 |
|
Bãi biển Vũng Tàu. |
Nghiên cứu do tác giả Nguyễn Ngọc Thuỷ tại Viện Vật lý Địa cầu đứng đầu được công bố trong tạp chí Các khoa học về trái đất số mới nhất.
Sóng thần là sóng nước biển sinh ra do cộng hưởng liên quan đến hoạt động địa chấn dưới đại dương, hay các quá trình địa chất khác như núi lửa phun trào, trượt lở đất đáy biển... Tuy vậy, phần lớn sóng thần sinh ra do các trận động đất lớn, có tâm nông (nhỏ hơn 100 km trong vỏ trái đất). Cơ chế phát sinh sóng thần bao gồm 4 dạng đứt gãy: dạng trượt bằng, trượt thẳng đứng, phay chờm nghịch, chờm nghịch vòng cung.
Theo thống kê trên thế giới trong 2.000 năm qua, động đất là nguyên nhân của 82,3% số cơn sóng thần ở vùng Thái Bình Dương. Tuy nhiên, động đất đủ mạnh để gây ra sóng thần là rất ít. Từ năm 1861 đến 1948 có trên 15.000 trận động đất, nhưng chỉ gây ra 124 cơn sóng thần. 2/3 số sóng thần gây thiệt hại ở vùng Thái Bình Dương liên quan với động đất có cường độ lớn hơn hoặc bằng 7,5 độ richter. Phần lớn những trận động đất này ảnh hưởng đến khu vực địa phương và cả những bờ biển cách đó rất xa.
Nhóm nghiên cứu của Viện Vật lý địa cầu đã tìm hiểu nguy cơ sóng thần tại vùng biển Việt Nam (quy mô địa phương) và từ vùng biển Philippines, giáp ranh nước ta ở phía Đông.
Trên thềm lục địa Việt Nam và các vùng lân cận, đứt gãy lớn có khả năng phát sinh động đất và tạo ra sóng thần chính là đứt gãy sông Hồng. Đó là ranh giới giữa mảng lục địa Đông Dương và Hoa Nam, có lịch sử hoạt động lâu dài với kiểu trượt bằng trái. Tuy vậy, với hình hài và cách phân bố của trũng Sông Hồng, trượt bằng trái không thể là nguyên nhân gây nên hoạt động tách giãn.
Động đất cực đại phát sinh trên đới sông Hồng thường không vượt quá cường độ 6,2. Theo số liệu lịch sử Trung Quốc, trong vòng 4.000 năm trở lại đây, trên đứt gãy sông Hồng thuộc lãnh thổ Trung Quốc, chưa ghi nhận trận động đất nào lớn hơn 5,5 độ richter. Tuy nhiên, nếu có động đất xảy ra ngay trên bờ biển và hải đảo Việt Nam với cường độ tối đa là 6,2 độ richter, thì cũng không đủ để gây sóng thần nguy hiểm cho đất liền.
Còn xét trên vùng biển Philippines, từ năm 1627 đến 1994 đã xảy ra 8 trận động đất với cường độ trên 7 độ richter, gây sóng thần ảnh hưởng đến bờ biển phía Tây nước này. Tuy vậy, trong số đó, không có trận nào ảnh hưởng đến bờ biển và hải đảo Việt Nam. Theo tính toán của các nhà khoa học, trận động đất mạnh nhất xảy ra ở đới hút chìm vùng bờ biển phía tây Philippines cũng chỉ tạo nên những con sóng cao 0,5 m khi tới đường bờ biển nước ta.
Vì vậy, các nhà nghiên cứu kết luận, dù bắt nguồn từ động đất xa hay gần, sóng thần đều không thể gây nguy hiểm cho vùng bờ biển và hải đảo Việt Nam.
Anh Thi