Trong khi doanh thu cả năm 2022 của Tập đoàn Xăng Dầu Việt Nam (Petrolimex - PLX) tăng gần 80% lên mức 304.080 tỷ đồng. Năm ngoái, doanh nghiệp này có lãi gộp hơn 12.300 tỷ đồng. Tuy nhiên nhóm chi phí cố định, trong đó lỗ chênh lệch tỷ giá tăng mạnh đã bào mòn lợi nhuận. Ngoài ra, PLX còn trích lập dự phòng hơn 65 tỷ đồng cho hàng hóa tồn kho.
Xét theo từng quý, lợi nhuận của Petrolimex chủ yếu đến từ quý cuối năm. Lãi trước thuế của quý IV/2022 đóng góp gần ba phần tư tổng lãi cả năm. Ở quý này, hoạt động kinh doanh xăng dầu được hưởng lợi nhờ giá cơ sở đã được liên Bộ Công Thương - Tài chính điều chỉnh phù hợp với diễn biến giá xăng dầu thế giới và chi phí khâu tạo nguồn, khâu lưu thông thực tế. Ngoài ra, tập đoàn còn thu được lãi chênh lệch nhờ tỷ giá giảm dần từ cuối tháng 11/2022.
Trong khi đó, cả ba quý đầu năm ngoái, "ông lớn" xăng dầu này bị giảm hoặc âm lợi nhuận. Quý I, lợi nhuận trước thuế giảm gần 44% do biến động giá dầu thế giới tăng mạnh và nguồn cung trong nước bị ảnh hưởng khi nhà máy lọc dầu Dung Quất giảm công suất. Sang quý II, Petrolimex lỗ trước thuế gần 280 tỷ đồng do ảnh hưởng từ xung đột Nga - Ukraine và trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho sau đợt giảm giá mạnh trong tháng 7. Quý III, xét riêng hoạt động kinh doanh xăng dầu phát sinh lỗ do giá xăng dầu thế giới giảm và phí đầu vào tăng cao.
Doanh nghiệp này lý giải, 9 tháng đầu năm và nhất là các thời điểm biên độ giá xăng dầu tăng cao, một số đầu mối, thương nhân phân phối, cửa hàng dừng bán hoặc bán hạn chế, khiến nhu cầu dồn về hệ thống Petrolimex. Sản lượng tiêu thụ của công ty này tăng mạnh trên tất cả kênh bán, trong đó sản lượng bán hàng nội địa 10 tháng đầu năm vượt 14% so với kế hoạch, tăng 22% so với cùng kỳ năm trước.
"Sản lượng tiêu thụ tăng đột biến gây áp lực lớn về nguồn cung. Lượng hàng tồn kho sụt giảm rất nhanh vào những chu kỳ xu hướng giá tăng khiến doanh nghiệp phải nhập mua đuổi để kịp bù đắp nguồn cung", Petrolimex cho biết. Bên cạnh đó, hiệu quả kinh doanh cũng bị ảnh hưởng vì giá bán bị lùi thời gian điều chỉnh trong bối cảnh giá dầu thế giới có xu hướng tăng và tỷ giá điều chỉnh.
Với mức lãi 2.260 tỷ đồng, Petrolimex vẫn vượt 7,5 lần so với kế hoạch cả năm. Hồi giữa tháng 11, Tập đoàn này điều chỉnh kế hoạch lãi còn 300 tỷ đồng, giảm 2.760 tỷ đồng so với trước. Doanh nghiệp này cho biết phải điều chỉnh kế hoạch vì bị ảnh hưởng nặng bởi các nguyên nhân khách quan, bất khả kháng.
Petrolimex đánh giá, hoạt động kinh doanh bị ảnh hưởng trực tiếp dưới tác động từ biến động bất thường của giá dầu, nguồn cung năng lượng thế giới, cơ chế vận hành liên quan đến cấu thành giá cơ sở và sự cố từ nhà máy lọc dầu Nghi Sơn.
Tất Đạt