 |
|
Ảnh: Corbis.com |
"Xe không xăng thì chẳng thể chạy được và con người nếu thiếu năng lượng cũng sẽ không thể hoạt động, nói chi đến thi cử với bài vở cao như núi", tiến sĩ Trần Thị Minh Hạnh, Trưởng phòng Dinh dưỡng Cộng đồng, Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM khẳng định.
Theo tiến sĩ Hạnh, hậu quả của việc lơ là trong ăn uống hoặc ăn uống không đủ chất trong mùa thi có thể sẽ khiến công lao học tập của cả học kỳ trở thành công cốc. Dễ thấy nhất là hiện tượng mau mệt mỏi, không thể tập trung, khả năng ghi nhớ của não hoạt động kém nên kiến thức mau chóng bị quên đi.
"Để khắc phục tình trạng trên, các em cần ăn đủ 3 bữa chính, mỗi bữa phải được khoảng 2 chén cơm hoặc có thể thay phở, hủ tíu, bánh mì... với đầy đủ các nhóm thực phẩm và không quên dùng thêm sữa, yaourt, trái cây, bắp, khoai, chè đậu", bà Hạnh nói.
Đại diện Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trưng Vương, cho biết, vào mỗi mùa thi, bệnh viện tiếp nhận hàng trăm sinh viên học sinh nhập viện vì chứng nhức đầu, hoa mắt, hạ đường huyết. Một nửa số ấy được xác định là do thiếu dinh dưỡng.
Theo tiến sĩ dinh dưỡng Minh Hạnh, đường glucose là nhiên liệu cần phải ưu tiên cao nhất trong khẩu phần ăn vì chúng giúp cho não hoạt động. Để não hoạt động tốt thì lượng đường trong máu cần ổn định tuy nhiên không nên quá thấp hay quá cao. Do đó, nên hạn chế các loại đường hấp thu nhanh vào máu (đường tinh) như nước ngọt, bánh kẹo ngọt, thức uống có đường vì sẽ làm đường huyết tăng nhanh và sau đó sẽ giảm nhanh.
Các loại ngũ cốc nguyên hạt, đậu, khoai, rau cũ sẽ tốt hơn đường tinh vì hấp thu vào máu từ từ, giúp lượng đường trong máu ổn định. Đường từ trái cây cũng hấp thu vào máu nhanh nhưng do cần thời gian chuyển hóa từ fructose sang glucose nên làm chậm tác dụng lên cơ thể. Hơn nữa, trái cây có chất xơ nên cũng không làm tăng nhanh đường huyết như đường tinh.
Chất béo thiết yếu cũng được ví như những "kiến trúc sư" xây dựng "trí thông minh" vì đây là nguyên liệu cấu tạo nên tế bào thần kinh. Não còn cần cả chất béo bão hòa và cholesterol nhưng vì cơ thể có thể tự tổng hợp được nên không bị thiếu. Các chất béo thiết yếu này có trong các loại cá như cá basa, cá thu, cá ngừ, cá hồi, cá trích và các loại hạt nhiều dầu như hạt bí đỏ, hướng dương, mè. Thế nên, để hoạt động trí não được tốt thì các em nên thường xuyên ăn cá, ít nhất là 3 lần trong một tuần. Nếu không ăn được cá thì nên ăn các loại hạt nhiều dầu.
Cũng cần ăn trứng gà và thịt có màu đỏ đậm do trong các loại thức ăn này có phospholipid, một chất béo "thông minh" giúp thúc đẩy sự truyền các tín hiệu một cách trơn tru trong não khiến nhớ lâu.
Tiến sĩ Hạnh cũng lưu ý nên đưa các loại thức ăn giàu acid amin có nhiều trong thức ăn giàu đạm như thịt, cá, trứng, sữa, đậu nành và các loại đậu vì chúng được ví như "tiếng nói" của não và cảm xúc. Đây là thành phần tạo ra các chất dẫn truyền thần kinh nên hết sức cần thiết. Để có đủ lượng acid này cần ăn khoảng 250g thịt cá một ngày kèm với 2 chén cơm mỗi bữa ăn.
Sắt là chất cần thiết để tạo máu, khi thiếu chất sắt thì các em dễ bị thiếu máu dẫn đến tình trạng hay mệt mỏi, học kém tập trung, và dễ buồn ngủ trong giờ học. Chất sắt có nhiều trong huyết, gan, thịt, cá hoặc rau xanh như rau dền, bồ ngót và các loại đậu, tuy nhiên sắt có nguồn gốc động vật thì dễ hấp thu hơn thực vật.
Iốt cũng là khoáng chất không thể thiếu trong khẩu phần ăn của các sĩ tử vì nếu thiếu, hoạt động trí não của các em bị trì trệ, kém sáng tạo, giảm tiếp thu bài trong giờ học. Iốt có nhiều trong các loại cá biển và hải sản, nhưng rẻ nhất vẫn là sử dụng muối iốt hàng ngày để nêm nếm trong thức ăn gia đình.
Vitamin và khoáng chất cũng phát huy tác dụng của trí não. Đặc biệt là các vitamin nhóm B như B1, B3, B5, B6, B12 có trong ngũ cốc nguyên hạt và các loại rau; vitamin C có trong rau, trái cây; acid folic có trong rau lá xanh đậm; ma-nhê, mangan có trong rau xanh và các loại hạt; kẽm có trong hào, cá và các loại hạt.
Các chuyên gia dinh dưỡng cũng nhắc nhở, những chất có tác dụng kích thích thần kinh như cà phê, thuốc lá... không nên bị lạm dụng vì dễ khiến hệ thần kinh bị kích thích liên tục và rơi vào trạng thái trơ theo kiểu "mắt vẫn mở mà chữ nghĩa không vô đầu". Đó là chưa kể đến những trường hợp vì quá lạm dụng cà phê nên khi muốn ngủ lại không ngủ được.
Trong những ngày thi, thí sinh cũng được bác sĩ khuyên không nên dùng những loại thức ăn lạ để tránh bị dị ứng. Tuyệt đối không dùng các loại thức ăn đường phố không được che đậy, thức ăn nhanh kém vệ sinh để tránh khả năng bị tiêu chảy.
Theo bà Hạnh, ngoài việc ăn đầy đủ chất để đạt năng suất học tập như mong muốn, cũng cần quan tâm đến giấc ngủ để não không quá mệt mỏi do bị kích thích liên tục.
Phương Nghi