Những con chim sống trong các khu vực làm tổ nghèo nàn dễ đi tới chia tay hơn. |
Những con chim bắt hàu (Haematopus ostralegus) khởi xướng việc chia tay - chủ yếu là con cái - thường chiếm được vị trí cao trong quần thể của chúng, nhà nghiên cứu Dik Heg của Đại học Bern, Hà Lan, cho biết. Những kẻ phụ bạc này có nhiều cơ hội hơn trong việc chọn vị trí đẹp để làm tổ - gần với các bãi lầy nơi chúng kiếm ăn - và chúng cũng nuôi dưỡng được nhiều hơn 20% số con so với kẻ bị bỏ rơi.
Ngược lại, kẻ bị phụ tình thường phải định cư ở những vùng đất bất lợi, xa nơi kiếm mồi. Và như thế, mỗi khi bay đi tìm thức ăn, chúng buộc phải để con lại tổ đương đầu với nguy hiểm gặp kẻ thù, và phó mặc cho bạn tình mới kiếm cơ hội lang chạ.
Nhóm của Heg cũng phát hiện thấy chim bắt hàu có xu hướng bỏ rơi bạn đời nếu mối quan hệ đó chẳng đem lại lợi ích gì. Những con sống ở vùng đất nghèo kiệt dễ dàng đi tới chia tay hơn, vì tỷ lệ sinh sản của chúng giảm xuống. “Chúng phải từ bỏ con tàu đang chìm”, ông nói.
Kết quả nghiên cứu này đã ủng hộ ý kiến cho rằng chim "ly dị" là để làm tăng tỷ lệ sinh sản thành công, Andre Dhondt, một chuyên gia nghiên cứu về hành vi của chim tại Đại học Cornell ở Ithaca, New York (Mỹ), nhận định. Điều này rất khó nhận thấy ở các quần thể chim khác, nơi người ta khó xác định con nào rời tổ trước và chúng được lợi gì trong vụ ly hôn đó.
Với tỷ lệ tách đôi chỉ khoảng 8%, chim bắt hàu được xem là tương đối chung thủy. Loài hồng hạc lớn thay đổi bạn đời sau mỗi mùa sinh sản, trong khi đó, loài hải âu lớn lại “cực kỳ tuân thủy chế độ một vợ một chồng”.
Giống như bất kỳ sự ly tán nào, vụ ly dị của chim cũng rất “phức tạp”, Dhondt nói. Chẳng hạn, các nhà nghiên cứu chưa rõ tại sao một số con chia tay với bạn đời trong khi con khác thì không. Dhondt cũng chỉ ra rằng các đôi chim có xu hướng đường ai nấy đi nếu vụ chia tay đó đem lại lợi ích nhiều hơn là mất mát. Những con sẻ ngô lớn sống trong thành phố hiếm khi ly hôn, vì con cái có nguy cơ mất tổ. Ngược lại, nếu ở trong rừng, tỷ lệ bỏ nhau của chúng cao hơn rất nhiều, vì ở đó sẻ ngô sống thành đàn và có thể dễ dàng tìm được bạn đời hấp dẫn hơn.
B.H. (theo Nature)