Căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới leo thang cuối tuần trước, khi Mỹ nâng thuế với 200 tỷ USD hàng Trung Quốc từ 10% lên 25%. Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Trung Quốc "phá vỡ thỏa thuận" khi thay đổi các cam kết đã thống nhất sau nhiều tháng đàm phán.
Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Larry Kudlow hôm qua cũng trả lời trên Fox rằng Trung Quốc cần đồng ý với các điều khoản giám sát thực thi "rất mạnh" để đạt thỏa thuận. Điểm nghẽn trong đàm phán là sự lưỡng lự của Bắc Kinh với việc thay đổi điều luật đã được thống nhất.
Tuy nhiên, trong một bài bình luận sáng nay, tờ People’s Daily (Trung Quốc) cho biết: "Trung Quốc sẽ không bao giờ hy sinh phẩm giá quốc gia. Đừng ai hy vọng Trung Quốc sẽ nuốt trái đắng, chấp nhận thiệt hại đến lợi ích cốt lõi". Tờ này khẳng định Trung Quốc sẵn sàng đàm phán, nhưng sẽ không nhượng bộ các vấn đề quan trọng.
Đoàn lãnh đạo Mỹ - Trung gặp nhau tại G20 ở Argentina tháng 12/2018. Ảnh: Reuters
Global Times hôm nay cũng cho biết Trung Quốc không có lý do nào để sợ chiến tranh thương mại. "Quan niệm Trung Quốc không thể chịu được chiến tranh thương mại là sai lầm. Nếu không vì bị khiêu khích quá đáng, người Trung Quốc sẽ không tham gia bất kỳ một cuộc chiến thương mại nào. Tuy nhiên, khi quốc gia bị chèn ép, không có gì là Trung Quốc không thể vượt qua để bảo vệ chủ quyền, phẩm giá dân tộc và quyền lợi dài hạn của người dân", tờ này cho biết.
Hôm qua, trong một bài đăng trên Twitter, ông Trump tiếp tục khẳng định vị thế có lợi của Mỹ trong căng thẳng thương mại. "Chúng ta đã ở đúng vị trí chúng ta muốn so với Trung Quốc", ông viết, đồng thời gợi ý các công ty Mỹ đang mua hàng Trung Quốc có thể chuyển sang hàng trong nước hoặc các quốc gia khác. Ông cũng lặp lại tuyên bố Mỹ sẽ thu được "hàng chục tỷ USD tiền thuế từ Trung Quốc".
Dù vậy, thuế nhập khẩu lại do các công ty nhập hàng Trung Quốc chi trả. Đó thường là các công ty Mỹ, hoặc chi nhánh tại Mỹ của các doanh nghiệp nước ngoài. Chi phí này có thể được chuyển xuống người tiêu dùng. Trái với Trump, Kudlow thừa nhận "cả hai bên đều phải gánh chịu", dù khẳng định kinh tế Mỹ có thể đối mặt với việc này.
"Chúng ta đang trong trạng thái tuyệt vời để khắc phục hơn 20 năm chịu đựng thương mại bất công với Trung Quốc", ông nói, "Đây là rủi ro chúng ta có thể chấp nhận mà không ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế".
Kudlow cũng khẳng định "khả năng cao" Trump sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Nhật Bản cuối tháng 6. Cho đến tuần trước, giới quan sát vẫn còn kỳ vọng hai lãnh đạo sớm gặp nhau để ký thỏa thuận thương mại. Tuy nhiên, bước ngoặt sau đó đã khiến khả năng này trở nên mờ mịt.
Reuters trích lời một nguồn tin thân cận cho biết trong cuộc đàm phán 2 ngày tại Mỹ tuần trước, Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc tìm cách bảo vệ các thay đổi mà Trung Quốc mong muốn. Ông khẳng định Trung Quốc có thể thay đổi chính sách thông qua các nghị định do Chính phủ ban hành. Tuy nhiên, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer không đồng ý, khẳng định Mỹ muốn giữ nguyên những điều đã thống nhất trước đó.
"Chúng tôi muốn việc thay đổi được thể hiện trong hệ thống luật pháp của Trung Quốc, chứ không phải chỉ là các thông báo của Chính phủ. Chúng tôi cần thứ rõ ràng hơn. Và cho đến lúc đó, chúng tôi sẽ không gỡ bỏ thuế", Kudlow khẳng định.
Thứ bảy tuần trước, ông Lưu cũng cho biết Trung Quốc phản đối việc Mỹ nâng thuế, và sẽ đáp trả. Tuy nhiên, việc này vẫn chưa diễn ra.
Ông Trump cũng đã đề nghị Lighthizer bắt đầu quy trình áp thuế lên toàn bộ số hàng hóa còn lại từ Trung Quốc. Dù vậy, Lighthizer cho biết họ chưa có quyết định cuối cùng về việc này.
Hà Thu (theo Reuters)