Có một vài bậc phụ huynh nghĩ rằng cùng con tham gia các hoạt động vui chơi hay một vài công việc nhẹ nhàng rồi lồng ghép vào đó việc dạy con về tiền tại nhà để giúp con hiểu hơn về các khái niệm: Kiếm tiền - Tiết kiệm - Tiêu tiền - Quyên góp thì sau này con sẽ có kiến thức tài chính và kiếm được tiền. Nhưng tôi lại không nghĩ như thế vì tôi cho rằng con sẽ khó có được những bài học sâu sắc về tiền bạc chỉ bằng những hoạt động vui chơi và những công việc làm một cách "văn nghệ", thiếu chuyên nghiệp. Cho nên, khi mang thai đứa con của mình, tôi bắt đầu nghiên cứu phương pháp dạy con, trong đó có việc dạy con về tiền. Hôm nay, chúng tôi đã có một chút thành tựu, xin được cùng mọi người chia sẻ.

Hành trình dạy con về tiền của tôi bắt đầu bằng việc dạy con phân biệt mệnh giá các tờ tiền khác nhau từ lúc con lên 3 tuổi. Và để cho con không mơ hồ về bài học, mỗi khi đi mua sắm, đi ăn... tôi đều đưa tiền cho con trả, tính toán số tiền thừa sẽ được trả lại. Kết quả, con hiểu được 5.000 đồng thì mua được món gì, 10.000 đồng thì mua được món gì và để tham gia một khóa học thì cha mẹ cần đóng bao nhiêu tiền, các tờ tiền mệnh giá nào sẽ được trả... Lên 5 tuổi, tôi tập cho con làm việc nhà như: rửa chén, giặt và xếp quần áo vào tủ thật khoa học, ngay ngắn, nấu một bữa cơm phải có hai món tối thiểu là món canh và món mặn... Kết quả là con tôi biết được sự vất vả của tôi khi làm việc nhà, khi nấu cho con những bữa ăn ngon. Đến khi con 10 tuổi thì đã làm rất thành thạo việc nhà và làm đúng thời gian dự định vì mỗi việc con làm đều có đặt thời gian bắt đầu và kết thúc. Đây cũng là lúc tôi dạy cho con cách kiếm tiền.

Tôi nhờ những người thân quen "giả vờ" thuê con đến làm việc nhà vào ngày cuối tuần (tôi sẽ đưa tiền cho họ để trả cho con và mọi người đều nhiệt tình "giúp sức" cho việc dạy con của tôi). Mỗi Chủ nhật, con làm một giờ cho một người quen của tôi, một trong các công việc như: rửa chén bát, nấu cơm hoặc gấp ủi quần áo... con nhận được 50.000 đồng và con phải làm như một người giúp việc nhà chuyên nghiệp. Nếu không đạt yêu cầu con sẽ bị trừ tiền, bị phê bình, thậm chí không được nhận tiền. Tuy nhiên, việc dạy con kiếm tiền không chỉ dừng ở những công việc như thế. Tôi muốn con tôi bước qua một bài học khó hơn. Vì nếu con chưa trải qua sự vất vả của việc kiếm tiền thực sự thì sẽ không bao giờ biết mùi vị cuộc sống thật không dễ nếm.

Khi con bước vào tuổi 11, tôi cho con đi nhặt chai lọ và bán kiếm tiền vào hai ngày cuối tuần. Con kiếm bao nhiêu tiền thì tiêu bấy nhiêu, nếu nhặt chai lọ bán được 10.000 đồng thì ăn 10.000 đồng, bán được 20.000 đồng thì ăn 20.000 đồng, tự mình mà kiếm sống. Nếu con có quay trở về nhà, tôi cũng tuyệt đối không cho con ăn. Con ăn ít hoặc nhịn một, hai bữa ăn không ảnh hưởng gì nhiều đến sức khỏe của con nhưng con sẽ có bài học "sống" sâu sắc nhất. Sau đó con còn trải qua vài công việc bán hàng như: bán vé số, bán sữa chua hay những loại bánh trái, đồ vật handmade mà tôi dạy cho con làm.

Có người biết chuyện nói tôi dạy con nghiêm khắc quá nhưng nếu con không học khóa học này, thì dù tôi có nói, có giảng giải, có mắng cỡ nào cũng là vô ích. Nếu không đặt con vào hoàn cảnh như vậy thì con vĩnh viễn sẽ là "áo đến thì giơ tay, cơm đến thì há miệng" không biết rằng những thứ này từ đâu mà đến, không biết trân trọng những thứ con đang có.

Khi dạy con bài học kiếm tiền như trên, tôi không cần bỏ ra nhiều tiền và đương nhiên là trong điều kiện an toàn vì tôi luôn âm thầm đi theo sau bảo vệ con. Đến nay dù mới 12 tuổi nhưng con đã nhận được nhiều bài học. Thứ nhất, con hiểu rằng đồng tiền này làm cách nào mà có được, cầm 1.000 đồng, 2.000 đồng trên tay đã có cảm giác, hiểu rằng tiền không "mọc trên cây", cũng không phải do gió mang tới. Con phải bỏ công sức, mồ hôi mới kiếm được. Thứ hai, con đi nhặt rác cả ngày mà chỉ kiếm được một số tiền ít ỏi, lo ăn còn không đủ, trong khi cha mẹ mỗi ngày phải trang trải bao nhiêu là chi phí, nào tiền ăn uống, quần áo, học phí các loại, biếu ông bà, đi du lịch.... Từ đó, con có lòng cảm ơn, biết yêu thương và hiếu thảo với cha mẹ. Con cũng thấy bản thân không có quyền tùy tiện tiêu xài những đồng tiền mà cha mẹ cực nhọc làm ra. Khi có tiền từ những công việc bán hàng tự làm hay tiền mừng tuổi, con chia thành các phần để dùng vào những việc con cần, còn lại con đều đưa hết cho mẹ để chi dùng trong nhà.

Thứ ba, mùi vị của việc nhặt rác con đã nếm qua rồi, thì những mùi vị cay đắng khác của cuộc sống hằng ngày con cũng sẽ dễ nếm hơn. Con chịu đựng được cực khổ, biết hạ cái tôi cao ngạo của mình xuống, hiểu được nhân tình sự lý. Thứ tư, sau này ra đời con cũng không đi lừa gạt, trộm cắp, cướp giật...để lấy tiền bạc, của cải của người khác vì con hiểu tiền của họ cũng là tiền mồ hôi nước mắt. Thứ năm, con hiểu được để thành lập các quỹ từ thiện hay làm nhiều công tác thiện nguyện lớn con phải có khả năng kiếm được nhiều tiền như một tỷ phú và để làm được điều này con phải có tài năng ở lĩnh vực nào đó vượt trội, hơn người.

Từ đó, mỗi ngày, tuy tôi không cần nhắc nhở, nhưng con luôn chăm chỉ học tập, không xem ti vi, rất ít khi dùng thiết bị công nghệ ngoại trừ những lúc cần cho việc học. Con cũng không tiêu tốn thời gian vào những hoạt động vô bổ. Vì thế, tôi nghĩ, bất kể con cái của chúng ta là thân phận gì cũng phải tham gia khóa học về tiền này để hiểu con người sinh sống là phải như thế. Điều này trong trường học không dạy thì cha mẹ chúng ta phải dạy cho con mình.

Tôi hy vọng bài chia sẻ này có thể mang đến cho phụ huynh một góc nhìn khác trong cách dạy con Kiếm tiền – Tiết kiệm tiền – Tiêu tiền và Quyên góp giúp ích cho xã hội.

Kim Quyên