Donnie Darko (2001) là bộ phim độc lập nổi tiếng với chàng diễn viên trẻ Jake Gyllenhaal thủ vai chính. Tác phẩm gặt hái doanh thu chấp nhận được tại các rạp chiếu, song theo thời gian dần được đánh giá như một trong những phim hay nhất thập niên 2000. Cũng theo thời gian, ngôi sao của bộ phim ngày nào là Jake Gyllenhaal đã là một tài tử hàng đầu Hollywood với những dự án phim chất lượng, tiêu biểu như Nightcrawler mới đây.
Xuất thân con nhà nòi
Họ Gyllenhaal đặc trưng của Jake xuất phát từ nguồn gốc Thụy Điển của nhà nội anh. Đây cũng là một cái tên quen thuộc tại Hollywood, khi gia đình Gyllenhaal có nhiều thành viên hoạt động liên quan tới điện ảnh. Cha anh là đạo diễn Stephen Gyllenhaal; chị gái anh - Maggie Gyllenhaal - từng nhận đề cử Oscar với phim Crazy Heart và xuất hiện trong bom tấn The Dark Knight. Ngoài ra, Jake còn có cha mẹ đỡ đầu là huyền thoại điện ảnh Paul Newman và minh tinh Jamie Lee Curtis.
Tài tử Jake Gyllenhaal.
Sinh ra trong một gia đình khá giả, song Jake Gyllenhaal không tỏ ra kiêu căng hay ỷ lại. Điều này có được là nhờ cách nuôi dạy của cha mẹ anh, khi họ giúp anh nhận ra mình có cuộc sống đầy đủ thế nào và phải biết cách trân trọng nó. Trong quá trình trưởng thành, Jake đã trải qua nhiều mùa hè làm thêm tại bãi biển và một nhà hàng để kiếm tiền tự trang trải chi phí sinh hoạt cho bản thân.
Một trong những công việc làm thêm mà Gyllenhaal ưa thích nhất là đóng phim. Anh thường xuyên xuất hiện trong các bộ phim do cha mình làm đạo diễn. Bộ phim đầu tay của Gyllenhaal là City Slickers (1991), trong đó anh thủ vai con trai nhân vật của Billy Crystal. Dù Gyllenhaal thể hiện niềm đam mê của mình với công việc diễn xuất, thực tế anh không có nhiều vai diễn đáng chú ý khi còn nhỏ bởi sự quản lý của cha mẹ. Họ cho phép anh tham gia các buổi thử vai để trau dồi kinh nghiệm nhưng không để Gyllenhaal tham gia những bộ phim nào có quá trình quay quá lâu bởi e ngại điều đó ảnh hưởng tới việc học.
Jake Gyllenhaal thực sự được quyết định con đường của bản thân khi đã trưởng thành. Sau hai năm theo học Đại học Columbia ở chuyên ngành Triết và Tôn giáo phương Đông, anh quyết định nghỉ học để theo đuổi nghiệp diễn. Jake có được vai chính đầu tiên qua tác phẩm October Sky (1999), trước khi vượt qua cái bóng của người cha trong thế giới điện ảnh với Donnie Darko hai năm sau đó.
Thành công và thất bại
Donnie Darko là bộ phim kinh phí thấp của đạo diễn Richard Kelly xoay quanh cậu thiếu niên hay gây rắc rối Donnie Darko (Jake Gyllenhaal). Đặt bối cảnh năm 1988, tác phẩm bắt đầu với việc Donnie gặp một con thỏ cao lớn có tên Frank. Frank nói với cậu rằng Trái Đất sẽ bị diệt vong trong chưa đầy một tháng nữa. Ngay sau đó, Donnie may mắn thoát được một tai nạn chết người và gây ra nhiều sự việc kỳ bí với sự tác động từ Frank...
Dù không thực sự thành công về doanh thu, Donnie Darko lại rất được lòng giới phê bình với nội dung ly kỳ cùng cái kết thông minh, bất ngờ. Trong vai Donnie, Jake Gyllenhaal chứng tỏ mình không đơn thuần chỉ là một cậu nhóc hay đóng vai phụ như quá khứ. Nhân vật Donnie vừa giống một thiếu niên thông thường, lại vừa có vẻ kỳ quái khiến khán giả bị lôi cuốn. Những ai từng xem đều khó có thể quên được ánh mắt đượm buồn cùng tràng cười ám ảnh của nhân vật này ở cuối phim, trước khi ca khúc ma mị Mad World được cất lên.
Những năm đầu tại Hollywood là quãng thời gian mà Gyllenhaal được nếm trải cả vị ngọt ngào của vinh quang lẫn vị đắng của thất bại. Anh thủ vai chính trong bom tấn về thảm họa The Day After Tomorrow (2004), đóng cùng đàn chị Jennifer Aniston trong The Good Girl (2002) và nhận được giải “Nam diễn viên mới xuất sắc” khi tới London để thử sức với sân khấu kịch. Lý do mà Gyllenhaal đưa ra là “mọi diễn viên mà tôi ngưỡng mộ đều từng đóng kịch, do vậy tôi biết mình cũng sẽ phải thử nó” và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao trong vở This is Our Youth.
Jake Gyllenhaal và Heath Ledger trong phim "Brokeback Mountain".
Đan xen với những thành công ấy là cả những ký ức đáng quên. Ngay sau thành công của Donnie Darko là Highway (2002) - bộ phim mà diễn xuất của Gyllenhaal được đánh giá là “ngớ ngẩn và chỉ nên được phát hành qua dạng video”.
Ngoài ra, Gyllenhaal còn tham gia thử vai chàng Frodo Baggins trong loạt siêu phẩm The Lord of the Rings. Vai diễn này về sau đó đã được trao cho Elijah Wood và khiến Gyllenhaal mất đi cơ hội được góp mặt ở một trong những bom tấn lớn nhất lịch sử điện ảnh. Anh chia sẻ: “Khi đi thử vai Frodo, tôi không hề biết mình sẽ phải nói giọng Anh. Kết quả là tôi bị đạo diễn Peter Jackson từ chối và đó còn là một trong những màn thử vai tệ nhất đoàn làm phim từng gặp”. Sau đó, Jake Gyllenhaal cũng đã bỏ lỡ cơ hội vào vai Batman trong loạt phim The Dark Knight của đạo diễn Christopher Nolan, vai Người Nhện trong Spider-Man 2 khi Tobey Maguire gặp chấn thương và cả dự án Avatar đình đám.
Những thất bại ấy không làm Jake Gyllenhaal nản chí mà trái lại, chúng còn khiến anh mạnh mẽ hơn. Tài tử này bộc bạch: “Sự thật là hầu hết phim làm ra tiền đều chẳng được mấy ai nhớ đến, và tôi không thích thú gì với việc tham gia với những bộ phim không đọng lại được gì trong tâm trí người xem”.
Đúng như lời nói của mình, người hâm mộ giờ đây luôn hình dung Jake Gyllenhaal như một tài tử U40 hàng đầu Hollywood với gu chọn phim “có chất” nhất. Anh có thể đóng nhiều thể loại, từ hài - tình cảm như Love and Other Drugs; hình sự như Zodiac, End of Watch hay Prisoners; sử thi như Prince of Persia: The Sand of Time cho tới viễn tưởng - ly kỳ như Source Code. Mỗi vai diễn, Gyllenhaal đều cho thấy sự đầu tư kỹ lưỡng và hiếm khi lặp lại chính bản thân mình.
Đến thời điểm này, vai diễn của Jake Gyllenhaal để lại ấn tượng sâu đậm nhất trong lòng khán giả có lẽ là nhân vật chàng cao bồi đồng tính Jack Twist trong Brokeback Moutain (2005). Nội dung bộ phim của đạo diễn Lý An kể về hai chàng cao bồi Ennis (Heath Ledger) và Jack (Jake Gyllenhaal), từ khi họ gặp nhau vào mùa hè năm 1963 cho tới khi phải lòng nhau. Chủ đề khai thác táo bạo khiến Brokeback Moutain trở thành một trong những bộ phim được nhắc tới nhiều nhất trong năm 2005.
Sau khi chiến thắng giải Sư Tử Vàng tại LHP Venice, tác phẩm này tiếp tục càn quét các giải Quả Cầu Vàng, BAFTA và cuối cùng là Oscar. Trong số ba Oscar mà Brokeback Moutain giành được, không có tượng vàng nào được dành cho Gyllenhaal hay Ledger dù cả hai đều được đề cử. Brokeback Moutain là một dấu mốc không thể nào quên trong sự nghiệp của Ledger, khi nụ hôn của anh với ngôi sao quá cố Ledger được MTV bầu là “Nụ hôn xuất sắc trên màn ảnh” của năm 2006 và khiến Gyllenhaal bị đồn đoán là người đồng tính trong suốt một thời gian dài.
Từng hẹn hò với những người đẹp như Kirsten Dunst, Reese Witherspoon và sau này là ca sĩ Taylor Swift, Jake Gyllenhaal tỏ ra thoải mái về vấn đề giới tính: “Những tin đồn về giới tính khiến tôi cảm thấy có phần 'nở mày nở mặt'. Vì nó đồng nghĩa với việc tôi đóng phim thuyết phục và có thể vào vai nhiều kiểu nhân vật hơn”.
Hy sinh vì vai diễn
Vài năm trở lại đây, các bộ phim mà Jake Gyllenhaal tham gia đều được đánh giá cao. Điều này có được không chỉ nhờ nội dung đặc sắc mà còn tới từ tâm huyết mà Gyllenhaal dành để chuẩn bị cho từng vai diễn. Khi vào vai viên cảnh sát trong End of Watch (2012), anh đã tham gia các khóa huấn luyện cảnh sát và còn lên xe đi tuần tra để học hỏi ngôn ngữ, cách xử lý tình huống của những viên cảnh sát thật sự.
Jake Gyllenhaal "biến hóa cơ thể" trong cùng một năm với hai bộ phim "Nightcrawler" (trái) và "Southpaw".
Sau một Source Code lôi cuốn, Prisoners căng thẳng đến nghẹt thở... của các năm 2011 và 2013 là Nightcrawler. Tác phẩm này khai thác góc tối của truyền thông hiện đại, khi mà nhiều người làm về tin tức sẵn sàng bất chấp mọi thủ đoạn để lôi kéo khán giả. Gyllenhaal vào vai Louis Bloom, một gã lưu manh bỗng đổi vận khi trở thành phóng viên đưa tin giật gân.
Để có vẻ ngoài bệnh hoạn, gầy gò của Louis, Jake Gyllenhaal đã phải nhịn ăn và chạy 24 km hàng ngày từ nhà tới trường quay. Kết quả là anh đã sụt đi 13kg và cống hiến cho khán giả một vai diễn xuất sắc. Ngay sau đó, Gyllenhaal lại lao vào tập luyện sáu giờ mỗi ngày trong suốt nửa năm để có thân hình cơ bắp nhằm thủ vai một võ sĩ quyền anh trong Southpaw. Chỉ trong một năm, Gyllenhaal đã có những biến đổi đáng ngạc nhiên về ngoại hình, tất cả vì mục đích cống hiến cho nghệ thuật.
Trong quá khứ, những ngôi sao như Robert De Niro hay Christian Bale đều đã đoạt Oscar sau những lần lột xác như vậy và đem tới những vai diễn để đời. Vẫn còn quá sớm để nói về một Oscar cho Gyllenhaal, song cho tới lúc này của sự nghiệp, anh đã chứng tỏ rằng đó hoàn toàn không phải một mục tiêu quá tầm với.
Thịnh Joey