CEO Meituan Wang Xing mới đây đã trích đăng lên một mạng xã hội ít người biết đến tại Trung Quốc những câu từ bài thơ 1.100 năm tuổi, đề cập những nỗ lực sai lầm của vị hoàng đế đầu tiên của nước này.
Ông Wang được biết đến là một kỹ sư nói năng đơn giản, thích các tác phẩm văn học cổ điển. Ông cho biết, bài đăng chỉ nhằm dập tắt bất đồng quan điểm trong ngành công nghệ chứ không có ngụ ý nào về việc chỉ trích chính phủ. Tuy nhiên, thiệt hại của nó không hề nhỏ. Cổ phiếu Meituan lao dốc ngay lập tức, khiến vốn hóa công ty giảm 26 tỷ USD trong 2 ngày. Trong đó, riêng giá trị cổ phiếu mà ông Wang nắm giữ đã bốc hơi 2,5 tỷ USD.
Phản ứng có vẻ cực đoan đối với bài đăng của ông Wang cho thấy thị trường chứng khoán Trung Quốc còn rất dè chừng với bài học của Jack Ma cùng đế chế Alibaba và Ant Group sau lần vị tỷ phú này chỉ trích giới chức ngành tài chính một cách công khai hồi tháng 10/2020. Kể từ đó, Ant Group bị đình chỉ IPO, lãnh đạo của họ cùng các công ty công nghệ hàng đầu nằm trong tầm ngắm để kiềm chế sự ảnh hưởng.
Diễn biến cổ phiếu của Meituan (đường trắng) sau khi CEO Wang Xing trích thơ cổ. Đồ họa: Bloomberg.
Dù có đầy sự liên tưởng nhưng bài thơ không cung cấp bằng chứng thuyết phục về ý định hoặc suy nghĩ của Wang. Một phần của nó viết: "Trước khi tro tàn, cuộc nổi loạn đã nổ ra ở phía đông các ngọn núi". Tuy nhiên, chính thời điểm đăng bài của Wang khá nhạy cảm, khi Meituan đang được giới chức xem xét về các vấn đề từ lương thưởng cho người lao động và các chiến thuật cạnh tranh của họ.
"Anh ấy chẳng ghi được điểm nào với các nhà quản lý bằng bài đăng, nhưng vấn đề là một số khía cạnh quan trọng của môi trường kinh doanh đã chống lại anh ấy", Brock Silvers, Giám đốc đầu tư của Kaiyuan Capital ở Hong Kong nói và cho rằng điều đó có thể tác động rất lâu sau khi bài thơ bị lãng quên.
Bất kể động cơ của Wang là gì, các cơ quan quản lý đã đưa Meituan vào tầm ngắm. Wang là một trong số ít các doanh nhân được coi là người kế tục thế hệ tiên phong trong ngành như Jack Ma, và cũng là một trong những đối thủ đáng gờm nhất của Alibaba.
Doanh nhân 42 tuổi này đã huy động được số tiền kỷ lục 10 tỷ USD chỉ trong tháng trước để phát triển các công nghệ đầy hứa hẹn nhằm thúc đẩy sự mở rộng mạnh mẽ sang cửa hàng tạp hóa trực tuyến. Ông sở hữu khoảng 11% Meituan, số cổ phần trị giá khoảng 18,4 tỷ USD, theo Bloomberg Billionaires Index. Tài sản của ông đã giảm khoảng 15 tỷ USD so với mức đỉnh tháng 2/2021.
Trong sáu tháng qua, cơ quan giám sát chống độc quyền của Trung Quốc đã ban hành nhiều quy định để giám sát tốt hơn lĩnh vực Internet, cảnh giác với các công ty có ảnh hưởng như Alibaba và Meituan, vốn đang nắm giữ nhiều khía cạnh của cuộc sống ở Trung Quốc.
Bắc Kinh được cho là đang tìm cách để hạn chế hơn nữa quyền kiểm soát của những công ty này đối với dữ liệu cá nhân và phương tiện truyền thông có giá trị. Nhưng trong số những người khổng lồ về Internet, có lẽ Meituan, dịch vụ giao đồ ăn lớn nhất thế giới, đã bị công chúng giám sát gắt gao nhất trong thời kỳ đại dịch.
CEO Meituan Wang Xing. Ảnh: Bloomberg.
Ngay cả trước bài đăng của Wang, truyền thông nhà nước đã thường xuyên đăng tải khó khăn của các tài xế giao hàng Meituan, gây ra sự phẫn nộ trên mạng. Cái chết của một số nhân viên giao hàng trong lúc gấp rút giao đúng hẹn dẫn đến cáo buộc bóc lột và làm dấy lên cuộc tranh luận về việc đối xử với tài xế. Sau đó, Meituan cam kết cải thiện phúc lợi cũng như điều chỉnh các thuật toán để có thêm thời gian giao hàng.
Những lời chỉ trích không chỉ dừng lại ở hoạt động kinh doanh cốt lõi của Meituan. Chi nhánh thương mại cộng đồng của họ nằm trong số ít các nhà khai thác bị phạt vào tháng 3 vì trợ cấp quá mức, cùng với Pinduoduo và Didi Chuxing. Vào tháng 1, Meituan đã đóng cửa dịch vụ bảo hiểm y tế dựa trên nguồn cộng đồng sau khi các nhà quản lý thắt chặt giám sát đối với bảo hiểm trực tuyến. Hội đồng Người tiêu dùng Thượng Hải cũng chỉ trích Meituan trong tuần này, vì hệ thống hoàn tiền bị hỏng và nội dung gây hiểu lầm trên ứng dụng di động.
Điều gì xảy ra tiếp theo vẫn là một chủ đề tranh luận gay gắt. Vấn đề càng trở lên khó hiểu khi Wang chọn trích thơ trên nền tảng Fanfou, một mạng xã hội giống như Twitter. Fanfou là một trong những sản phẩm đầu tay của Wang và đã bị đình chỉ vào năm 2009 do không đáp ứng được các yêu cầu kiểm duyệt của chính phủ.
Tuy nhiên, Fanfou vẫn mở cho những người dùng ban đầu như Wang. Trong nhiều năm, anh duy trì việc sử dụng nó để ghi lại những suy nghĩ về mọi thứ, từ văn học phương Tây đến những câu đố ngẫu nhiên và tất nhiên là cả thơ Trung Quốc.
"Cho dù có cố ý hay không, thì bất kỳ lời chỉ trích ngụ ý nào đối với quy định của ngành đều không hữu ích cho họ hoặc các cổ đông của họ", Gary Dugan, Giám đốc điều hành Global CIO Office tại Singapore cho biết.
"Nhà đầu tư nào bỏ tiền vào các cổ phiếu ở Trung Quốc hiện tại cũng đều hy vọng rằng giới lãnh đạo công ty ít triết lý hơn về tương lai trên mạng xã hội và chỉ tập trung vào việc quản lý doanh nghiệp của mình", ông bình luận thêm.
Phiên An (theo Bloomberg)