Thông tin trên được nêu tại hội nghị tổng kết công tác năm 2020, triển khai nhiệm vụ năm 2021 của Bộ Khoa học và Công nghệ sáng 6/1.
Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nhắc lại bối cảnh năm 2020, toàn thế giới gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh, suy thoái kinh tế chung. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã vượt qua nhiều khó khăn, thực hiện "mục tiêu kép": phòng chống dịch, phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm đời sống nhân dân. "Trong thành công này, khoa học công nghệ có những đóng góp quan trọng", Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt nói.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam (phải) và Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt điều hành hội nghị. Ảnh: Ngọc Thành
Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định minh họa thêm bằng các số liệu: năm 2020 kinh tế Việt Nam tăng trưởng dương 2,91%, nằm trong nhóm tăng trưởng cao nhất khu vực và thế giới. Năng suất lao động được cải thiện, bình quân giai đoạn 2016-2020 là 5,8%/năm, cao hơn giai đoạn 2011-2015 (4,3%/năm), và vượt mục tiêu đề ra (5%/năm). Đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) bình quân 5 năm đạt khoảng 45,2% (mục tiêu đề ra là 30-35%).
Ông cho biết, để phòng, chống Covid-19, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt 10 nhiệm vụ cấp quốc gia đột xuất, gồm: nuôi cấy, phân lập virus SARS-CoV-2; sản xuất kit thử; phát triển vaccine Covid-19 Nanocovax; sản xuất, thử nghiệm thành công robot tại các bệnh viện và khu cách ly; chiếu xạ khử khuẩn miễn phí thiết bị, vật phẩm y tế phục vụ phòng, chống dịch; phối hợp cùng các bộ, ngành xây dựng bản đồ vùng dịch, phát hiện người có nguy cơ lây nhiễm tại các điểm du lịch; xây dựng phần mềm khai báo y tế...
Năm qua, chỉ số đổi mới sáng tạo (GII) của Việt Nam đứng vị trí 42/131 quốc gia, nền kinh tế, duy trì thứ hạng đã đạt được năm 2019 và đứng thứ nhất trong nhóm 29 quốc gia, nền kinh tế có cùng mức thu nhập, đứng thứ 3 trong ASEAN, sau Singapore và Malaysia.
Thứ trưởng Lê Xuân Định báo cáo các kết quả hoạt động năm 2020. Ảnh: Ngọc Thành
Các kết quả còn được thể hiện trong các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn với các nhiệm vụ nghiên cứu cung cấp luận cứ khoa học cho Tổ văn kiện và Tiểu ban Kinh tế - Xã hội xây dựng Chiến lược kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025; chuẩn bị Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.
Thứ trưởng Lê Xuân Định cho biết, các kết quả nghiên cứu cơ bản đã góp phần phát triển một số hướng ứng dụng liên ngành, đa ngành giúp tiếp thu, làm chủ các công nghệ tiên tiến phục vụ sản xuất và đời sống. Năm 2020, số lượng công bố quốc tế của Việt Nam tăng gấp 1,4 lần so với năm 2019.
Năm 2020 cũng ghi nhận Việt Nam xây dựng thành công công nghệ điều khiển bay và thu hồi khí cầu tầng bình lưu; triển khai mạng lưới Intenet vạn vật (IoT) rộng khắp với giá thành rẻ: phục vụ cứu hộ cứu nạn trên biển và khu vực rừng núi; giám sát hành trình tàu cá xa bờ; thu thập thông tin lũ quét, sạt lở đất, cháy rừng; dẫn đường cho các tàu đánh cá mà không cần thiết bị truyền dẫn vệ tinh đắt tiền.
Ở lĩnh vực lĩnh vực nông nghiệp, khoa học công nghệ đóng góp trên 30% giá trị gia tăng trong sản xuất, 38% trong sản xuất giống cây trồng, vật nuôi.
Ông Lê Minh Hoan, Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đánh giá cao những đóng góp của khoa học, công nghệ đã giúp nâng giá trị gia tăng của nhiều sản phẩm nông nghiệp, mang lại lợi nhuận cao hơn.
Ông Hoan cho biết, thông qua các nhiệm vụ hợp tác, ứng dụng khoa học công nghệ, nông dân Đồng Tháp được hỗ trợ sử dụng thiết bị thông minh trong canh tác nông nghiệp. Người dân không chỉ được tiếp cận phương pháp canh tác tiên tiến, nắm bắt thông tin mùa vụ kịp thời mà còn tham gia cung cấp kinh nghiệm canh tác bản địa, giúp tiết kiệm vật liệu đầu vào, mang lại sản phẩm có chất lượng cao, an toàn với người sử dụng.
"Các thành tựu của ngành nông nghiệp có vai trò của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo", ông Hoan khẳng định.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam (bìa phải) trao bằng khen của Thủ tướng ghi nhận đóng góp của Bộ Khoa học và Công nghệ. Ảnh: Ngọc Thành
Ghi nhận những đóng góp của ngành, Thủ tướng đã tặng Bằng khen cho tập thể Bộ Khoa học và Công nghệ.
Thay mặt Chính phủ, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chúc mừng và ghi nhận sự chuyển biến trong hoạt động của Bộ Khoa học và Công nghệ, đã nhanh nhạy, tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm, đột xuất (vaccine, kit thử, phòng chống dịch...). Ông dẫn ví dụ từ những tòa nhà chọc trời được thi công, những công trình lớn được xây lắp bởi những con người Việt cho thấy năng lực khoa học công nghệ của đất nước rất lớn.
Tuy nhiên, Phó thủ tướng cũng đề nghị Bộ tập trung nghiên cứu, đề xuất cơ chế vượt trội, tháo những điểm ách tắc và minh bạch hơn nữa trong cơ chế tài chính. Theo ông nếu không thay đổi quan niệm "nghiên cứu khoa học phải có rủi ro" thì sẽ rất khó. Vì vậy, ông mong Bộ Khoa học và Công nghệ phải đồng lòng lên tiếng, từ đó sẽ thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Phó thủ tướng cũng mong muốn Bộ Khoa học và Công nghệ phấn đấu đi đầu trong công khai minh bạch để tạo cơ chế thúc đẩy sáng tạo trong cộng đồng những người làm nghiên cứu.