Nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Environmental Health, ngày 1/2, do các nhà khoa học Đại học British Columbia và Đại học Victoria thực hiện. Theo các chuyên gia, bụi mịn hoặc không khí ô nhiễm từ các nguồn như xe cộ, nhà máy có thể làm tổn hại não bộ.
Các nhà khoa học tập trung vào những thay đổi trong chế độ mặc định của não (DMN) khi tiếp xúc khói bụi giao thông. Đây là là một nhóm vùng não hoạt động tích cực hơn khi con người thực hiện những hành động theo thói quen, không đòi hỏi sự tập trung.
Khi bị tổn thương, DMN sẽ ảnh hưởng đến các vùng não khác nhau, gồm vỏ não trước trán, vỏ não vành đai sau, thùy đỉnh dưới, vỏ não thái dương và vùng hồi hải mã. Bị tổn hại vì khói bụi, kết nối chức năng nhận thức của DMN thay đổi, làm giảm hiệu suất nhận thức, tăng triệu chứng trầm cảm.
Các nhà khoa học đã cho 25 tình nguyện viên từ 19 đến 49 tuổi tiếp xúc với không khí sạch và khí thải diesel bị ô nhiễm trong môi trường phòng thí nghiệm trong 120 phút. Trong thời gian đó, họ được đạp xe nhẹ nhàng trên thiết bị phòng tập để tăng cường hô hấp.
Một người đàn ông đi lại trong khu mua sắm Tam Lý Đồn trong những ngày ô nhiễm ở Bắc Kinh, Trung Quốc, tháng 11/2021. Ảnh: Reuters
Trước và sau mỗi lần tiếp xúc, các tình nguyện viên sẽ chụp cộng hưởng từ để quan sát những thay đổi của não. Các nhà nghiên cứu phát hiện khí thải động cơ diesel làm giảm khả năng vận động các chức năng, giảm tương tác giữa các phần khác nhau của não bộ.
Tiến sĩ Chris Carlsten, tác giả nghiên cứu, cho biết: "Điều quan trọng là đảm bảo rằng bộ lọc không khí của ô tô hoạt động tốt. Nếu bạn là người đi bộ hoặc xe đạp, hãy cân nhắc chuyển hướng sang những tuyến đường ít đông đúc hơn".
Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng tác động thần kinh của khí thải chỉ là tạm thời. Tuy nhiên, họ lo ngại tiếp xúc hàng ngày khi tham gia giao thông sẽ làm tăng đáng kể các rủi ro về sức khỏe. Nghiên cứu chỉ ra giả thuyết việc tiếp xúc ngắn hạn hàng ngày có thể mang tính tích lũy, dẫn đến hậu quả lớn sau này.
Ý kiến cho rằng việc khí thải động cơ diesel gây hại cho não không mới. Năm 2008, các nhà nghiên cứu Hà Lan báo cáo đã theo dõi 10 tình nguyện viên tiếp xúc với không khí ô nhiễm dầu diesel trong môi trường phòng thí nghiệm.
Trong 30 phút, người tham gia được ghi chép kết quả điện não đồ. Các nhà khoa học nhận thấy não họ có phản ứng căng thẳng, thay đổi trong quá trình xử lý thông tin ở vỏ não. Tình trạng này tiếp diễn ngay cả khi họ không còn hít khói bụi nữa.
Thục Linh (Theo Eastern Eye)