhìn, không ứu. Lời nguyền đó theo mãi ngư dân biển một thời gian dài mà không ai dám bước qua.

Rời quân ngũ trở về quê hương, ông Dàn quyết tâm bám biển, nối nghiệp cha ông. Nhưng ký ức về ngày lật thuyền của cha và chú, đặc biệt cảnh nhiều ngư dân thấy mà không cứu cứ đeo đẳng mãi.

“Tôi nghĩ cứu người là chuyện bình thường, bất kể người cứu làm nghề gì. Nếu có cơ hội cứu được một người là mình nên cứu chứ đừng nề hà chi. Mạng người là quan trọng, bây giờ nếu ai gặp nạn trên biển thì tôi sẵn sàng 'bước qua lời nguyền' để cứu giúp họ”, ông nói.

Những người được ông Dàn cứu trong mấy chục năm ở miền biển này khó mà kể hết. Chỉ biết rằng, cứ mỗi độ lễ, Tết có nhiều ân nhân nhớ đến thì tìm về để tạ ơn. Ông Dàn kể, cách đây mấy năm, có một du khách nữ trong đoàn tham quan phía Bắc về tắm biển Cửa Việt. Khi mọi người đang say sưa vui chơi trên biển thì bất ngờ người phụ nữ đó chấp chới trong làn sóng dữ, hai tay quơ lên cầu cứu. Trong đoàn hôm đó không ai biết bơi.

“Lúc đó tôi ngồi trong bờ thấy tín hiệu kêu cứu, tôi chạy ra bơi thẳng về phía nạn nhân rồi đưa lên bờ sơ cấp cứu. Sau đó có mấy cô y tá đến tiếp tế và người phụ nữ đó đã thoát chết”, ông Dàn kể.

Kể từ đó, người phụ nữ hàng năm đều quay lại miền biển này để tạ ơn ông. Hay như cô gái tên Ly ở khối phố 1, thị trấn Khe Sanh, huyện Hướng Hoá, Quảng Trị. Một chiều mùa hè, cô cùng bạn bè đi tắm biển thì bất ngờ bị sảy chân, cuốn theo sóng dữ. Mọi người la hét, kêu cứu. Ông Dàn nghe được liền chạy ngay ra bờ biển và sải cánh tay rắn chắc bơi ra giữa dòng dìu cô gái vào bờ. Do uống quá nhiều nước nên cô gái mệt lả và ngất đi, nhưng nhờ ông Dàn đưa vào bờ kịp thời nên sau khoảng một tuần cấp cứu ở bệnh viện, sức khỏe cô đã hồi phục.

Những lúc rảnh rỗi ông Dàn làm thêm việc nhà phụ gia đình. Ảnh: Minh Nhật.

 “Ông ấy cứu người là thế nhưng cũng gặp không ít tai nạn. Nhiều người hiểu nhầm làm vợ chồng chúng tôi dở khóc dở cười”, bà Trần Thị Thuận, vợ ông cho biết.

Đó là kỷ niệm mà vợ chồng ông không bao giờ quên. Cách đây hơn 5 năm, “lão ngư” Dàn đang đánh bắt hải sản thì phát hiện một cô gái bị cuốn trôi. Sau khi cứu nạn nhân lên thuyền, người này thiết tha xin đi theo thuyền một quãng để được chứng kiến công việc ngư dân trên biển, nên ông Dàn cực chẳng đã cho đi theo.

Chỉ một lúc sau vợ chồng ông tá hỏa khi một chiếc thuyền chở gã thanh niên cầm dao lăm lăm tới đòi “xử”. Đến khi lên giải trình với công an, gã thanh niên nhận lỗi là do mải mê nhậu trên bờ, rồi nghe người ta nói người yêu bị một ngư dân bắt lên thuyền chở ra biển, nên anh ta lao đến dí dao vào cổ một ngư dân khác yêu cầu chở ra biển để “xử” ông Dàn. Chứng kiến cảnh chồng “làm ơn mắc oán”, vợ ông bật khóc nức nở.

Theo ông Dàn, cứu người đuối nước ở biển khó hơn ở sông, hồ. Nếu ai không biết cách thì có khi lại hại chính mình vì khi người đuối nước họ gặp cái gì sẽ níu chặt vào đó. Để cứu đuối ở biển, ngoài việc thông thuộc luồng lạch, cần phải biết quan sát con nước và ước lượng dòng chảy để lao ra đón đầu vớt nạn nhân.

Ngoài cứu người đuối nước, ông Dàn còn lặn vớt xác với những nạn nhân xấu số không thể cứu được. Đợt trước, một nữ sinh lớp 9 bị chết đuối ở hồ Hà Lộc, nhiều người ngụp lặn hàng giờ không tìm thấy xác. Ấy thế mà ông Dàn chỉ cần lặn xuống vài hơi là tìm thấy thi thể nạn nhân.

 “Ngày xưa khi thấy chồng vớt xác, cứu người, tôi sợ lắm. Mỗi lần ổng đi vớt xác về là tối hôm đó tôi sợ không dám ngủ cùng, không dám ôm, ban đêm không dám mở cửa ra ngoài vì sợ hồn ma người ta đi theo trong người chồng. Bây giờ quen rồi không sợ nữa, ngược lại tôi càng tự hào và động viên chồng cố gắng cứu được ai thì cứ cứu, giúp được ai thì cứ giúp”, bà Thuận tâm sự.

Cứu nhiều người thoát khỏi lưỡi hái tử thần nhưng ông Dàn không bao giờ lấy tiền của ai. Những ân nhân khi trở lại thăm ông biếu tiền ông cũng không lấy. Hiện ông gia nhập Đội cứu sinh thuộc Ban Quản lý bãi tắm Cửa Việt với số tiền hỗ trợ hàng tháng hơn 800 ngàn đồng.

Gia nhập Đội cứu sinh thuộc Ban QL bãi tắm Cửa Việt, ông Dàn thường xuyên túc trực nhắc nhở người dân tắm biển an toàn. Ảnh: Minh Nhật.

Từ khi gia nhập Đội, ngoài việc túc trực hướng dẫn tàu thuyền không vào khu vực bãi tắm, nhắc nhở du khách và người dân tắm biển không chủ quan vượt ra khỏi vùng nước an toàn…, ông Dàn còn nhiệt tình lặn tìm xác nạn nhân chết đuối khi thân nhân của họ đến nhờ.

Ông Nguyễn Ngọc San, trưởng làng Hà Lộc, là một “lão ngư” dày dạn kinh nghiệm, chia sẻ: “Chú Dàn rất tâm tư khi thấy người ta lâm cơ mà bỏ mặc nên đã ra tay cứu mà không nghĩ đến mạng sống của mình. Mặc dù nhiều người không cứu, nhưng chú Dàn thì khác. Dàn về nhà còn phải an ủi để vợ con an tâm... ”.

Nói về hành động nghĩa hiệp của ông Dàn, ông Trần Đình Mãn- Phó chủ tịch UBND thị trấn Cửa Việt, nhận xét: “Những nỗ lực của ông Mai Văn Dàn và Đội cứu sinh, Ban Quản lý bãi tắm Cửa Việt, đã hướng dẫn, cảnh báo kịp thời để đảm bảo an toàn cho du khách và người tắm biển, được nhiều người chứng kiến cảm kích, gửi thư khen ngợi”.

Minh Nhật