9h sáng, Bích Hân, 28 tuổi, sống tại một trang trại phong lan xã Hòa Phú, Củ Chi, ra vườn cắt rau cải cầu vồng cho bữa trưa còn cô con gái gần 3 tuổi theo mẹ, lựa những bông cúc Zinnia cho phòng khách.
Có nhiều kinh nghiệm trồng lan, nhưng chị không biết trồng rau. Khi dịch Covid-19 bùng phát mạnh hồi giữa năm 2021, với mục tiêu tự tạo ra nguồn thực phẩm cho gia đình, vợ chồng Hân mới bắt tay dọn dẹp khu đất đầy cỏ rác, bê tông rồi lên luống, trộn đất làm vườn rau.
Tổng diện tích vườn rau khoảng 180 m2, được chia thành 4 khu, gồm: khu trồng rau ăn lá; khu trồng cà rốt, củ cải; một khu chuyên trồng cà chua và còn lại trồng các giống cải kale lâu năm và ngô.
Điểm đặc biệt trong vườn của Hân là áp dụng cách trồng cây đồng hành - phương pháp trồng trọt đã có hàng trăm năm. Người làm vườn sẽ trồng kết hợp các loại cây khác nhau gần nhau để giúp hạn chế sâu bệnh, cải tạo đất, cung cấp bóng râm, hỗ trợ tự nhiên cho thân cây khỏe mạnh, cũng như tăng năng suất.
"Ví như trồng ngô kết hợp đậu và bí, thì đậu sẽ cung cấp đạm cho ngô, bí bò dưới đất ngăn cỏ dại, ngô lại cung cấp thân cho cây có thể leo", Hân cho hay.
Một số cách trồng đồng hành có hiệu quả là xà lách nên trồng cùng cây có mùi thơm từ rau kinh giới và xô thơm để xua đuổi sên.
Bí ngòi nên trồng cùng cúc Xuxi, vì những bông hoa này hấp dẫn các loài thụ phấn sẽ cho một mùa bội thu.
Cà chua nên trồng cùng vạn thọ, húng basil, húng quế sẽ tăng năng suất. Dưa chuột nên trồng cùng đậu Hà Lan vì sẽ giúp ngăn sâu bọ phá hoại.
Sen cạn làm bạn đồng hành với bắp cải, cà chua, dưa leo, củ cải... sẽ giúp ngừa sâu, đặc biệt loài sâu bướm.
Tại vườn, Bích Hân chủ yếu trồng hoa đồng hành với rau, để vừa có không gian đẹp, lại hạn chế sâu bệnh. Cô trồng vạn thọ khắp vườn, nhất là gần với cà chua, dưa bởi cây có chất kháng sinh giúp xua đuổi các loại côn trùng có hại, đặc biệt sâu dưới đất, đồng thời thu hút côn trùng bay lượn, vốn ăn thịt rầy rệp.
Hoa hướng dương thường được ghép chung ngô, cà tím, đậu, bầu... mục đích chính là thu hút côn trùng thụ phấn . Các loại cúc Zinnia, Cosmos, Xuxi sẽ trồng bìa vườn... vừa đẹp, vừa thu hút côn trùng có lợi.
Bên cạnh đó, Bích Hân cũng áp dụng cách dùng mùi để đuổi sâu bọ. Bạc hà là một người bạn thực vật trung thành của vườn vì nó sẽ hút bọ rùa - loài thiên địch với khả năng xua đuổi và tiêu diệt côn trùng có hại. Trồng hành, hẹ hoặc tỏi cùng với các loại rau thuộc họ bắp cải và cà rốt, sẽ trừ sâu và sên hại bắp cải. Hoa cúc vạn thọ Pháp tỏa ra một mùi hương mà rệp rất ghét...
"Từ khi mình trồng hoa đồng hành, nhất là từ đầu năm nay tăng lượng hoa lên thì vườn thu hút rất nhiều ong bướm. Trước kia mình phải tự tay thụ phấn cho dưa leo, nay cứ để tự nhiên mà cây đậu trái khá nhiều. Đặc biệt không thấy xuất hiện rệp nữa", Hân cho biết.
Vườn được canh tác hoàn toàn theo phương thức hữu cơ, với phân tự ủ từ cá, rau củ, rác thải nhà bếp, hoặc mua phân bò ủ hoai, phân trùn quế. Gia chủ còn chế thuốc trừ sâu từ gừng, tỏi, ớt để phun một khi có sâu.
Hân còn áp dụng một lớp phủ từ vỏ lạc dày trên các luống rau với mục đích giữ ẩm đất, mưa không bị bắn đất lên lá vừa sạch sẽ vừa giảm bệnh, lại nhìn thẩm mỹ. Mọi người có thể thay thế bằng rơm, mùn cưa, gỗ vụn... cũng có tác dụng tương tự.
Một điểm gây ấn tượng trong khu vườn của Bích Hân là thử nghiệm trồng giống rau của nhiều nước như Mỹ, Nga, Italy, Hàn, Nhật, Trung Quốc, để đa dạng bữa ăn.
Chỉ riêng củ cải, cô đã trồng đủ các loại từ củ cải đen, tím, củ dền bà, củ cải Hàn Quốc. Ngô có bắp nếp, bắp Mỹ, nữ hoàng đỏ, nếp tím. Đặc biệt, vườn có hàng chục các loại cải và xà lách khác nhau.
"Năm qua mình đã trồng khoảng 320 loại rau, hiện tại đang có 130 loại. Nhiều nhất là cải kale với gần 20 giống khác nhau. Rau cải cũng có nhiều loại từ cải thìa baby, cải thìa tím, cải cầu vồng, cải nhăn Savoy, cải mù tạt khổng lồ, cải thảo Miss rose...", cô kể.
Sau một năm làm vườn, Bích Hân thấy đây không chỉ là chốn mang lại nguồn thực phẩm sạch cho gia đình, là không gian đẹp mắt để ngắm mỗi ngày mà, còn là nơi cho cô tìm thấy đam mê trong việc trồng trọt.
"Phương pháp trồng đồng hành và việc thử nghiệm đa dạng các loại đã kích thích bản thân mình đam mê làm vườn hơn", Hân nói.
Phan Dương
Ảnh: Nhân vật cung cấp