Sơ chế, chế biến thức ăn là một quy trình phức tạp, đòi hỏi phải tuân thủ chặt chẽ nhiều quy định, tiêu chuẩn do các cơ quan y tế ban hành nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Thế nhưng, trên thực tế, không ít nhà hàng, quán ăn chưa thực hiện nghiêm túc điều này và chỉ tuân theo quy chuẩn do chủ nhà hàng đưa ra.
Những hiểu biết mơ hồ về an toàn thực phẩm
Vốn quen thuộc với lối chế biến thủ công, gia truyền, không ít hộ kinh doanh thực phẩm vẫn còn làm theo thói quen "tiện đâu làm đấy" và cảm tính. Việc không biết hoặc biết nhưng vẫn chế biến thực phẩm không theo một quy trình tiêu chuẩn đã dẫn đến nhiều nguy cơ gây mất an toàn thực phẩm. Trong đó, thường thấy là tình trạng để lẫn lộn thực phẩm chín, sống; thức ăn phần lớn không được che đậy hay che đậy sơ sài, người bán hàng dùng tay trần để chế biến hay có bao tay, nhưng vẫn thản nhiên cầm tiền rồi bốc thực phẩm...
Các hộ kinh doanh ăn uống vẫn được cơ quan chức năng kiểm tra và bồi dưỡng tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm thường xuyên. Tuy nhiên, dù các cơ sở kinh doanh đã được cấp giấy chứng nhận bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, song những quy định tối thiểu về việc chế biến, bảo quản thực phẩm, vệ sinh dụng cụ lại chưa được chấp hành nghiêm.
Bà Lê Thị Phương (kinh doanh quán ăn, giải khát tại Hà Nội) thừa nhận trước giờ vẫn chế biến thủ công theo cách của gia đình. Vấn đề an toàn thực phẩm cũng chỉ đảm bảo tương đối. Một số hộ kinh doanh cũng ấp úng khi được hỏi về một số nguyên tắc đảm bảo an toàn thực phẩm khi chế biến và giải thích rằng chưa có cơ hội được tiếp xúc với một quy trình chuẩn, đơn giản, dễ áp dụng. Thậm chí, nhiều hộ khẳng định quy trình chế biến của quán rất hợp vệ sinh. Tuy nhiên, khi đối chiếu theo quy trình chế biến thực phẩm tiêu chuẩn do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đề xuất thì lại lệch chuẩn.
Một chướng ngại quan trọng không kém trong việc truyền tải kiến thức là tài liệu hướng dẫn còn chung chung, mang tính quy phạm, khó hấp thu. Bà Phạm Thị Kim Lan (chủ quán ăn trên phố Quán Sứ, Hà Nội) cho biết mỗi năm được đi tập huấn an toàn thực phẩm một lần nhưng thấy chưa đủ. Nếu có thể tiếp cận tài liệu an toàn thực phẩm trực quan, sinh động bằng hình ảnh thì phần nào dễ cho các hộ kinh doanh áp dụng hàng ngày.
Chìa khóa an toàn thực phẩm của WHO
Quy trình chế biến thực phẩm an toàn đã được WHO tóm gọn trong "5 chìa khoá an toàn thực phẩm" rất đơn giản và dễ áp dụng. Thế nhưng, không phải hộ kinh doanh nào cũng tiếp cận được nguồn tài liệu này, dẫn đến mỗi người làm mỗi kiểu, gây nên những lỗ hổng về an toàn thực phẩm. Hơn nữa, với hàng trăm nghìn quán ăn nhỏ lẻ đang hoạt động, các cơ quan chức năng gặp không ít khó khăn trong việc phổ biến các kiến thức đến từng hộ kinh doanh.
5 chìa khóa an toàn thực phẩm của WHO.
Theo đại diện GrabFood, an toàn thực phẩm là vấn đề không chỉ có thể giải quyết ngay lập tức, mà cần có sự cố gắng chung sức của toàn cộng đồng, xã hội. Người tiêu dùng cần phải tự ý thức và giành quyền tự chủ để chủ động trang bị những quy chuẩn chế biến cần thiết. Bên cạnh đó, muốn đẩy lùi thực trạng mất an toàn thực phẩm, các đơn vị cần có giải pháp lâu dài. Đặc biệt, nhiều nguồn lực xã hội vẫn bị bỏ quên, điển hình như hình thức giao nhận thức ăn trực tuyến với thế mạnh về công nghệ, mạng lưới rộng khắp cả nước.
Việc tận dụng tiếng nói của những dịch vụ giao đồ ăn để truyền tải kiến thức an toàn thực phẩm được kỳ vọng là một hướng đi mới đầy triển vọng. Thay vì chương trình tập huấn nặng nề dài hàng giờ, những tin nhắn gửi đến mỗi ngày giúp dễ tiếp thu hơn theo kiểu "mưa dầm thấm lâu".
Điển hình như GrabFood hiện là một trong những doanh nghiệp tiên phong đưa ra các giải pháp công nghệ, cùng chung tay với cơ quan Chính phủ, giúp nhiều hộ kinh doanh thực phẩm nâng cao ý thức và kiến thức về an toàn thực phẩm.
Trong những ngày thời tiết nắng nóng, các đối tác của GrabFood vẫn thường nhận được những lời khuyên, bí quyết về việc chuẩn bị thức ăn thế nào để tránh ôi thiu hay nên đóng gói, bảo quản thức ăn ra sao cho hợp lý...
Mới đây, GrabFood đã đồng hành cùng Cục An toàn thực phẩm tổ chức "Ngày An toàn thực phẩm thế giới 2019". Trong đó, đơn vị đã dành hẳn một gian hàng mô phỏng, tái hiện quá trình chế biến món nem rán Việt Nam theo các bước đảm bảo vệ sinh. Cách này giúp các hộ kinh doanh có thể hiểu và thực hành dựa trên "5 chìa khoá an toàn thực phẩm".
"Đầy đủ nhưng đơn giản, dễ hiểu và dễ áp dụng vào sản xuất kinh doanh thực phẩm lẫn việc nấu nướng hàng ngày tại gia đình" là nhận xét chung của nhiều chủ nhà hàng, quán ăn khi tiếp cận 5 chìa khoá an toàn thực phẩm mà WHO đề xuất.
Grab chung tay với Cục An toàn thực phẩm hưởng ứng ngày An toàn thực phẩm thế giới.
Những nền tảng giao nhận thức ăn như GrabFood đã trở thành cầu nối giữa các nhà hàng và người tiêu dùng. Các ứng dụng giao nhận thức ăn có thể sử dụng vai trò trung gian để giúp đối tác cải thiện vấn đề an toàn thực phẩm. Ghi nhận của khách hàng luôn luôn là tư liệu quý giá để nhà hàng, quán ăn có thể nâng cấp chất lượng dịch vụ. Ngoài ra, dịch vụ giao thức ăn cũng ý thức hơn trong việc chế biến đúng chuẩn khi đóng góp hàng trăm, thậm chí hàng nghìn đơn hàng cho hộ kinh doanh.
An toàn thực phẩm đến từ những thay đổi nhỏ nhất từ người dân.
"Việc người dân chủ động trang bị quy trình chế biến đạt chuẩn chính là một trong những bước tiến quan trọng tạo nên nhiều thay đổi lớn, nâng cao hơn chất lượng dịch vụ tới người tiêu dùng, đẩy lùi những tiêu cực về mất an toàn thực phẩm như hiện này", đại diện GrabFood nhận định.
(Nguồn: Grab)