Ngày 31/10, điều dưỡng Nguyễn Thanh Thuận, Trung tâm Cấp cứu 115 TP HCM, cho biết hôm 1/10 một người phụ nữ giọng hoảng loạn gọi đến tổng đài báo chồng đang đau ngực dữ dội. Điều dưỡng Thuận trấn an người nhà, khai thác thêm về tình trạng bệnh nhân. Người đàn ông 58 tuổi, ngụ quận 11, vốn bị tăng huyết áp. 30 phút trước cuộc gọi cấp cứu của người vợ, ông về đến nhà sau khi đi bơi, đột ngột đau ngực sau xương ức lệch về bên trái, đo huyết áp tăng lên 160/80 mmHg. Cơn đau dữ dội và kéo dài khiến ông khó chịu, vã mồ hôi, lạnh người, nằm nghỉ hồi lâu vẫn không đỡ.
Điều dưỡng Thuận hướng dẫn người vợ để chồng nằm nghỉ ngơi trong khi chờ kíp cấp cứu đến nhà. Bác sĩ Trương Đặng Nhật Tân và điều dưỡng Phạm Đình Phúc cùng tài xế cứu thương lập tức lên đường. "Chúng tôi vừa đến nơi, bệnh nhân thở khó rồi rơi vào hôn mê, ngưng tim, kíp cấp cứu lập tức hồi sinh tim phổi cho ông", bác sĩ Tân kể.
Vừa hồi sức, bác sĩ vừa giải thích cho người nhà tình trạng bệnh nhân, nguy cơ có thể xảy ra để gia đình hiểu và chuẩn bị tâm lý. Sau gần 30 phút hồi sức tích cực, tim của bệnh nhân có một vài nhịp trở lại sau thời gian ngừng đập, tuy nhiên lại là nhịp bất thường. Ê kíp phải sốc điện 5 lần và sử dụng thêm nhiều thuốc đặc hiệu khác.
"Nhận thấy bệnh nhân vẫn còn cơ hội sống sót, chúng tôi dù rất mệt nhưng vẫn không bỏ cuộc, động viên nhau tiếp tục nỗ lực", bác sĩ Tân chia sẻ. Ê kíp gọi về Trung tâm 115 yêu cầu hỗ trợ thêm vật tư y tế. Thông thường, sau 30 phút cấp cứu mà tim người bệnh vẫn không đập, nhân viên y tế có thể kết thúc hồi sức. Tuy nhiên, trường hợp bác sĩ đánh giá bệnh nhân còn tia hy vọng cứu sống thì có thể tiếp tục kéo dài cấp cứu ngừng tuần hoàn (ngưng tim ngưng thở) và nỗ lực đến cùng.
Bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Hương và y sĩ Trương Chí Công từ trung tâm, mang thêm máy móc, thuốc và bình oxy đến nhà bệnh nhân chi viện, bắt tay vào hỗ trợ kíp cấp cứu. "Lúc ấy kíp của bác sĩ Tân vẫn còn đang tiếp tục hồi sức cho bệnh nhân, ai nấy đều mướt mồ hôi, tay run cả lên vì ép tim liên tục", bác sĩ Hương kể.
Kíp cấp cứu 115 hồi sức cho bệnh nhân tại nhà riêng ở chung cư. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Bác sĩ Hương đến hỗ trợ ép tim ngoài lồng ngực còn y sĩ Công thay bình oxy đã gần cạn. May mắn, sau khi sốc điện vài lần thì bệnh nhân có nhịp tim và mạch đập trở lại. Tuy nhiên nhịp tim bệnh nhân cho thấy dấu liệu nhồi máu cơ tim cấp, bác sĩ Tân liên hệ một vài bệnh viện có khả năng điều trị để đưa bệnh nhân vào cấp cứu, sau đó chuẩn bị đưa ông đến Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.
Theo điều dưỡng Phúc, thang máy của chung cư bệnh nhân ở nhỏ, không đặt vừa băng ca. Do đó, khi chuyển bệnh nhân từ căn hộ xuống xe cứu thương, kíp cấp cứu phải cố định ông trên băng ca rồi đi bằng thang máy tải hàng xuống tầng hầm bởi thang không thể dừng ở sảnh. Sau đó từ tầng hầm, ê kíp đẩy ngược băng ca lên sảnh chính bằng lối đi dành cho xe máy. Trong lúc di chuyển, mọi người vẫn phải liên tục theo dõi bệnh nhân và xử trí khi cần thiết, điều dưỡng Phúc chia sẻ.
Trên đường đến bệnh viện, kíp cấp cứu vẫn liên tục bóp bóng trợ thở do bệnh nhân vẫn chưa tự thở được. Đôi lúc, tim bệnh nhân ngưng đập, bác sĩ Hương phải ép tim ngay kể cả xe còn đang chạy, lắc lư và vô cùng nguy hiểm. Nỗ lực đã được đền đáp khi chỉ khoảng vài phút, tim bệnh nhân đập trở lại.
Lúc chuyển vào Khoa Cấp cứu Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, bệnh nhân vẫn còn hôn mê nhưng mạch đập đều, rõ và đo được huyết áp. Bàn giao bệnh nhân cho bác sĩ cấp cứu của bệnh viện, kíp ngoại viện của bác sĩ Tân thở phào nhẹ nhõm, quay ra xe trở về 115 tiếp tục công việc.
Thời gian cấp cứu ca ngoại viện này, từ lúc tổng đài 115 nhận cuộc gọi từ người vợ bệnh nhân (14h47) đến lúc đưa vào bệnh viện bàn giao bác sĩ (16h50) là gần hai tiếng đồng hồ.
Kíp cấp cứu 115 đẩy băng ca bệnh nhân từ tầng hầm chung cư lên sảnh đón xe cứu thương, bác sĩ ngồi trên băng ca để tiếp tục ép tim bệnh nhân. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Mới đây, vợ bệnh nhân gọi đến tổng đài 115 báo tin chồng đã khỏe mạnh và cảm ơn ê kíp cấp cứu ban đầu. Bệnh nhân bị tắc nhánh động mạch lớn nhất nuôi tim, suy đa cơ quan sau ngưng tim ngưng thở kéo dài, phải điều trị hồi sức tích cực nhiều biện pháp. Trải qua hai tuần điều trị, bệnh nhân ngừng được thuốc vận mạch và vài ngày sau đó cai máy thở, rút nội khí quản.
"Tổng cộng chúng tôi đã hồi sức cho bệnh nhân hơn 60 phút, mệt thì có mệt, nhưng mà cứu được người bệnh nên vui lắm", y sĩ Công chia sẻ.
Bác sĩ Nguyễn Duy Long, Giám đốc Trung tâm Cấp cứu 115 TP HCM, nhận định trong lĩnh vực cấp cứu ngoài bệnh viện, tỷ lệ sống còn của bệnh nhân liên quan chặt chẽ đến ba yếu tố. Đầu tiên, phải gọi cấp cứu 115 kịp thời. Đây là yếu tố quan trọng, gọi cấp cứu sớm giúp người bệnh được hỗ trợ y tế kịp thời, ngăn bệnh diễn tiến nặng cũng như giảm biến chứng, di chứng. Chưa kể, trong một số bệnh lý, thời gian vàng để can thiệp, cứu sống bệnh nhân được tính bằng phút, bằng giờ.
Thứ hai, sự cố gắng, nỗ lực của kíp cấp cứu đóng vai trò quan trọng. Bệnh nhân nặng, diễn tiến nhanh, kíp cấp cứu cần phải nhanh chóng xử trí. Chỉ cần có cơ hội cứu sống bệnh nhân, dù thời gian cấp cứu có kéo dài 1-2 giờ, mệt mỏi, khó khăn thì ê kíp vẫn kiên trì, nỗ lực.
Cuối cùng, cần đến sự phối hợp của bệnh viện tiếp nhận. Khi đưa bệnh nhân vào bệnh viện, kíp cấp cứu và đơn vị tiếp nhận phải phối hợp chặt chẽ, trôi chảy, bàn giao bệnh kỹ càng, nâng cao khả năng sống sót và giảm thiểu di chứng cho bệnh nhân.
"Để đạt được ba yếu tố trên, cần phải có sự phối hợp của ba bên, gồm người gọi, kíp cấp cứu, đơn vị tiếp nhận, đặc biệt là người gọi", bác sĩ Long phân tích. Chỉ khi người gọi liên hệ với cấp cứu sớm, tạo điều kiện cho bệnh nhân được hỗ trợ y tế sớm thì hai yếu tố còn lại mới có cơ hội và khả năng phát huy toàn lực điều trị cứu sống bệnh nhân.
Lê Phương