 |
|
Gà gô non vỗ cánh để tăng thêm lực kéo. |
Hầu hết các nhà cổ sinh vật học tin rằng, chim tiến hóa từ những con khủng long ăn thịt cỡ nhỏ (theropod), mà bằng chứng rõ nhất là các hóa thạch khủng long khai quật được tại Trung Quốc. Đó là hóa thạch của các con khủng long nhỏ, ăn thịt và không biết bay, nhưng lại có lông vũ dài ở chi trước. Tuy nhiên, quá trình biến hóa thành chim, và biết bay của chúng thì tới nay vẫn là một bí ẩn.
Một số người cho là sự mọc cánh và biết bay diễn ra dưới mặt đất. Số khác lại tin rằng khả năng bay xuất hiện khi khủng long lượn từ trên cây xuống. Nhưng, không một giả thuyết nào trong số trên giải thích được lợi ích của đôi cánh ở giai đoạn trung gian - giai đoạn mà cánh chưa hoàn thiện, còn quá nhỏ để động vật có thể bay được.
Ken Dial, Đại học Montana (Mỹ), cho rằng ông đã tìm ra câu trả lời khi quan sát những con gà gô chưa trưởng thành vỗ cánh.
Bình thường, loài chim này làm tổ trên mặt đất, khiến cho chúng rất dễ bị con mồi phát hiện. Chính vì thế, con non mới nở đã biết chạy lên dốc cao để tránh kẻ thù. Khi leo dốc, gà gô non không ngừng vỗ vỗ đôi cánh bé xíu để giữ vững cơ thể, mặc dù đôi cánh ấy quá nhỏ để tạo lực bay.
Dùng máy quay phim tốc độ cao ghi lại cảnh này, Dial nhận thấy chúng vỗ cánh từ lưng lên đầu và ngược lại (loại chuyển động này vuông góc so với kiểu chuyển động khi bay, tức là vỗ cánh từ lưng xuống bụng). Bằng cách đó, chúng sinh ra lực đẩy, đưa cơ thể lên cao, đồng thời giúp cho móng nhận được nhiều lực bám hơn.
Dial đã thí nghiệm với những con gà ở các lứa tuổi khác nhau, và có độ dài cánh khác nhau (bị cắt bớt cánh hoặc nhổ bớt lông). Kết quả là, những con có cánh lớn hơn sẽ leo được lên sườn có độ dốc lớn hơn, thậm chí con trưởng thành còn có thể leo lên những bề mặt dốc đứng, như thân cây. Gà gô có khả năng leo cao tới 5 m để tránh kẻ thù, nhưng chúng làm việc đó quá nhanh, đến mức hành vi này đã bị bỏ qua cho đến tận ngày nay.
Dial biện luận rằng, nếu các loài khủng long tiền sử cũng có thể vỗ hai chi trước tương tự như gà gô, thì rõ ràng đôi cánh nhỏ ở đây đã bộc lộ lợi ích của nó: chúng giúp cho khủng long non leo lên cao, tránh được kẻ thù. Qua thời gian, việc tiến hóa những đôi cánh to hơn cuối cùng sẽ dẫn tới khả năng bay của chúng.
Tuy nhiên, điều chủ yếu nhất là người ta vẫn chưa có bằng chứng trực tiếp, rằng những con khủng long con đã vỗ cánh như vậy.
B.H. (theo NewSci)