Làm tranh điêu khắc bơ đón Tết ở Tây Tạng

Tết Losar hay lễ mừng năm mới của người Tạng ở Tây Tạng, Trung Quốc, thường diễn ra vào cuối tháng 2, đầu tháng 3. Năm nay, Losar bắt đầu từ ngày 28/2 và kéo dài 15 ngày.

Vào ngày cuối cùng của năm cũ, người Tây Tạng dọn dẹp nhà cửa để loại bỏ điều không may, sau đó chuẩn bị lễ vật và trang trí không gian sống. Một trong những việc nhiều gia đình làm dịp này là trưng bày tranh điêu khắc từ bơ yak trong nhà hoặc tại các đền chùa. Những bức tranh được tạo ra với mong ước một năm mới an lành, gắn kết với đức tin Phật giáo.

Tranh điêu khắc từ bơ yak thường có khổ nhỏ, được chạm khắc trên những thanh gỗ dẹt có tay cầm. Ảnh: Xinhua/Jiang Fan.

Điêu khắc trên bơ là loại hình nghệ thuật truyền thống của người dân Tây Tạng. Những tác phẩm thường khắc hình ảnh hoa lá, chim muông, hoặc tái hiện các câu chuyện Phật giáo, nghi lễ tâm linh nhằm cầu mong an lành, may mắn. Ảnh: Xinhua/Jiang Fan.

Nguyên liệu chính của tranh là bơ yak, được làm từ sữa bò tinh luyện. Đây là loại bơ truyền thống của người dân Tây Tạng có độ mềm và dẻo khi được đun nóng.

Nghệ nhân bắt đầu điêu khắc bằng việc làm mềm bơ thành khối nhão, sau đó thêm màu tự nhiên để tạo nên những màu như vàng, đỏ, xanh, hồng và trắng.

Khi được khối kết cấu như ý, họ tạo hình từng chi tiết trên các tấm ván phẳng hoặc nặn thành tượng. Vì bơ mềm và dễ chảy nên người làm cần kinh nghiệm và đôi tay khéo léo và phải làm trong phòng lạnh. Ngoài ra, họ cũng ngâm tay trong nước đá để giảm tình trạng chảy bơ.

Bát Bảo Cát Tường là hình ảnh quen thuộc trên các tác phẩm điêu khắc bơ. Một số biểu tượng khác cũng thường xuất hiện như viên ngọc Norbu Kagyi, bộ tứ Thunpa Punshi (voi, khỉ, thỏ, chim), sáu yếu tố trường thọ Tsering Drukor (ông lão, sông, hạc, hươu, cây, vách đá) và biểu tượng Mặt Trời – Mặt Trăng Nyima Dawa.

Trong ảnh là tác phẩm ông lão và hươu, đại diện cho mong ước trường thọ. Ảnh: Xinhua/Jiang Fan.

Tranh điêu khắc bơ yak về bộ tứ voi, khỉ, thỏ và chim mang ý nghĩa hòa hợp và kính trọng người lớn tuổi. Ảnh: China News Service.

Nghệ nhân dùng que gỗ tạo hình cho sản phẩm.

Nếu trời không quá nóng hoặc ẩm, tranh có thể bảo quản trong vài tuần. Ảnh: Xinhua/Jiang Fan.

Những ngày cận Tết Losar, các nghệ nhân điêu khắc tất bật chuẩn bị nhiều loại tranh bơ khác nhau. Ảnh: China News Service.

Ngoài khắc trên thanh gỗ dẹt, một số tác phẩm được trình bày cầu kỳ với phần đế chạm khắc tinh xảo. Các bức tranh cũng là món quà được nhiều người tặng nhau vào dịp năm mới. Vào dịp Tết Losar và những ngày lễ lớn, tranh điêu khắc bơ được bày bán nhiều trên đường phố và chợ ở Tây Tạng.

Điêu khắc bơ Tây Tạng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia của Trung Quốc từ năm 2006. Ảnh: China News Service.