Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, năm 2019, Việt Nam xuất khẩu 1.049 tấn tôm hùm, tương đương giá trị 21,5 triệu USD, tăng 5-9 lần so với 2018. Trong đó, Trung Quốc là thị trường dẫn đầu, tiếp đến là Thái Lan và Hong Kong.
Thế nhưng, tôm xuất sang Trung Quốc, Hong Kong có giá trung bình 400.000-560.000 đồng một kg còn giá xuất sang Thái Lan lại "siêu rẻ", chỉ bình quân 160.000 đồng một kg. Đây là mức rẻ "chưa từng có" so với giá tôm bán hàng loạt tại các vựa nuôi ở Phú Yên và Khánh Hòa.
Tôm hùm Nha Trang được bán trên đường Phan Văn Trị (Gò Vấp). Ảnh: Quỳnh Trần.
Nói với VnExpress, giám đốc doanh nghiệp xuất nhập khẩu thủy sản có trụ sở tại quận 7 (TP HCM) dự đoán có thể do mức giá tôm xuất sang Thái Lan kê khai không đúng hoặc đây là loại tôm từ nước khác nhập về Việt Nam cùng dòng họ với tôm hùm và tái xuất đi nước khác. Vị này cho biết, tôm hùm Việt loại 4 con một kg đã 570.000 đồng, riêng loại 300-400gram một con giá 700.000 đồng.
Anh Hoàng, chủ vựa hải sản ở quận Tân Bình (TP HCM) cũng khẳng định, chưa bao giờ mua được tôm hùm giá chưa tới 200.000 đồng một kg. Bởi lẽ, ngay cả tôm đông lạnh, loại 100 gram giá thấp nhất cũng đã 300.000 đồng một kg. Tuy nhiên, loại này không nhiều vì người nuôi ít khi xuất bán tôm nhỏ. Chúng chỉ được xuất khi tôm vào mùa số lượng nhiều hoặc bị dịch bệnh.
Là người nuôi tôm lâu năm ở Khánh Hòa, anh Bình cho biết, tôm ở đây đa phần xuất bán cho thương lái xuất đi Trung Quốc chứ chưa hề xuất sang Thái Lan. Do đó, có thể hàng xuất đi Thái Lan không phải tôm hùm Việt Nam. "10 năm nuôi tôm hùm baby, giá thấp nhất mà gia đình tôi bán là 400.000 đồng một kg và giá cao nhất lên tới 1,1 triệu đồng", anh Bình nói.
Ông Nguyễn Ân - Chủ tịch UBND xã Cam Bình (Khánh Hòa) cũng khẳng định, tôm hùm Việt đa phần xuất khẩu đi thị trường Trung Quốc chứ chưa bao giờ xuất đi Thái Lan. Do đó, không bao giờ có mức giá trên. Theo ông Ân, có thể một vài doanh nghiệp mượn Việt Nam để tạm nhập rồi tái xuất ngay đi nước ngoài.
Lý giải cho mức giá chênh lệch này, lãnh đạo Tổng cục Hải quan cũng cho biết, hải quan dựa trên giá nhập tại cửa khẩu của doanh nghiệp, còn giá để lưu thông trên thị trường sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Hiện nay, tôm của Việt Nam xuất đi Trung Quốc và các nước khác đa phần bằng đường tiểu ngạch qua biên giới nên có thể nhiều doanh nghiệp còn nhập nhèm trong khai báo dẫn đến số liệu chưa chuẩn so với thực tế.
Khảo sát tại các cơ sở bán lẻ ở TP HCM cho thấy, tôm hùm baby có giá dao động 590.000-900.000 đồng một kg, tôm hùm bông có giá 1,6-2,25 triệu đồng một kg.
Đầu tháng 2, do ảnh hưởng của Covid-19, tôm hùm Việt không xuất được sang Trung Quốc nên giá giảm chạm đáy. Tuy nhiên, mức giá lúc đó cũng quanh 430.000-1,2 triệu đồng một kg. Nhiều chuỗi cửa hàng Hà Nội và TP HCM thu mua cho nông dân và bán với giá tốt cho người tiêu dùng.
Hồng Châu