Trong thế hệ học trò phổ thông khoảng những năm 1985-1995 ở phố núi Pleiku, Tây Nguyên, nhiều người biết đến danh tiếng của ba thầy giáo có biệt danh là "COS". Mỗi năm đến ngày Hiến chương Nhà giáo, đám học trò có dịp hàn huyên kể nhau nghe những kỷ niệm độc đáo thuở tầm sư học đạo cùng những người thầy đặc biệt này.
Thầy Kao Phạn, một trong những thành viên của "bộ tam COS" vừa được Thủ tướng tặng bằng khen Vì sự nghiệp giáo dục, nhân ngày Hiến chương Nhà giáo Việt Nam. Ảnh: Phạm Phúc Thịnh. |
Chị Vân My, hiện là giảng viên một trường cao đẳng tại TP HCM, nhớ lại ngày đầu tiên diện kiến một trong ba thầy giáo này, với ấn tượng đầu tiên liên quan đến nick name COS vang danh một vùng. Chị kể: "COS được ghép bởi ba ký tự đầu trong phương châm sống và dạy học của các thầy là 'Cracking Of Styles' (Phá vỡ mọi kiểu cách). Đến khi chính thức trở thành đệ tử của các thầy, tôi mới hiểu hết ý nghĩa của COS là không lệ thuộc những phương thức có sẵn khi giải quyết những vấn đề quen thuộc".
Nữ giảng viên cho biết, chính cách dạy mới mẻ của thầy đã giúp chị đổi mới tư duy, luôn tiếp cận mọi việc một cách toàn diện rồi tìm ra phương án giải quyết chứ không theo một môtip sẵn. Khi tiếp nối sự nghiệp trồng người, chị tiếp tục áp dụng khá thành công phương pháp này với học trò của mình.
Từng theo học thầy Kao Phạn, dược sĩ Hoàng Tùng nhớ mãi hình ảnh ông giáo dáng người mập mạp phúc hậu với giọng cười giòn giã luôn làm cho người xung quanh vui lây. "Cả lớp nể phục khi thầy viết chữ và vẽ hình minh họa trên bảng đẹp như trong sách. Vừa nhìn hình vẽ sinh động, vừa nghe thầy giảng giải dễ hiểu, cả đám học trò mê tít môn toán, đặc biệt là hình học không gian", anh Tùng nói.
Tiết học nhập môn cùng thầy Kao Phạn đều bắt đầu bằng bài "tập viết". Ông giáo yêu cầu cả lớp phải nắn nót từng chữ rõ ràng, từng con số ngay ngắn. Thầy luôn làm gương trong cách trình bày bảng sạch chữ đẹp khiến học trò kính nể. Sau khi thu hút sự chú ý, thầy mới bắt đầu cho học trò tiếp cận phương pháp giải những bài toán phức tạp trở nên đơn giản và dễ hiểu. "Những công thức toán học khô khan, định lý phức tạp, qua tài 'chế biến' của thầy đều trở thành những bài thơ ngọt ngào, câu chuyện hấp dẫn".
Nét chữ của thầy Phạn. Ảnh: Phạm Phúc Thịnh. |
Rời ghế nhà trường đã hơn 10 năm, anh Tùng vẫn nhớ như in phương châm của thầy dạy “luyện công chứ không luyện chiêu”. Ông Kao Phạn luôn đòi hỏi học sinh phải hiểu rõ kiến thức cơ bản, nhìn một bài toán dưới 2 - 3 khía cạnh chứ không cần làm những bài toán nâng cao để chạy theo thành tích. "Học sinh của thầy thường đoạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi. Bản thân tôi cũng rất hãnh diện khi áp dụng thành công cách tư duy ấy trong nghề nghiệp của mình", dược sĩ trẻ chia sẻ.
Là một thành viên trong bộ tam COS, thầy Mạnh Hùng để lại ấn tượng khó phai trong lòng bao thế hệ học trò bởi vẻ ngoài bặm trợn nhưng rất đỗi hòa nhã. Đệ tử ruột của thầy là kiến trúc sư Anh Trung cho biết, hồi đó anh học yếu nên bị xếp vào lớp cá biệt. Ngày đầu tiên, cả lớp run bần bật khi gặp ông thầy với bộ râu quai nón hầm hố, gương mặt đăm đăm lạnh lùng. Sau 25 phút thao thao giảng trên bảng, thầy quay xuống bắt gặp 80 con mắt đang trô trố nhìn mà chẳng hiểu gì cả. Thầy chuyển từ trạng thái khí phách hiên ngang sang đứng hình mấy phút khiến cả lớp phì cười.
Sau khi kiểm tra, nhận thấy đa phần học trò bị hổng kiến thức cơ bản, ông giáo lấy tất cả lòng kiên nhẫn và vận dụng khiếu hài hước để giảng giải cho học trò từng công thức toán học khô khan sao cho thật hấp dẫn, dễ hiểu. "Thầy bảo lớp này quá yếu, không thể dạy theo cách hàn lâm được. Rồi thầy chuyển qua kiểu dạy 'mì ăn liền' với lý thuyết ngắn gọn, chủ yếu giải bài tập", anh Trung nhớ lại.
Thầy còn liên hệ trực tiếp với từng phụ huynh để yêu cầu cho con đi học phụ đạo miễn phí. Thời gian đầu mỗi buổi học chỉ 90 phút như quy định. Dần dà giờ học kéo dài đến 3 - 4 tiếng đồng hồ vì học trò mê thầy quá không chịu về. Có hôm phụ huynh phải mang cơm, gạo, thức ăn tới để con nấu ăn ngay tại nhà thầy. Có người còn đùa gọi đây là "lớp học bán trú chất lượng cao".
"Học ai đóng tiền cũng được, không đóng cũng chả sao, không bao giờ thầy nhắc. Có một bạn sau khi ra trường đi làm 6 năm mới mang đến một bì thư dày cộp nói với thầy 'cho em đóng tiền học hồi xưa, hồi đó em nghèo quá không có tiền trả thầy'. Thầy chỉ bật cười khà khà", Quốc Anh, học trò cũ của thầy Hùng kể.
Có một quy định bất thành văn là học trò không được học mãi ở lớp phụ đạo này. Một khi đã "vượt yếu" và đủ điểm chuẩn trung bình rồi thì trò phải ra đi nhường chỗ cho các bạn khác học. Thế nên, không ít lần người dân ở hẻm phố Lê Lợi chứng kiến cảnh học sinh đứng trước cửa nhà thầy biểu tình đòi vào học, còn thầy đóng cửa kiên quyết không cho vào.
Cuộc hội ngộ của nhóm COS. Từ trái qua là thầy Kao Phạn, thầy Ngọc Hùng, thầy Mạnh Hùng. Ảnh: Phạm Phúc Thịnh. |
Thành viên cuối cùng của COS là thầy Ngọc Hùng, nổi tiếng với biệt tài làm thơ "dụ" học trò. “Sau những giờ học xoắn não, cả lớp rất thích nhất nghe thầy đọc thơ, đó là những bài thơ tình do thầy sáng tác đăng trên báo Mực Tím. Tụi mình luôn cố gắng học tốt để mong đến cuối giờ được thầy thưởng cho một bài thơ tình tuổi teen lãng mạn đến ngạt thở”, chị Kim Ánh chia sẻ.
Theo giải thích của thầy Ngọc Hùng, với học sinh yếu không thể áp dụng cách tư duy thông thường mà phải có những phương pháp “không giống ai" để các em yêu thích và gần gũi với thầy. Đôi lúc trong cách tiếp cận học sinh, thầy có những phương cách mà người khác nhìn vào cảm thấy khó chấp nhận. Chẳng hạn như chuyện nhóm COS là những người chơi điện tử cực giỏi. Đám trò nghiện game chỉ cần thoáng thấy thầy bước vào tiệm net là đứng lên nhường chỗ rồi vây quanh xem các thầy chơi game với những tuyệt chiêu cao thủ.
Đến nay các thành viên của COS không còn trực tiếp giảng dạy, có người đã chuyển công việc khác hoặc trở thành lãnh đạo, song ký ức về những người thầy "chuyên hóa giải học sinh cá biệt" luôn sống mãi trong lòng bao thế hệ. Dù đã có công việc ổn định và vị trí trong xã hội, nhóm học trò My, Tùng, Trung, Quốc Anh đều trở về quê thăm thầy mỗi dịp 20/11. Mọi người cùng nhau nấu cơm, ôn lại kỷ niệm xưa và chờ để được nghe những bài thơ mới của thầy Phạn, thầy Ngọc Hùng hoặc xem ảnh chế ngộ nghĩnh của mình qua bàn tay photoshop của thầy Mạnh Hùng.
Thạc sĩ giáo dục Phạm Phúc Thịnh