Luật sư trả lời
Theo điều 109 và 119 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, để kịp thời ngăn chặn tội phạm hoặc khi có căn cứ chứng tỏ người bị buộc tội sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc sẽ tiếp tục phạm tội hoặc để bảo đảm thi hành án, cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong phạm vi thẩm quyền của mình có thể áp dụng biện pháp tạm giam bị can.
Tạm giam có thể áp dụng với bị can, bị cáo về tội đặc biệt nghiêm trọng, tội rất nghiêm trọng hoặc phạm tội nghiêm trọng, tội ít nghiêm trọng trong một số trường hợp luật định.
Điều 121 cho phép căn cứ tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi và nhân thân của bị can, bị cáo, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định cho họ được bảo lĩnh.
Với quy định nêu trên, về nguyên tắc, bất kỳ nghi phạm nào cũng có thể được cơ quan có thẩm quyền cho tại ngoại nếu như thỏa mãn các điều kiện luật định. Tuy nhiên, việc cho tại ngoại được thực hiện hết sức thận trọng, theo thủ tục tố tụng nghiêm ngặt, không dễ tùy tiện.
Thông thường, người thực hiện hành vi phạm tội có nhân thân tốt, thành khẩn khai báo, có chỗ ở rõ ràng, không có căn cứ cho thấy họ tiếp tục phạm tội hoặc bỏ trốn... thì có thể được xem xét cho tại ngoại. Việc người bị tạm giam mắc bệnh hiểm nghèo chỉ là một trong các căn cứ để xem xét có được cho tại ngoại hay không.
Việc bắt tạm giam được thực hiện khi nghi phạm thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng (khung hình phạt từ 7 năm tù trở lên) hoặc đặc biệt nghiêm trọng (khung hình phạt từ trên 15 năm đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình). Những người có nhân thân xấu, có tiền án, tiền sự, không có nơi cư trú rõ ràng thì có khả năng bị tạm giam cao hơn những người khác phạm tội tương tự.
Một số trường hợp được tại ngoại điều tra nhưng sau đó không mặt theo giấy triệu tập (trừ trường hợp vì lý do bất khả kháng hoặc do trở ngại khách quan) hoặc có hành vi bỏ trốn hoặc tiếp tục phạm tội; mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án... sẽ bị thay đổi biện pháp ngăn chặn sang tạm giam.
Luật sư Vũ Tiến Vinh
Công ty Luật Bảo An, Hà Nội