Làng du lịch sinh thái Pơ mu hoang vắng

Năm 2016, chính quyền huyện Tây Giang tận dụng cây rừng ngã đổ và mở đường vào rừng pơ mu lấy gỗ làm nhà. Hàng trăm người dân xã A Xan chung sức, làm việc nhiều tháng dựng 10 ngôi nhà sàn truyền thống, lập làng sinh thái Pơ mu nhằm phát triển du lịch.

Làng nằm giữa rừng nguyên sinh rộng khoảng 450 ha thuộc hai xã A Xan và Tr’hy. Khu rừng có 1.200 cây pơ mu, trong đó có 725 cây hơn 1.000 năm tuổi được công nhận là cây di sản Việt Nam. Đây là khu rừng pơ mu nhiều nhất tại Việt Nam.

Nhà được dựng bằng cột gỗ, xung quanh và sàn lát ván, mái lợp cỏ tranh, lá cây rừng. Diện tích mỗi nhà từ 50 đến hơn 100 m2. Huyện Tây Giang kỳ vọng làng sinh thái đi vào hoạt động thu hút du khách đến tham quan, trở thành điểm du lịch, giúp người dân vùng cao làm du lịch cộng đồng.

Sau gần 10 năm, toàn bộ số nhà sàn ở làng sinh thái Pơ Mu bị hư hỏng, không có người trông coi.

Xung quanh một ngôi nhà truyền thống cỏ mọc um tùm.

Tháng 2 hàng năm, chính quyền huyện Tây Giang tổ chức lễ hội Tạ ơn thần rừng và một số lễ hội khác tại làng sinh thái Pơ mu. Làng đón du khách đến lưu trú, tham quan rừng di sản, trải nghiệm ngủ giữa rừng, thưởng thức các món ăn, văn hóa người Cơtu.

Mái nhà lợp bằng tranh bị mục nát, nhiều mảng lớn rơi xuống sàn. Nhiều cây gỗ hư hỏng bị người đi rừng lấy làm củi đốt.

Do làng nằm trong rừng nên không có người dân sinh hoạt, thỉnh thoảng chỉ có lực lượng bảo vệ rừng đến ở.

Những cột gỗ bị mối, mọt đục rỗng. Sau dịch Covid-9, làng sinh thái vắng bóng du khách và các dịch vụ lưu trú không còn hoạt động. Tuyến đường vào làng sinh thái bị sạt lở do mưa bão khiến phương tiện không thể lưu thông. Hiện du khách trải nghiệm rừng pơ mu xong thì quay lại trung tâm huyện Tây Giang, cách xa hơn 40 km, lưu trú.

Chăn, chiếu, nệm, gối để phục vụ du khách hư hỏng, chất đống trong nhà.

Đồ dùng sinh hoạt trong phòng còn sót lại đã phủ bụi. Phòng Văn hóa Thông tin huyện Tây Giang cho biết từ đầu năm đến nay có hai đoàn khách từ TP HCM đến rừng pơ mu tham quan.

Máy phát điện lâu ngày không sử dụng bị hư hỏng.

Chai nước nhựa do du khách, người dân vứt bỏ trước một ngôi nhà truyền thống.

Ông Mạc Như Phương, Phó chủ tịch huyện Tây Giang, cho biết tuyến đường bêtông vào rừng pơ mu dài hơn 5 km đã hoàn thành, UBND huyện đã phê duyệt dự án đầu tư hơn 6 tỷ đồng nâng cấp, cải tạo làng du lịch sinh thái Pơ mu. Dự án do Ban Quản lý dự án Quỹ đất đô thị huyện làm chủ đầu tư, thực hiện năm 2025 và hoàn thành tháng 2/2026.

Ngoài việc nâng cấp nhà xuống cấp, huyện sẽ đầu tư mới 4 nhà lưu trú theo mô hình nhà dài truyền thống Cơtu. Diện tích mỗi nhà hơn 60 m2 bằng bêtông, vách dùng khung thép ốp vân gỗ, mái lợp lá dừa nhân tạo. Một nhà ăn rộng hơn 100 m2 và nhiều hạng mục khác được xây dựng.

Cách khu sinh thái hơn 100 m là cây pơ mu cao gần 20 m có tuổi thọ hàng trăm năm được công nhận di sản.

Pơ mu là một chi trong họ hoàng đàn, có mùi thơm đặc trưng, vân gỗ đẹp, không bị mối mọt phá hoại. Gỗ pơ mu được sử dụng để làm các đồ tạo tác mỹ thuật, các loại đồ gia dụng. Đây là loài nguy cấp tại Việt Nam, được đưa vào sách đỏ năm 1996.