Thảo luận về dự án Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ chiều 24/11, đại biểu Lê Hữu Trí (Phó đoàn Khánh Hòa) mở đầu cho cuộc tranh luận "nên duy trì quy định cấm tuyệt đối người tham gia giao thông mà trong máu và hơi thở có nồng độ cồn".
Quy định cấm Điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn được đưa vào Luật Phòng chống tác hại của rượu bia từ giữa năm 2019. Điều 8 dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ tiếp tục kế thừa quy định này.
Đại biểu Lê Hữu Trí phát biểu tại Quốc hội chiều 24/11. Ảnh: Media Quốc hội
Theo ông Trí, chính sách này được thiết kế nhằm đảm bảo sức khỏe, tính mạng của người tham gia giao thông, hạn chế tai nạn. Thực tế thời gian qua việc xử lý quyết liệt vi phạm liên quan đến nồng độ cồn đã có tác dụng tích cực, thay đổi ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông.
"Tuy nhiên trên thực tế quy định này có phần chưa phù hợp dưới góc độ văn hóa, tập quán sinh hoạt của người Việt Nam cũng như góc độ sinh học. Khi bị thổi nồng độ cồn, người kiểm soát giao thông và người tham gia giao thông phải tranh cãi rằng có uống rượu bia hay không", ông Trí nói và đề nghị đánh giá thận trọng, kỹ lưỡng quy định để đảm bảo yêu cầu thực tiễn, căn cứ khoa học, khả thi.
Sau phần phát biểu của ông Trí, nhiều đại biểu cùng tham gia tranh luận. Đại biểu Trịnh Minh Bình (chuyên trách đoàn Vĩnh Long) đồng tình "không nên cấm tuyệt đối người điều khiển phương tiện giao thông có nồng độ cồn".
Ông Bình đề nghị thiết kế quy định như Luật Giao thông đường bộ năm 2008, tức cho phép lái xe có nồng độ cồn nhất định, nếu vượt ngưỡng cho phép mới bị xử phạt. "Một người uống ly nước nho ngâm đường cho dễ tiêu hóa nhưng khi lái xe, nếu đo nồng độ cồn thì vẫn bị xử phạt. Điều này chưa hợp lý, chưa thuyết phục, dễ gây tranh cãi khi người dân bị thổi nồng độ cồn", ông Bình nêu ví dụ.
Đại biểu Trịnh Minh Bình phát biểu tại Quốc hội chiều 24/11. Ảnh: Media Quốc hội
Phó đoàn Lai Châu Hoàng Quốc Khánh cũng tán thành hai ý kiến nêu trên, đề nghị cơ quan soạn thảo không nên cấm tuyệt đối mà cần kế thừa quy định trong Luật Giao thông đường bộ năm 2008. "Cho phép nồng độ cồn trong máu và hơi thở ở ngưỡng an toàn theo quy chuẩn của cơ quan có thẩm quyền là phù hợp với thực tiễn", ông Khánh nói.
Theo ông, chỉ nên cấm tuyệt đối nồng độ cồn với người lái xe chuyên nghiệp, kinh doanh, dịch vụ, hợp đồng cho các cơ quan Nhà nước.
Tham gia tranh luận, ông Bế Trung Anh (Thường trực Hội đồng Dân tộc) phân tích, cơ quan chức năng đang muốn kiểm soát năng lực hành vi của người tham gia giao thông, nhưng rượu bia chỉ là một trong số những tác nhân gây mất kiểm soát hành vi.
"Uống rượu bia quá nhiều mới ảnh hưởng đến năng lực hành vi, chứ uống ít hay nếm chút thì vẫn ổn và có lẽ chưa ảnh hưởng. Cần phân biệt rõ giữa năng lực hành vi và tác nhân gây ra nó - tức việc uống rượu bia", ông Trung Anh lập luận và nói thêm, nếu nhà chức trách muốn kiểm soát năng lực hành vi của người lái xe thì không chỉ có rượu bia mà còn có cocain và nhiều chất kích thích khác.
Ông ví von "có người đi trên đường chỉ nghĩ đến vợ mà tim đập chân run, không lái xe được nữa", khiến cả hội trường vang lên nhiều tiếng cười.
Đại biểu Bế Trung Anh tranh luận tại Quốc hội chiều 24/11. Ảnh: Media Quốc hội
Nêu quan điểm trái ngược, bà Đặng Bích Ngọc (Phó đoàn Hòa Bình) nói việc xử lý lái xe vi phạm nồng độ cồn thời gian qua góp phần quan trọng vào đảm bảo trật tự an toàn giao thông, hạn chế những vụ tai nạn thương tâm, thay đổi nhận thức của người dân. Thói quen "đã uống rượu bia thì không lái xe" được hình thành. Vì vậy, bà đồng tình với quy định tại dự thảo luật.
Đại biểu Lê Hoàng Anh (Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách) cho rằng Quốc hội quyết định các vấn đề phải dựa trên bằng chứng và kết luận khoa học, "không thể dựa trên cảm tính hoặc theo dư luận".
Cho biết khi nghiên cứu hồ sơ dự án Luật phòng chống tác hại của rượu bia, ông không thấy tài liệu của cơ quan có thẩm quyền khẳng định bằng chứng khoa học cho quy định cấm Điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. "Không nên cấm các hành vi liên quan đến nét đẹp văn hóa của nhân loại. Không nên đưa ra quy định hạn chế, gây ảnh hưởng đến việc hành nghề của các ngành nghề, trường hợp này là liên quan đến y học dân tộc", ông Lê Hoàng Anh nói.
Đại biểu Quốc hội tranh luận về quy định có nồng độ cồn không được lái xe. Video: Truyền hình Quốc hội
Trước đó, cơ quan thẩm tra - Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho biết một số ý kiến trong Ủy ban đề nghị cân nhắc nội dung cấm Điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vì "quá nghiêm khắc và chưa thực sự phù hợp với văn hóa, phong tục, tập quán của một bộ phận người dân Việt Nam, làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của nhiều địa phương".
Các thành viên này đề nghị tham khảo kinh nghiệm quốc tế và quy định nồng độ cồn ở mức độ phù hợp đối với từng loại phương tiện; bảo đảm tính thống nhất với quy định của Bộ luật Hình sự.
Dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông được Chính phủ trình Quốc hội hôm 10/11 và thảo luận tổ cùng ngày. Dự kiến dự luật được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp giữa năm 2024.