"Đây là một dự án rất đáng ngờ và không thể hiểu được về mặt kinh tế. Tôi không hiểu sao dự án lại có thể được triển khai", Tổng thống Tokayev nói trong cuộc họp với chính quyền thủ đô Nur-Sultan hôm 8/10, đề cập tới dự án đường sắt đô thị hạng nhẹ trị giá 1,5 tỷ USD.
Tokayev cho rằng dự án lẽ ra không được "bật đèn xanh" ngay từ đầu. "Tôi muốn yêu cầu cơ quan chống tham nhũng điều tra một cách kỹ lưỡng. Họ không được phép chỉ đơn giản nói rằng một số người đã trốn ra nước ngoài và bỏ qua vai trò của những người khác".
Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev phát biểu trong phiên họp thứ 74 tại Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, Mỹ ngày 24/8. Ảnh: Reuters.
Kazakhstan năm 2015 ký thỏa thuận với một số công ty Trung Quốc và Ngân hàng Phát triển Trung Quốc để vay vốn thực hiện tuyến đường sắt dài 22 km tại Astana, tên cũ của thủ đô Nur-Sultan. Đây là một phần trong sáng kiến phát triển hạ tầng Vành đai và Con đường được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát động.
Tuyến đường sắt đáng lẽ phải được hoàn tất để kịp phục vụ triển lãm World Expo 2017 ở thủ đô Kazakhstan. Tuy nhiên, dự án bị chậm tiến độ và gặp khó khăn tài chính, trong đó khoản tiền hơn 200 triệu USD bị đóng băng tại một ngân hàng địa phương đã phá sản.
Đầu năm ngoái, hoạt động xây dựng bị đình trệ hoàn toàn do chính quyền thành phố và ngân hàng phía Trung Quốc không đạt được điều khoản các khoản vay tiếp theo.
Tổng thống Tokayev cho biết do chi phí đã bỏ ra quá lớn và tiền phạt nặng nếu rút khỏi thỏa thuận, Kazakhstan sẽ phải hoàn tất dự án này, nhưng nhấn mạnh những người khởi xướng nó phải chịu trách nhiệm.
Tuyên bố của Tokayev dường như nhắm tới Talgat Ardan, cựu giám đốc công ty đường sắt hạng nhẹ Astana, người bị truy nã hồi tháng 7 với tội danh tham ô, cùng một số cựu thị trưởng thành phố.
Dự án đường sắt bắt đầu được triển khai vào năm 2011 dưới thời thị trưởng Imangali Tasmagambetov, nhưng sau đó bị hoãn lại do chi phí cao. Thị trưởng tiếp theo, Adilbek Zhaksybekov, đã hồi sinh ý tưởng và giám sát việc ký kết thỏa thuận với các công ty Trung Quốc.
Người kế nhiệm Zhaksybekov là Aset Isekeshev đã giám sát việc sửa đổi một số điều khoản thỏa thuận. Cả ba thị trưởng đều là những đối thủ chính trị nặng ký của Tokayev.
Nhật Duy (Theo Reuters)