Đề xuất do Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung thừa ủy quyền Thủ tướng trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày thông qua Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi. Chính sách nhằm giảm bớt chênh lệch lương hưu giữa nam và nữ khi hạ thời gian đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) từ 20 xuống 15 năm.
Chính phủ chỉnh lý theo hướng lao động nam tham gia từ đủ 15 đến dưới 20 năm thì mức hưởng bằng 40% bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Mỗi năm đóng thêm hưởng 1%. Từ năm thứ 20 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu là 45%, cứ mỗi năm tham gia thêm 2% cho đến khi đạt tối đa 75%.
Trong dự thảo trước đây, Ban soạn thảo đề xuất lao động nam tham gia BHXH từ 15 đến dưới 19 năm thì mức hưởng mỗi năm được tính bằng 2,25% tiền lương bình quân tháng đóng BHXH. Nếu tham gia đủ 15 năm, tỷ lệ hưởng của nam giới là 33,75% trong khi nữ giới là 45%. Mức chênh lệch tới 11,25% nên các đại biểu Quốc hội đã đề nghị điều chỉnh.
Với lao động nữ đủ tuổi nghỉ hưu, tham gia BHXH 15 năm thì mức hưởng được tính bằng 45% bình quân tiền lương làm căn cứ đóng. Mỗi năm sau đó hưởng thêm 2% cho đến khi đạt mức tối đa 75%.
Người Hà Nội thư giãn bên Hồ Gươm, tháng 8/2023. Ảnh: Ngọc Thành
Với cách điều chỉnh mới này, chênh lệch tỷ lệ đóng giữa nam và nữ rút xuống còn 5%, tức cùng thời gian đóng 15 năm BHXH, lao động nam hưởng 40% trong khi nữ là 45%. Tỷ lệ tích lũy lương hưu của nam giới từ năm 15 đến dưới 20 năm đóng là 1% trong khi nữ là 2%. Từ năm thứ 20 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu của hai giới mới đồng đều 2%.
Cùng đóng BHXH 30 năm, chênh lệch lương hưu của hai giới vẫn là 10%. Muốn hưởng lương hưu tối đa 75% thì nữ vẫn đóng 30 năm và nam 35 năm.
Chính phủ cho rằng hướng này vẫn tạo ra tâm lý so sánh giữa hai giới, nhưng kế thừa được quy định hiện hành. Cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu với lao động nữ không thay đổi nhưng với nam có sự điều chỉnh đáng kể với người đóng từ đủ 15 đến dưới 20 năm. Dự kiến tiền chi trả từ Quỹ Bảo hiểm xã hội tăng lên so với trước "nhưng không nhiều".
Dự luật sửa đổi giữ nguyên quy định lao động mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi vẫn bị trừ 2% tỷ lệ hưởng, nhưng đóng vượt khung 30-35 năm thì ngoài lương hưu chỉ được trợ cấp bằng 0,5 lần bình quân tiền lương đóng BHXH.
Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi dự kiến được Quốc hội thông qua vào ngày 29/6, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.
Hồng Chiêu