Độc giả Trịnh Hằng (ngoài 40 tuổi, Hà Nội) chia sẻ kinh nghiệm đi tàu hỏa ở Trung Quốc, sau chuyến đi 10 ngày hồi cuối tháng 6.
Nếu di chuyển trong nội đô, tàu điện ngầm và xe buýt là những phương tiện lý tưởng thì đi lại giữa các tỉnh thành, tàu hỏa sẽ là lựa chọn phù hợp. Được đầu tư muộn hơn các nước phát triển, nhưng hệ thống đường sắt Trung Quốc hiện có tốc độ, chiều dài hàng đầu thế giới, giá vé hợp lý và đa dạng, đáp ứng nhu cầu của những người thu nhập từ thấp đến cao.
Cùng một quãng đường từ Côn Minh đến Quảng Châu, trong cùng một ngày, bạn có hơn 20 lựa chọn chuyến tàu, 60 lựa chọn vé tàu. Hạng vé rẻ nhất cho chặng đường này quy ra tiền Việt là 627.000 đồng, đi trong 27 giờ, hạng vé cao nhất là 5 triệu đồng, đi trong 7 giờ 50 phút. Nếu đi máy bay, giá vé dao động từ 4 đến 8 triệu đồng. Chặng Bắc Kinh - Thượng Hải (1.200 km tương đương Hà Nội - Phú Yên) trên chuyến tàu vận tốc hơn 300 km/h có dừng một số ga hết khoảng 5 tiếng và 2 triệu tiền vé một người. Chặng Thượng Hải - Tô Châu (110 km, tương đương Hà Nội - Hải Phòng) mất khoảng 25 phút và 125.000 đồng tiền vé.
Nếu đi máy bay, thời gian bay có thể ngắn hơn thời gian trên tàu, nhưng sẽ tốn thời gian ra sân bay (thường xa trung tâm), làm thủ tục an ninh và check-in, cũng như lấy hành lý.
Cách mua vé
Giao diện để mua vé tàu trực tuyến. Ảnh: Trịnh Hằng
Website chính thức của đường sắt Trung Quốc (www.12306.cn) nay đã có tiếng Anh, cho phép trả tiền bằng các loại thẻ thanh toán quốc tế thông dụng như Visa, Master, JCB. Bạn truy cập website, đăng ký tài khoản và mật khẩu. Cách thực hiện dễ dàng, chỉ cần nhập email và thông tin cá nhân theo đúng hộ chiếu, không yêu cầu nhập số điện thoại.
Sau khi đăng ký tài khoản, bạn nhập điểm đi, đến, ngày đi, hệ thống sẽ hiện ra tất cả các chuyến tàu, hạng vé, thời gian di chuyển. Bạn chọn chuyến tàu mong muốn và trả tiền bằng thẻ thanh toán quốc tế, sau đó hệ thống sẽ gửi email để xác nhận vé. Bạn không cần in, chỉ cần lưu email trong điện thoại để xuất trình tại nhà ga. Trong email có đầy đủ họ tên hành khách, mã đặt chỗ, giá vé, số hiệu chuyến tàu, số toa, số ghế, điểm đi, điểm đến, ngày giờ xuất phát, cửa check-in...
Có hai điểm quan trọng cần lưu ý khi mua vé. Một là rất nhiều chuyến tàu hết vé ngay sau khi mở bán, do đó hãy mua sớm nhất có thể. Thường các website này mở bán vé 14 ngày trước khi khởi hành. Hai là, khi đăng ký tài khoản và mua vé, cần nhập thông tin thật của bạn và của những người đi cùng chính xác như trong hộ chiếu vì khi bạn lên tàu, nhân viên sẽ kiểm tra hộ chiếu xem có trùng khớp với vé hay không.
Nếu không muốn mua trên website, bạn cũng có thể mua vé tàu thông qua ứng dụng của bên thứ ba, như Trip.com. Ứng dụng này có bản tiếng Việt, có nhân viên người Việt chat hoặc gọi điện để hỗ trợ.
Trong trường hợp không mua được vé trên mạng, bạn có thể mua tại nhà ga nhưng lựa chọn sẽ ít hơn nhiều và ngày bạn muốn đi có thể không còn vé.
Đến nhà ga
Nhiều ga tàu ở Trung Quốc rộng như sân bay, thậm chí những trung tâm lớn như Thượng Hải Hồng Kiều còn rộng gấp nhiều lần sân bay vì ở đây tập hợp cả ga tàu điện, metro, bến xe buýt nội đô, bến xe buýt đường dài và một sân bay dân dụng. Một số nhà ga kiêm luôn cả "khu ẩm thực" và "siêu thị", shop đồ lưu niệm. Tại đây bạn có thể mua đồ ăn thức uống để mang lên tàu dùng bữa.
Nhà ga ở Thượng Hải thường xuyên đông người. Ảnh: Trịnh Hằng
Nhà ga rộng nên bạn sẽ cần nhiều thời gian để di chuyển, nhất là khi kéo theo hành lý. Vì vậy bạn hãy căn thời gian để có mặt ở ga ít nhất 30 phút trước giờ tàu chạy. Trong 30 phút đó bạn cần làm hai thủ tục:
- Bước 1: Tại cửa của tất cả các nhà ga đều có trạm kiểm soát an ninh, soi chiếu hành lý. Quy định của đường sắt không nghiêm ngặt như hàng không, bạn vẫn có thể mang đồ ăn uống, chất lỏng, vật dụng cá nhân, nhưng hạn chế mang những đồ vật có thể gây nguy hiểm như dao kéo, hóa chất, vật liệu nổ. Có một danh mục các đồ vật cấm mang lên tàu, được ghi rõ trên website đường sắt. Tuy vậy nếu du khách chỉ mang hành lý thông thường thì không cần lo lắng. Bạn chỉ mất vài phút để qua cửa an ninh. Sau đó, hãy tìm đúng cửa check-in để lên tàu.
- Bước 2: Quét giấy tờ tại cửa lên tàu (check-in). Bạn không cần xuất trình bất kỳ loại vé nào vì vé của bạn đã được lưu trên hệ thống, tương ứng với giấy tờ cá nhân bạn đã dùng để mua vé. Với hành khách người Trung Quốc, họ chỉ cần quẹt căn cước công dân là đi lên tàu. Với du khách nước ngoài, sẽ có một cổng riêng với nhân viên đứng hỗ trợ, bạn đưa hộ chiếu cho người đó, họ nhập số hộ chiếu vào máy rồi trả lại. Vì vậy trong quá trình mua vé cho bản thân và người đi cùng, bạn cần nhập thông tin rất chính xác.
Tất cả các nhà ga đều có biển chỉ dẫn tiếng Anh. Trong suốt quá trình thực hiện hai bước trên, bạn không cần giao tiếp câu nào với nhân viên nhà ga, nếu hành lý và vé của bạn bình thường.
Lên tàu
Chỗ ngồi trên tàu thoải mái, rộng rãi. Ảnh: Trịnh Hằng
Trên hầu hết các chuyến tàu, sẽ không ai kiểm tra vé của bạn. Du khách tự tìm đúng số toa, số ghế để ổn định chỗ ngồi trước khi tàu chạy. So với tàu điện ở các quốc gia khác như châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, hay các nước Đông Nam Á thì tàu ở Trung Quốc rộng rãi, hiện đại và sạch sẽ nhất. Mỗi ghế rộng khoảng 50 cm, chỗ để chân rộng đủ cho những người 1m90 có thể ngồi thoải mái. Lối đi giữa hai hàng ghế hơn nửa mét. Bạn có thể kéo theo hành lý cỡ lớn mà không thấy vướng víu. Hầu hết ghế ngồi đều có ổ cắm điện, bàn ăn, chỗ để hành lý, toa nào cũng có nhà vệ sinh tiện nghi và sạch sẽ, máy nước uống nóng lạnh miễn phí, có nhiều màn hình điện tử hiển thị các thông tin như ga đi, ga đến, tốc độ tàu, nhiệt độ ngoài trời bằng tiếng Trung và tiếng Anh.
Trên tàu thường xuyên có nhân viên đẩy xe đồ ăn đi bán cho hành khách với giá hợp lý. Bạn cũng có thể mua trước ở nhà ga với nhiều lựa chọn. Hãy dọn dẹp sạch sẽ bàn ăn và chỗ ngồi của mình sau khi dùng bữa, toa nào cũng sẵn có thùng rác và bồn rửa tay.
Tàu chạy rất êm, một cốc nước đầy đặt trên bàn ăn và không sánh ra ngoài một giọt nào trong suốt quãng đường 5 tiếng. Trên tàu hầu như không có mùi, không ai bật nhạc lớn hoặc nói chuyện to.
Hành lý
Quy định chung của đường sắt Trung Quốc đối với hành lý là không vượt quá 10 kg mỗi trẻ em và 20 kg với người lớn, tổng kích thước các chiều cộng lại không quá 160 cm. Xe lăn cho người khuyết tật được tính riêng. Tại nhà ga hầu như không có cân và thước đo chặt chẽ như ở sân bay. Tuy vậy, bạn không nên mang quá nhiều đồ đạc dẫn đến di chuyển khó khăn và nguy cơ chậm chuyến do các vấn đề hành lý phát sinh.
Đối với vali cỡ lớn, bạn hãy để chúng vào tủ hành lý đầu mỗi toa tàu, còn túi cỡ nhỏ thì cất vào khay phía trên ghế ngồi. Tàu điện ở Trung Quốc văn minh và an toàn, nhưng bạn vẫn nên mang theo hộ chiếu, ví tiền, điện thoại mọi lúc mọi nơi bên người. Nếu cần hỗ trợ, bạn nên hỏi nhân viên sân ga và trên tàu. Họ làm việc chuyên nghiệp và thân thiện.
Trịnh Hằng