Tại Diễn đàn tổ chức ngày 14/11 tại Hà Nội, giới chuyên môn đặt nhiều kỳ vọng vào kinh tế tầm thấp. Theo đó nền kinh tế tầm thấp được hiểu là các hoạt động kinh tế diễn ra ở độ cao dưới 1.000 m, có thể mở rộng đến dưới 5.000 m tùy theo nhu cầu thực tế của từng quốc gia. Các hoạt động này sử dụng công nghệ bay có và không người lái như UAV, thiết bị bay thẳng đứng, cùng hạ tầng, hệ thống quản lý. Các lĩnh vực có thể áp dụng gồm: nông nghiệp, logistics, giám sát môi trường, giao thông, truyền thông và giải trí.
Tại Việt Nam, các công nghệ về thiết bị bay không người lái được xếp vào nhóm công nghệ hàng không, vũ trụ, là một trong 11 nhóm công nghệ chiến lược mà Việt Nam đặt mục tiêu làm chủ.
Một thiết bị bay do doanh nghiệp Việt phát triển, trưng bày tại sự kiện. Ảnh: Trần Huấn
Theo ông Vũ Anh Tú, Giám đốc công nghệ Tập đoàn FPT, một trong những thành viên tiên phong của Liên minh Kinh tế tầm thấp (LAE), Việt Nam đang có cơ hội lớn trong lĩnh vực này. Ông đưa ra ước tính nền kinh tế này có thể đạt 2-3 tỷ USD vào năm 2030, hướng tới mục tiêu 10 tỷ USD doanh thu và tạo ra một triệu việc làm vào năm 2035.
"Xa hơn, Việt Nam có thể trở thành trung tâm sản xuất, dịch vụ LAE của khu vực", ông Tú nói.
Dẫn một số thống kê trên thế giới, ông Tú cho biết thị trường UAV và các dịch vụ liên quan trên thế giới đạt quy mô hàng trăm tỷ USD, tăng trưởng trên 30%/năm. Nhiều quốc gia như Mỹ, Trung Quốc, UAE... coi đây là ngành chiến lược, được ứng dụng trong nhiều hoạt động như giao hàng bằng drone, taxi bay đô thị, nông nghiệp chính xác, giám sát hạ tầng, cứu hộ cứu nạn.
Theo CTO FPT, Việt Nam cũng đã có những bước đi đầu tiên với kết quả tích cực trong lĩnh vực này. Chẳng hạn trong các đợt thiên tai gần đây, các thiết bị bay đã hỗ trợ tích cực trong việc cứu hộ, vận chuyển hàng vào nơi khó tiếp cận.
Trong nông nghiệp, riêng khu vực đồng bằng sông Cửu Long đang có trên 3.000 drone hoạt động phục vụ cho 1,5 triệu ha. Thị trường UAV và robot nông nghiệp được dự báo đạt 363,7 triệu USD vào 2030, tăng 4,76%/năm. "Thị trường này đã đủ lớn để hình thành công nghiệp hỗ trợ, dịch vụ vận hành, bảo trì, đào tạo", ông Tú nói, nhấn mạnh đến vai trò của các thiết bị bay không chỉ trong lĩnh vực kinh tế, mà còn có giá trị về an ninh quốc phòng, cứu hộ cứu nạn, đô thị thông minh.
Ông Vũ Anh Tú phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Trần Huấn
"Những ví dụ này chứng minh nền kinh tế tầm thấp đã hiện diện. Câu hỏi không còn là 'có làm hay không', mà là làm thế nào biến các mảnh ghép thành một bức tranh chiến lược quốc gia", ông Tú nói.
Đồng tình quan điểm này, ông Trần Anh Tuấn, CEO Mạng lưới Hàng không, Vũ trụ và Thiết bị bay không người lái Việt Nam, đánh giá LAE có vai trò chiến lược với Việt Nam, bởi "đây không chỉ là một xu hướng công nghệ, mà còn là chiến lược phát triển quốc gia, hội tụ ba giá trị cốt lõi, gồm: đổi mới sáng tạo, năng suất cao và phát triển bền vững".
Có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này, ông Tuấn đánh giá kinh tế tầm thấp sẽ là không gian kinh tế mới của thế kỷ 21. Chúng sẽ không chỉ là các thiết bị bay, mà còn bao gồm các nhóm ngành như sản xuất phần cứng, công nghiệp phụ trợ, công nghệ lõi về phần mềm, AI và hệ thống quản lý không phận.
Các giải pháp phát triển kinh tế tầm thấp
Để lĩnh vực này phát triển tại Việt Nam, ông Trần Anh Tuấn đề xuất năm định hướng và giải pháp, gồm: Xây dựng hành lang pháp lý linh hoạt cho không phận tầm thấp; tập trung đầu tư R&D trong nước; phát triển cụm công nghiệp LAE và trung tâm thử nghiệm; đào tạo và phát triển nhân lực chất lượng cao; và xây dựng hệ sinh thái kết nối toàn diện.
Còn theo ông Vũ Anh Tú, LAE là một lĩnh vực đặc biệt và "không một bên nào có thể tự mình làm được", vì vậy cần kết hợp đa chiều giữa Nhà nước - Doanh nghiệp và viện, trường, người dân.
Ông đề xuất Nhà nước là kiến trúc sư về thể chế và hạ tầng, đưa ra các khung pháp lý cho không phận tầm thấp, cơ chế sandbox cho thử nghiệm, các chính sách ưu đãi R&D, và là "khách hàng tiên phong" trong nông nghiệp, quốc phòng, cứu hộ.
Trong khi đó, doanh nghiệp sẽ đầu tư công nghệ, thiết kế thiết bị, phát triển nền tảng quản lý; triển khai dịch vụ theo ngành. Viện, trường, hiệp hội cung cấp tri thức, chuẩn mực và nhân lực; cộng đồng người dùng sẽ là thước đo cho sự thành công khi chấp nhận, sử dụng và được hưởng lợi từ LAE mang lại.
Tại sự kiện, Phó giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) Võ Xuân Hoài đánh giá đây là lĩnh vực quan trọng, khi nhiều nước trên thế giới đã xem hàng không vũ trụ và UAV là các ngành công nghệ chiến lược, đồng thời nền kinh tế tầm thấp đang trở thành xu thế phát triển nổi bật.
Phó giám đốc NIC Võ Xuân Hoài. Ảnh: Trần Huấn
Ghi nhận nhiều đề xuất chính sách từ các doanh nghiệp, đại diện NIC, đơn vị bảo trợ cho sự kiện, cho biết sẽ cùng các đơn vị trong việc xây dựng khung chính sách thử nghiệm, phát triển hạ tầng quản lý không phận tầm thấp, và đẩy mạnh nghiên cứu, sản xuất thiết bị bay không người lái tại Việt Nam.
Lưu Quý