Làm thế nào để ngăn chặn Mbappe?

* Bayern - PSG: 3h thứ Năm 9/3, giờ Hà Nội.

"Chặn hoàn toàn Mbappe là bài kiểm tra gần như không có lời giải", báo Anh The Athletic bình luận

Tiền đạo người Pháp chỉ đủ thể lực chơi khoảng 30 phút ở lượt đi gặp Bayern trên sân Parc des Princes, do vừa hồi phục chấn thương đùi. Nhưng chỉ trong thời gian ngắn hiện diện trên sân, anh là cầu thủ nguy hiểm nhất của PSG. Ở trận lượt về tối nay 8/3, Mbappe sẽ đá chính và tìm cách gây ra sát thương nhiều hơn cho "Hùm Xám".

Khi bị bám sát Mbappe, anh sẽ quay đối thủ đến chóng mặt. Nếu hậu vệ giữ khoảng cách, anh sẽ tận dụng mọi khoảng trống có thể để làm điều gì đó. Còn nếu đối thủ cử hai cầu thủ kèm Mbappe, cũng có nghĩa họ để thêm không gian cho Lionel Messi hoạt động.

Mbappe mới 24 tuổi, nhưng đã giành nhiều danh hiệu mà các cầu thủ thèm khát, nhưng Champions League vẫn trốn tránh tiền đạo này. "Champions League có ý nghĩa quan trọng với tôi", anh nói với UEFA năm 2021. "Chúng tôi đã bị loại ở nhiều giai đoạn khác nhau, và phải chịu đựng đắng cay. Tôi sẽ rất xúc động nếu vô địch giải này. World Cup với tôi là Chén Thánh, nhưng ở cấp CLB không gì hơn Champions League. Như lời bài hát của giải, đấu trường này dành cho những đội mạnh nhất".

Mbappe chưa thành công ở Champions League không phải vì thiếu nỗ lực. Anh đã ghi 40 bàn trong 60 trận tại giải, chỉ cách tám bàn so với Top 10 cầu thủ ghi bàn mọi thời ở Champions League hay Cup C1 trước kia.

Vậy liệu có cách nào ngăn chặn Mbappe?

Đầu tiên là thay đổi trong cách sút của Mbappe theo thời gian. Anh có xu hướng dạt trái, rê bóng vào trong rồi dứt điểm, từ khi khởi nghiệp. Nhưng trong hai mùa gần đây, khu vực dứt điểm ưa thích với Mbappe mới được định hình rõ ràng.

Nhưng biết Mbappe sút ở đâu là một chuyện, dự đoán cách anh sút thế nào lại là vấn đề phức tạp hơn.

Một trong những mẹo sút Mbappe thường dùng là về góc gần, như bàn thắng vào lưới Ba Lan ở vòng 1/8 World Cup 2022. Nhận bóng từ Ousmane Dembele, Mbappe mở rộng thân như để nhắm về góc xa. Thủ môn Wojciech Szczesny cũng chuẩn bị để đổ người sang hướng đó. Tuy nhiên Mbappe lại sút về góc cao cột gần và không xoáy nhiều, thay vì cứa lòng về góc xa. Cả hai hậu vệ lẫn thủ môn Ba Lan đều bị đánh lừa.

Đây không phải lần đầu Mbappe sút như vậy, khi anh đã ghi bàn tương tự vào lưới Galatasaray mùa 2019-2020, Bayern Munich 2020-2021, Leipzig và Real Madrid 2021-2022. Cả bốn bàn đều có cùng phong cách giả sút về góc xa (mũi tên màu xanh), để đá sang góc gần (mũi tên trắng).

Nếu một biết mẹo sút này của Mbappe, liệu hậu vệ có thể be góc gần? Câu trả lời là không. Bởi nếu khoảng trống ở góc xa mở ra, Mbappe đủ khả năng sút về hướng đó với độ chính xác cao, như trận gặp Barca mùa 2020-2021, hay Maccabi Haifa và Juventus mùa này.

"Khi đụng những cầu thủ đẳng cấp chơi nghịch chân, hậu vệ cần nắm thế chủ động", cựu hậu vệ Ngoại hạng Anh Danny Higginbotham nói. "Hậu vệ cần lường trước cầu thủ tấn công sẽ ngoặt bóng vào, nên sẽ dụ đối thủ đưa bóng về chân không thuận. Nhưng nếu đối thủ quá giỏi, anh ấy đơn giản sẽ tận dụng khoảng trống đó".

Higginbotham từng chơi cho Man Utd, và ông cho rằng Mbappe là một trong số đó. "Cách chuyển động cơ thể, sự thông minh và tốc độ của Mbappe tốt đến mức cậu ấy mới là người quyết định sẽ đi bóng về hướng nào", ông nói.

Khi gặp những cầu thủ đẳng cấp như vậy, ranh giới giữa thành công và thất bại thường mong manh. Higginbotham từng đối đầu với cầu thủ như thế, đó là Cristiano Ronaldo trong thời đầu anh khoác áo Man Utd. Nếu Ronaldo có bóng từ xa, hậu vệ này cho phép đối thủ rẽ vào trung lộ bởi các tiền vệ sẽ chờ sẵn để tranh bóng. "Nhưng ở cự ly khoảng hơn 20 m, tôi phải tìm cách đẩy Ronaldo rẽ sang chân trái", Higginbotham nói thêm. "Bởi nếu để Ronaldo có bóng chân phải, cậu ấy có thể sút hoặc kiến tạo. Quan trọng là hậu vệ cần biết đối thủ là ai".

Bàn thắng của Mbappe vào lưới Leipzig và Real cũng là ví dụ cho thấy năng lực của tiền đạo này khi hai đội chuyển trạng thái. Tốc độ của anh đủ khiến đối phương chóng mặt và mất ổn định hàng thủ. Tốc độ chạy nước rút tối đa của Mbappe ở vòng bảng là 35,6 km/h, chậm người đứng đầu Mykhailo Mudryk (Chelsea) chỉ 1 km/h.

Tuy nhiên Mbappe làm tốt hơn khi vừa chạy vừa dẫn bóng. Khu vực yêu thích của anh để đột phá chính là biên trong bên trái.

Để làm Mbappe im tiếng, Higginbotham cho rằng Bayern cần nỗ lực tập thể. Hậu vệ phải cần biết trung vệ phải, tiền vệ phải hay tiền vệ trung tâm lệch phải đang làm gì để ngăn chặn tiền đạo PSG. Hậu vệ cần những cầu thủ tuyến trên hỗ trợ để cắt đường chuyền tới Mbappe, hoặc bọc lót. Nếu không, hậu vệ có thể phải chống lại Mbappe một mình. "Nếu một chọi một, Mbappe sẽ làm tốt hơn đối thủ ở chín trên 10 tình huống", ông nói.

Ở đẳng cấp cao nhất, những chi tiết nhỏ có thể tạo ra khác biệt lớn. Nếu khoảng cách và thời gian ngăn chặn Mbappe bị rút ngắn, hậu vệ sẽ gặp rắc rối. Higginbotham nói rằng cầu thủ phòng ngự phải biết áp sát Mbappe ngay khi anh nhận bóng, để đảm bảo pha chạm bóng đầu tiên của tiền đạo này ở thế quay lưng về cầu môn. "Nhưng nếu áp sát quá nhanh, Mbappe có thể gẩy bóng ra sau lưng hậu vệ và xoay người dúng tốc độ vượt qua", hậu vệ trưởng thành ở Man Utd nói. "Khi đó các cầu thủ phòng ngự khác cần xuất hiện ở phía sau để bọc lót".

Dù có những cầu thủ tấn công hàng đầu, PSG lại có điểm yếu trong phòng ngự từ xa. Đội trưởng CLB Reims Yunis Abdelhamid từng nói rằng đưa bóng qua tuyến phòng ngự từ xa của PSG "rất dễ", sau trận hoà 1-1 tháng 1/2023. "Chúng tôi hiểu rằng chỉ cần đưa bóng qua tuyến tiền đạo PSG, họ sẽ không tham gia phòng ngự nữa. Các ngôi sao này không hỗ trợ phòng ngự, nên chúng tôi tạo ra nhiều cơ hội", Abdelhamid nói.

Mbappe không tắc bóng lần nào ở vòng bảng Champions League. Tất nhiên đó không phải nhiệm vụ chính của anh, nhưng nếu các tiền đạo PSG phòng ngự nhiệt tình hơn, họ sẽ kiểm soát bóng tốt hơn và từ đó tạo ra các cơ hội. Mbappe có đặc ân không phải phòng ngự, bởi khả năng tấn công đỉnh cao của anh.

"Mbappe không cần thiết phải tham gia mọi tình huống trận đấu", HLV Mauricio Pochettino nói. "Cậu ấy có thể chỉ cần chơi năm đến 10 phút, không thạm gia vào tình huống nào. Nhưng chỉ cần một khoảnh khắc tấn công, cậu ấy xuất hiện và làm điều gì đó tuyệt vời để giúp đội thắng".

Khả năng xoay chuyển trận đấu của Mbappe nhanh đáng sợ, bởi 25 trong 40 bàn của anh tại Champions League tới từ dứt điểm một chạm. Trong trận gặp Juventus tại Paris mùa này, Mbappe nhận bóng ở vị trí trông không có gì nguy hiểm. Hàng thủ đội khách cũng được thiết lập tốt khi anh chuyền bóng cho Neymar. Nhưng chỉ với hai chạm và bốn giây, Mbappe đã ghi bàn.

"Những cầu thủ như vậy đáng nể bởi họ xoay chuyển trận đấu trong khoảnh khắc", Higginbotham nói. "Đôi khi chúng tôi cảm thấy đã làm tốt trước đối thủ như vậy, nhưng rồi anh ta vẫn ghi bàn. Những khoảnh khắc đó thường đến ở cuối trận, vì khi đó chúng tôi đã mệt mỏi về tinh thần lẫn thể chất. Khi đó, chất lượng của cầu thủ tấn công được thể hiện".

Tại Champions League mùa này, vị trí nhận bóng của Mbappe gây bối rối cho đối thủ hơn lúc nào hết. Anh chơi cao hơn và dạt biên nhiều hơn để kéo giãn hàng thủ đối phương khi nhận bóng.

Hậu vệ cánh sẽ phải làm gì trong trường hợp này? Nếu mạo hiểm dâng cao hỗ trợ tấn công, hậu vệ sẽ phải trả giá. Mbappe sẽ tìm cách ghìm hậu vệ ở phần sân nhà. Theo Higginbotham, nếu hậu vệ chắc chắn sẽ nhận được bóng, hoặc đội nhà không mất bóng, mới được phép dâng lên. "Tôi không phải mẫu hậu vệ thiên về tấn công, nên tôi chỉ dâng cao khi biết đồng đội sẽ chuyền cho mình".

Đấu với Mbappe cũng như trò chơi tâm lý kéo dài 90 phút, mà tiền đạo Pháp thường thắng. Chỉ tính ở năm giải VĐQG hàng đầu, không cầu thủ nào nhận được nhiều đường chuyền tiến công (progressive pass) như Mbappe. Đường chuyền tiến công là những đường chuyền đưa bóng gần thêm cầu môn đối thủ khoảng 9 m trở lên, hoặc đường chuyền vào cấm địa, không tính những đường chuyền ở 40% phần sân đầu. Nói cách khác, Mbappe nhận được nhiều bóng nhất ở những khu có thể gây sát thương cho đối thủ.

Bayern đã dùng hàng thủ ba trung vệ trong trận thắng 1-0 ở lượt đi trên sân Parc des Princes, cho phép Joao Cancelo dâng cao hơn bên cánh phải khi có bóng. HLV Julian Nagelsmann có thể sẽ tìm cách thu hẹp khoảng trống của đội nhà khi không có bóng, và tập trung tấn công cánh trái của PSG khi có bóng.

Tóm lại, nhiệm vụ cần làm để ngăn Mbappe là phòng ngự đủ số lượng, tính toán khoảng cách và thời gian hợp lý để áp sát tiền đạo, và tránh để hàng phòng ngự dâng quá cao.

Ngược lại, Bayern có thể tận dụng khai thác cánh trái của PSG khi Mbappe không làm nhiệm vụ phòng ngự, dù HLV Christophe Galtier có lẽ biết cách bọc lót cho tiền đạo này.

Trên lý thuyết, ngăn chặn Mbappe có vẻ đơn giản. Nhưng đội nào làm được điều đó, họ có thể mở tiệc ăn mừng.

Xuân Bình (theo The Athletic)

• PSG thắng đậm trước khi đấu Bayern
• Mbappe thán phục Messi