Tại Anh, Mỹ (nước theo hệ thống Thông luật - Common Law) hình phạt lao động công ích được áp dụng với những người phạm tội chưa nghiêm trọng tới mức phải chịu thi hành án phạt tù. Đây là hình thức buộc người phạm tội “chuộc lỗi” với cộng đồng địa phương, thường là những công việc liên quan tới cải thiện môi trường sống và khung cảnh địa phương, chẳng hạn như sơn sửa lại tường bị vẽ bậy, thu dọn rác thải và trang trí không gian công cộng...
Ngoài các công việc thông thường, thẩm phán có thể “tùy biến” lựa chọn hình phạt để phù hợp với hành vi của người phạm tội. Chẳng hạn, tài xế lái xe khi say rượu có thể bị phạt diễn thuyết trước cả một trường học về vấn đề tại sao lái xe khi say là hành vi đáng bị lên án.
Tại Mỹ, thậm chí đã có trường hợp một học sinh cấp 3 có hành vi phân biệt chủng tộc đã bị thẩm phán Tòa thanh thiếu niên buộc phải đọc và tóm tắt nội dung của nhiều cuốn sách về lịch sử và nguyên nhân của nạn phân biệt chủng tộc.
Chiếc áo phản quang màu cam với dòng chữ “community payback” (tạm hiểu là “gửi trả cộng đồng”) dành cho người phải lao động công ích.
Trong khi xét xử, một thẩm phán ở Anh có thể tuyên buộc người phạm tội phải lao động từ 40 đến 300 giờ không được trả công, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội.
Để đảm bảo bản án của tòa được thi hành một cách hiệu quả, người phạm tội có thể sẽ phải lao động dưới sự theo dõi của một viên chức quản lý. Trong khi làm việc, người này còn buộc phải mặc một chiếc áo phản quang màu cam bắt mắt, dễ nhận diện.
Với những người thất nghiệp, họ sẽ phải làm việc liên tục 3-4 ngày/tuần để thực hiện xong bản án của mình. Với người vẫn đang đi làm, việc lao động công ích sẽ được sắp xếp vào buổi tối hoặc vào dịp cuối tuần.
Siêu mẫu khi tới trình diện cảnh sát.
Siêu mẫu Naomi Campbell từng bị Tòa án ở Mỹ tuyên phạt 5 ngày lao động công ích vào năm 2007. Lý do, trong cơn bực tức, cô đã ném điện thoại vào đầu người giúp việc tại nhà. Naomi Campbell đã phải tới tại Cục Vệ sinh New York để nhận công việc thu com rác thải thành phố, thực thi đầy đủ phán quyết của toà.
Ngôi sao nhạc pop của thập niên 1980 là Boy Geogre từng phải lao động công ích ở New York vào 2005 do báo trộm giả. Ca sĩ Culture Club bị cáo buộc làm lãng phí thời gian của cảnh sát và bị tuyên 5 ngày lao động công ích, đi kèm khoản tiền phạt 1.000 USD và phải tham gia lớp cai nghiện. Ban đầu, ông được phái đi quét đường, nhưng công việc này chỉ kéo dài được nửa tiếng thì phải thay đổi vì ca sĩ liên tục người hâm mộ và giới báo chí quây kín.
Ca sĩ Culture Club. Ảnh: AP
Phạm lỗi nào sẽ bị phạt
Tại Anh, Mỹ, những hành vi như phá hoại tài sản, ăn cắp vặt, gây gổ không nghiêm trọng, móc túi, lái xe khi say rượu, lừa đảo quy mô nhỏ… đều có thể áp dụng phạt lao động công ích.
Trong một số trường hợp, nếu tòa cho rằng hình phạt lao động công ích sẽ có tác dụng hơn hình phạt tù trong việc ngăn ngừa tội phạm tái phát, thẩm phán sẽ lựa chọn. Bên cạnh đó, nếu xét thấy là phạm tội lần đầu, tòa án cũng có thể tuyên mức phạt này.
Nhà chức trách muốn thông qua việc lao động công ích để răn đe về mặt tâm lý, từ đó ngăn ngừa họ tái phạm. Đồng thời qua đây, người phạm tội nhận thấy được bổn phận, trách nhiệm của mình với cộng đồng, với những người xung quanh, thúc đẩy quá trình tái hòa nhập xã hội.
Hình thức phạt này có thể được áp dụng với bất cứ độ tuổi nào.
|
Có 4 hệ thống pháp luật lớn trên thế giới: Dân luật, Thông luật, luật Xã hội Chủ nghĩa và luật tôn giáo. Hệ thống Thông luật (còn gọi là luật án lệ) có nguồn gốc từ Anh, nhấn mạnh trọng trách giải thích pháp luật của các vị thẩm phán. Thẩm phán của các tòa, đặc biệt là Tòa tối cao có thể đưa ra phán quyết cho một vụ việc nhất định và đưa quyết định của mình thành án lệ. Tất cả các vụ việc sau đó nếu có tình tiết tương tự đều phải có kết quả xử án giống với án lệ trước đó của tòa Tối cao. Hệ thống Dân luật được đặc trưng bởi tính pháp điển hóa mạnh mẽ của nó, điển hình là Bộ luật Dân sự Pháp 1804 được xây dựng dưới sự chỉ đạo của hoàng đế Napoléon Bonaparte. Theo đó, luật thành văn được tôn trọng nhất, thẩm phán thuộc hệ thống này chỉ có quyền được áp dụng quy định của pháp luật, không có quyền giải thích pháp luật, không có quyền tạo án lệ. Hệ thống pháp luật XHCN là pháp luật của những nước theo chế độ XHCN, được xây dựng dựa trên hệ thống Dân luật nhưng mang đậm dấu ấn của tư tưởng Mác Lê-nin. Hệ thống luật tôn giáo: Công nhận quy định của tôn giáo là quy định của pháp luật. |