Trang trại của bà Nương đặt tại xã Cô Tô và phường Thới Sơn, cung cấp hàng chục sản phẩm nấm mang thương hiệu Nàng Nương ra thị trường. Ngoài nấm tươi, cơ sở còn chế biến sâu thành trà, chà bông, snack và rượu ngâm, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng đa dạng.
Xuất thân trong gia đình thuần nông, bà Nương là con gái ông Châu Thành Phú, người từng được biết đến với biệt danh "vua trị phèn", tác giả giống lúa TP cho năng suất cao những năm 1990. Hơn 30 năm trước, gia đình bà khai hoang vùng đất phèn Tà Đảnh, đặt nền móng cho hướng sản xuất nông nghiệp bền vững sau này.
Ý tưởng trồng nấm hình thành trong thời gian dịch Covid-19, khi bà mong muốn tạo ra sản phẩm sạch, giàu dinh dưỡng. Năm 2020, bà Nương mua vài trăm phôi nấm mối đen và linh chi để thử nghiệm. Do thiếu kinh nghiệm, lứa nấm đầu tiên sinh trưởng kém, chất lượng không đồng đều.
Bà Châu Thị Nương chăm sóc nấm linh chi. Ảnh: An Minh
Không bỏ cuộc, bà dành nhiều tháng nghiên cứu tài liệu, trực tiếp học kỹ thuật từ các giảng viên Đại học Quốc gia TP HCM. Toàn bộ quy trình trồng nấm được kiểm soát chặt chẽ từ khâu chọn giống đến môi trường nuôi trồng. Phôi nấm được cấy trong phòng vô trùng, nguồn nước qua xử lý, nhà trại thiết kế chủ động điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm theo từng giai đoạn sinh trưởng.
Theo bà Nương, mỗi loại nấm có chế độ chăm sóc riêng, từ ánh sáng, thông gió đến thời điểm thu hoạch, nhằm bảo đảm tai nấm phát triển đồng đều, giữ mùi thơm tự nhiên và hàm lượng dinh dưỡng cao.
Khi nắm vững kỹ thuật, bà mở rộng sang trồng nấm đông trùng hạ thảo, bào ngư và nấm rơm. Khâu khó nhất là kiểm soát độ ẩm - yếu tố quyết định năng suất và chất lượng. "Trồng nấm như nuôi con nhỏ, phải chăm từng li từng tí", bà nói.
Từ chỗ phải mua phôi, nay chị Nương tự phân lập giống, sản xuất meo và chuyển giao kỹ thuật cho nhiều trại nấm khác. Mô hình sản xuất tận dụng tối đa phụ phẩm nông nghiệp tại chỗ. Gia đình có hơn 10 ha trồng lúa, bắp, cung cấp rơm, trấu, mùn cưa và thân cây bắp làm phôi nấm.
Nhân công sơ chế nấm mối đen tại xưởng Nàng Nương. Ảnh: An Minh
Sau thu hoạch, giá thể tiếp tục được tái sử dụng hoặc làm thức ăn cho trùn quế, tạo phân bón hữu cơ. Trang trại còn lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái, giúp tiết kiệm khoảng 30% chi phí năng lượng. Toàn bộ quy trình nuôi trồng không sử dụng phân, thuốc hóa học, hướng tới sản xuất xanh và bền vững.
Sau hơn bốn năm phát triển, bà Nương thành lập Hợp tác xã Tà Đảnh với 8 thành viên, mỗi tháng cung ứng khoảng 10.000 phôi nấm. Trang trại đạt sản lượng hơn một tấn nấm mỗi tháng, doanh thu hằng năm khoảng 15 tỷ đồng, tạo việc làm cho hơn 30 lao động nữ địa phương, thu nhập 6-9 triệu đồng mỗi tháng, cao điểm mùa vụ tăng gấp đôi. "Tôi tự hào vì đã tạo được việc làm cho nhiều chị em người Khmer", bà Nương nói.
Hiện cơ sở sản xuất bốn loại nấm chính gồm nấm mối đen, linh chi, đông trùng hạ thảo và bào ngư. Trong đó, nấm linh chi, nấm mối và đông trùng hạ thảo đã được công nhận sản phẩm OCOP.
Tháng 10 vừa qua, bà Châu Thị Nương được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam vinh danh là Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2025. Trước đó, bà cũng giành giải nhất cuộc thi tìm kiếm sáng kiến tăng quyền năng kinh tế phụ nữ trong chuỗi lúa gạo do dự án Graisea2 tổ chức năm 2022.