Thị trấn Badiraguato, quê nhà của trùm ma túy Guzman. Ảnh: AP
Theo CNN, đây là nơi chôn nhau cắt rốn của trùm ma túy Joaquin Guzman, biệt danh "El Chapo", nên không có gì ngạc nhiên khi 3.700 cư dân ở thị trấn miền núi thuộc bang Sinaloa phía bắc Mexico này đều kín tiếng.
Tháng trước, 15 vụ án mạng xảy ra ở Badiraguato. 7 người bị sát hại tháng 11 năm ngoái; 5 người đàn ông bị mai phục và bắn chết vào tháng 6 cũng ở đây, nhưng không người dân nào lên tiếng, theo truyền thông Mexico.
Trong khi đó, theo các số liệu từ chính phủ Mexico, bạo lực đi đôi với ma túy đã biến Sinaloa thành bang chết chóc thứ 5 toàn quốc, với 633 vụ thảm sát trong năm 2015. Tuy nhiên với dân số 2,8 triệu người, đây chỉ là bang đông dân thứ 16 ở Mexico.
Badiraguato cũng là cửa ngõ của cái gọi là "Tam giác vàng", điểm giao thoa của các bang Sinaloa, Chihuahua và Durango. Giới chức Mexico đánh giá, đây là địa điểm lý tưởng để trồng cần sa và anh túc.
Hang ổ của trùm ma túy
Badiraguato trong phương ngữ Tarascan nghĩa là "nhánh sông qua nhiều vùng núi", nơi sinh ra vô số trùm ma túy mà khét tiếng nhất là Guzman, tên cầm đầu mạng lưới ma túy ở Sinaloa. Trước khi bị bắt hôm 8/1 ở Los Mochis, hắn là tên trùm bị truy nã gắt gao nhất thế giới.
Theo cơ quan phòng chống ma túy Mỹ, Guzman sinh năm 1954 ở làng La Tuna - "cây lê gai" trong tiếng Tây Ban Nha. Guzman tiết lộ hắn sinh ra trong một gia đình nghèo, từng đi bán cam và nước giải khát. Mẹ hắn vẫn sống ở nông trại nơi hắn lớn lên và quan hệ mẹ con luôn hòa thuận.
Đó là những gì Guzman kể với nam tài tử Hollywood Sean Penn trong bài phỏng vấn đăng trên tạp chí Rolling Stone hôm 9/1. Gia đình hắn trồng ngô và đỗ tương.
Sinaloa là một trong những bang đất đai màu mỡ nhất Mexico. Mỗi năm, nơi đây cung cấp 30% nhu cầu tiêu thụ thực phẩm của cả nước. Thiếu việc khiến nhiều người như Guzman đâm đầu vào con đường trồng cần sa và anh túc.
Việc bị bắt ở Los Mochis, thành phố ven biển Sinaloa chứng tỏ Guzman cảm thấy an toàn khi ẩn náu ở quê nhà. Hồi tháng 7 năm ngoái, hắn đã tẩu thoát khỏi nhà tù an ninh nghiêm ngặt Altiplano nhờ đào đường hầm sâu 10 m từ phòng tắm nhà giam ra ngoài. Trước đó vào tháng 2/2014 hắn bị bắt ở Mazatlán, một khu nghỉ mát ở Sinaloa.
Vị trí của Badiraguato, bang Sinaloa, Mexico. Ảnh chụp màn hình: CNN
Im lặng là vàng
Trong số ít người ở Badiraguato sẵn sàng trả lời phỏng vấn có cha Jesus Rafael Limon, mục sư ở nhà thờ Công giáo St. John. Ông tới đây nửa năm trước và khẳng định mình chỉ toàn tâm toàn ý chăm lo cho đời sống tinh thần của giáo dân.
"Tôi tới đây với hy vọng mang lại sự thanh thản. Sự hiện diện của Chúa luôn là nguồn động viên với những gia đình đang trong cảnh tuyệt vọng vì lý do nào đó", ông nói.
Không xa nhà thờ có thể thấy dòng chữ viết Badiraguato màu trắng trên một ngọn đồi nhìn xuống thị trấn, mô phỏng theo biểu tượng nổi tiếng Hollywood của Mỹ.
"Người ta hay đồn thổi về Badiraguato nhưng một khi tìm hiểu người dân ở đây, bạn sẽ thấy họ rất thuần hậu", mục sư cho biết.
Không chỉ Badiraguato mà cả bang Sinaloa đều là cái nôi của những tay trùm ma túy quyền lực nhất thế giới, theo Jose Reveles - nhà báo Mexico kiêm tác giả của nhiều cuốn sách về các tay trùm ma túy.
"Amado Carrillo (trùm băng đảng Juarez) sinh ra ở Sinaloa, anh em nhà Beltrán Leyva (cầm đầu băng đảng cùng tên ở miền trung Mexico) cũng xuất thân từ đây. Bang này đã sản sinh ra một số tên trùm khét tiếng nhất của các tổ chức buôn bán vận chuyển ma túy", Jose cho biết.
Thêm vào danh sách đó có Rafael Caro Quintero, tên trùm đào tẩu của băng đảng Guadalajara đã không còn hoạt động và các trùm băng đảng Sinaloa Ismael "El Mayo" Zambada Garcia, Juan José "El Azul" Esparragoza Moreno cùng tên trùm quá cố Ignacio Coronel Villarreal.
Những tên trùm này cung cấp phần lớn số cần sa, cocain và heroin mà người Mỹ tiêu thụ trong ba thập kỷ gần đây và soán ngôi của người Colombia trước kia.
Tiền buôn ma túy có phục vụ cộng đồng?
Qua năm tháng, Guzman đã gây dựng tiếng tăm theo kiểu anh hùng huyền thoại như Robin Hood ở quê nhà và vùng lân cận. Tuy nhiên Mario Valenzuela, người đứng đầu thị trấn Badiraguato phủ nhận điều này.
"Đây chỉ là một câu chuyện viễn tưởng mà chúng tạo ra về việc các tên trùm ma túy đầu tư ở Badiraguato", thị trưởng Valenzuela nói.
"Hoàn toàn không có tòa nhà nào được xây dựng để cung cấp việc làm. Cũng chẳng có cơ sở công cộng, sân vận động, công xưởng, hệ thống xử lý chất thải, trường học, nhà máy nước, nhà ở hay bệnh viện nào được xây dựng bằng tiền buôn ma túy và viện trợ từ bọn buôn chất trắng".
Cha Jesus Rafael Limon, mục sư ở nhà thờ công giáo St. John. Ảnh chụp màn hình: CNN
Ngoài 4.000 cư dân trong nội thành, còn có 30.000 người sống ở vùng nông thôn ngoại ô Badiraguato, trong dãy núi Sierra Madre Occidental ở phía tây thị trấn.
Những cư dân không muốn tiết lộ danh tính cho biết đây là nơi diễn ra việc làm ăn phi pháp mà không ai dám nhắc tới. Sự cẩn trọng và bản năng sinh tồn giúp chúng che mắt cơ quan luật pháp và cả thế giới qua nhiều thế hệ.
Ngay cả khi thông tin về các phi vụ buôn bán rò rỉ từ vùng đồi núi gồ ghề này thì chi tiết cụ thể vẫn đầy bí ẩn. Ví dụ như không thể xác minh vụ 8 tên được cho là sát thủ của băng đảng Sinaloa chết trong một cuộc đột kích gần La Tuna. Như thông lệ, mọi chi tiết đều sơ sài, không thể xác định điều gì.
Ngọc Huyền