Tổng thống Syria Bashar al-Assad và Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad tại Damascus hồi năm 2006. Ảnh: AP |
Iran dự định tiếp sức cho nền kinh tế Syria bằng các dự án đường bộ, đường sắt, đường không và thậm chí cả đường điện nối giữa hai quốc gia, Telegraph dẫn biên bản chính thức của các cuộc họp cấp cao tại thủ đô Damascus của Syria.
Hai văn bản có nội dung ghi lại các cuộc gặp giữa các bộ trưởng của Tổng thống Syria, Bashar al-Assad và những người đồng cấp phía Iran đã bị lấy ra từ tài khoản thư điện tử của các quan chức Syria. Các văn bản này cho thấy những chứng cứ rõ ràng hơn về nỗ lực của Tehran trong việc hỗ trợ ông Assad, người coi Iran là đồng minh đáng tin cậy duy nhất tại Trung Đông.
Đặc biệt, những kế hoạch hợp tác kinh tế được nhấn mạnh trong hai văn bản kể trên đòi hỏi cái gật đầu của Iraq, nước có thể cho phép một phần lãnh thổ được sử dụng như một hành lang qua lại giữa Syria và Iran. Các tài liệu này được thảo ra nhằm có được sự xác nhận của phía Iraq, đồng thời cũng cho thấy dường như Baghdad đã ngầm chọn phương án cùng với Iran giúp đỡ Syria.
Một trong hai văn bản nói trên ghi lại một cuộc gặp được tổ chức ở Damascus hôm 8/12/2011 giữa 10 quan chức Iran và 5 thành viên cấp cao của chính quyền Assad, trong đó có cả Bộ trưởng Kinh tế và Thương mại Mohammed Nidal al-Sha'ar. Trong suốt cuộc gặp gỡ kéo dài từ 13 giờ tới tận nửa đêm này, quan chức hai bên được cho là tập trung vào biện pháp tốt nhất để thúc đẩy hợp tác giữa Iran và Syria.
Họ đã đồng ý đẩy nhanh một dự án cải thiện giao thông đường bộ giữa hai nước thông qua điểm trung chuyển ở giữa là Iraq, cũng như nói về tiềm năng mở tuyến giao thông đường không qua không phận của Iraq sau khi quân đội Mỹ rút khỏi nước này. Trên thực tế, lính Mỹ đã rút hết khỏi Iraq hôm 18/12, tức là 10 ngày sau cuộc gặp của quan chức Iran và Syria.
Bản đồ cho thấy những kết nối đường bộ và đường sắt hiện có giữa Syria, Iraq và Iran. Đồ họa: Telegraph |
Cùng với đường bộ và đường không, Tehran và Damascus cũng nhắm tới việc nối liền Iran và Syria bằng một đường ray tàu hỏa xuyên qua vùng phía bắc của Iraq. Liên quan tới tuyến đường sắt này, tại phía bắc của Iraq đã có sẵn một tuyến đường cũ. Các công ty của Iran sẵn sàng bảo trì và xây dựng lại cung đường này cho tới cuối năm 2012.
Một cuộc gặp dự kiến diễn ra vào ngày 13/12, nhưng Bộ trưởng Giao thông Iraq, Hadi al-Amiri không thể tham dự vì bận thăm chính thức Mỹ cùng với Thủ tướng Nouri al-Maliki. Tuy nhiên, truyền thông chính thức của Iran đưa tin ông Amiri đã tới Tehran hôm 26/1 và ký một thông cáo chung với người đồng nhiệm phía Iran, Ali Nikzad.
Văn bản còn lại cho thấy nội dung của một cuộc gặp khác diễn ra vào ngày 13 và 14/12 tại Damascus. Cuộc gặp này được mô tả là lần gặp gỡ thứ 9 của ủy ban hợp tác kinh tế giữa Syria và Iran. Nội dung chính của cuộc họp này là bàn về hợp tác năng lượng, cụ thể hơn là dự án kết nối điện giữa hai nước thông qua Iraq.
Kinh tế Syria đang phải chịu một sức ép lớn từ các lệnh trừng phạt và cô lập quốc tế. Phương Tây cho rằng đó là biện pháp hữu hiệu nhất để buộc tổng thống Syria từ bỏ quyền lực. Vì thế, bất cứ sự giúp đỡ nào từ Iran cũng sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với Syria trong việc tránh sự suy sụp kinh tế. Tuy nhiên, các kế hoạch được nói tới sẽ chỉ có thể trở thành hiện thực sau một thời gian dài nữa. Ngoài ra, chính Iran cũng đang chịu nhiều sức ép kinh tế và chính trị vì chương trình hạt nhân gây nhiều tranh cãi của nước này.
Nhật Nam