M. (ở Nhơn Trạch, Đồng Nai), vốn là một cô gái nhút nhát, ốm yếu, 5 tuổi mới biết nói, 7 tuổi mới đi được, không thể đi học. Tai họa xảy ra cho M. vào ngày 9/4/2000, khi cô gần 17 tuổi. Sau khi tắm biển Vũng Tàu xong, M. lên bờ vào phòng tắm nước ngọt thì bị Nguyễn Tấn Phương xộc vào. Lúc này M. có cự: “Anh làm cái gì kỳ vậy? Em la to cho mọi người biết bây giờ”. “La lên, người ta cười cho”, Phương nói và đẩy cô vào tường, cưỡng hiếp cô 2 lần trong thời gian khoảng 1 giờ đồng hồ. Sự việc xảy ra, M. lo sợ nói: "Ba má biết được thì đánh chết". Thế nhưng, ngày hôm sau, khi về nhà bị đau nên M. kể lại cho mẹ cô nghe. Thế là Phương bị lộ mặt và bị khởi tố về tội hiếp dâm.
L. (trú tại Bến Tre), cũng bị bệnh giống như M. Đã 27-28 tuổi nhưng cô vẫn cứ kết bạn với những đứa trẻ con hoặc chỉ lủi thủi chơi một mình, ai bảo gì cũng nghe theo, hỏi gì cũng... cười. Chuyện ấy đã xảy ra vào ngày 17/9/1999, khi gã hàng xóm tên Lê Văn Trọng biết L. khù khờ, rủ cô đến một căn chòi vắng để làm chuyện bậy. Không những đồng ý "cho" Trọng, cùng ngày đó, L. còn tiếp tục "cho" Cao Thanh Hải, Võ Văn Cẩm, Hứa Quang Hồng, Trần Văn Hoà. Thậm chí L. còn lẵng nhẵng đòi về cùng với các gã trai này. Sau một ngày tìm kiếm, gia đình L. thấy cô đang ngủ vùi tại nhà Hoà. Biết được chuyện, họ tố cáo hành vi của 5 người này.
Dù “được cho” cũng là hiếp dâm
Trong cả 2 vụ án trên, những người quan hệ tình dục với các cô gái khù khờ, chậm phát triển đều nói "có sự ưng thuận nên mới...”. Thế nhưng, tất cả đều bị xử phạt về tội hiếp dâm, với các mức án 6-7 năm tù.
Căn cứ chủ yếu được vận dụng để buộc tội là các bị cáo lợi dụng tình trạng tâm thần không bình thường, khả năng tự vệ hạn chế của nạn nhân để thực hiện hành vi phạm tội. Việc nạn nhân đồng ý chẳng qua là do nhận thức không đầy đủ. Đối với trường hợp cô M., tại phiên xử ngày 27/12/2000, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nhận định: Nạn nhân có phản đối nhưng do nhỏ tuổi, trong tình trạng không mặc quần áo nên đã không chống cự quyết liệt; do tình trạng bệnh lý, nạn nhân đã không có khả năng tự vệ cần thiết. Trong vụ án của cô L., bản án TAND tỉnh Bến Tre cũng nhận định: Tuy nạn nhân đồng tình “cho”, không kháng cự, nhưng các bị cáo biết rõ và lợi dụng nạn nhân bị tâm thần mức độ nhẹ để giao cấu.
Làm sao có thể đo đếm nhận thức?
Điều 112 Bộ luật Hình sự 1985 trước đây không đưa yếu tố lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân vào cấu thành tội hiếp dâm. Điều 111 Bộ luật Hình sự 1999 đã nêu rõ yếu tố này: "Phạm tội hiếp dâm khi lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân... để giao cấu trái ý muốn của họ". Thế nhưng, theo Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự, tình trạng không thể tự vệ được được hiểu là bị bất tỉnh, bị gây mê, bị say rượu nặng, tức là tình trạng nạn nhân hoàn toàn không còn ý chí nhận thức.
Trong các vụ án nêu trên, oái ăm thay, cô M. vẫn nhận thức được, hiểu được đòi hỏi của bị cáo là sai trái, không được phép vì “ba má đánh chết”; cô L. cũng tỉnh táo khi đồng tình “cho” các bị cáo. Nghĩa là các nạn nhân không hoàn toàn mất khả năng tự vệ, và hành vi của các bị cáo không hoàn toàn trái ý muốn của các nạn nhân. Phải chăng ở đây luật pháp đã có lỗ hổng khi chưa đề cập đến các trường hợp nạn nhân, người bị hại là người bị hạn chế nhận thức?
Kết quả giám định pháp y của M., L. đều xác nhận 2 cô bị tâm thần mức độ nhẹ, chậm phát triển, dễ bị dụ dỗ, lợi dụng, năng lực hành vi hạn chế. Với tình trạng của các nạn nhân như vậy, phải xử các bị cáo sao cho phù hợp pháp luật? Pháp luật quy định, người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi mà phạm tội thì được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Vậy liệu có thể hiểu ngược lại: Người phạm tội đối với họ sẽ phải bị tăng nặng hình phạt hay không?
(Theo PL TP HCM)