Rafael Mariano Grossi, người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), cơ quan giám sát hạt nhân của LHQ, ngày 29/3 thăm nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine.
Các quan chức do Nga bổ nhiệm và lực lượng Nga đã dẫn ông Grossi và ba thanh sát viên IAEA thị sát xung quanh nhà máy. "Hoạt động quân sự tại khu vực này rõ ràng đang gia tăng, cần thực hiện mọi biện pháp ngăn các cuộc tấn công vào nhà máy", ông nói với các phóng viên.
"Tôi nghĩ chuyện mức độ hiện diện quân sự gia tăng tại khu vực này không có gì là bí mật. Đã có những cuộc thảo luận mở về tấn công và phản công", Tổng giám đốc IAEA nói thêm.
Tổng giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi trên đường đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, đông nam Ukraine, ngày 29/3. Ảnh: Văn phòng Báo chí IAEA
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia nằm ở bờ nam sông Dnieper, nơi Nga kiểm soát từ những ngày đầu xung đột. Lực lượng Ukraine được cho là sẽ tiến hành phản công trong những tháng tới. Tổng giám đốc Grossi nhiều lần cảnh báo giao tranh trực diện hoặc sự cố an toàn có thể gây ra thảm họa.
Ông Grossi đang đẩy mạnh đàm phán về các biện pháp bảo vệ nhà máy này, đòi hỏi lực lượng Nga và Ukraine đồng ý không tấn công trong và ngoài nhà máy. Moskva và Kiev thường xuyên chỉ trích nhau về các cuộc tấn công vào cơ sở.
"Chúng tôi đang nghiên cứu nhiều biện pháp. Chúng tôi đã xem xét khả năng thiết lập một khu vực phi quân sự xung quanh nhà máy, đang tập trung vào mức độ an ninh và những quy định cần tránh. Công việc đang tiến triển", ông nói tại nhà máy ngày 29/3.
Ba thanh sát viên IAEA đi cùng ông Grossi trong chuyến thăm sẽ thay thế nhóm giám sát hiện tại trong hai tháng tới. Đây là nhóm thứ 7 đảm nhận vai trò giám sát luân phiên, kể từ khi Kiev và Moskva chấp nhận sự hiện hiện của cơ quan này tại nhà máy.
Vị trí nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia và thành phố Energodar ở miền nam Ukraine. Đồ họa: BBC
Nhà máy Zaporizhzhia là một trong những cơ sở điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, có 6 lò phản ứng làm mát bằng nước do Liên Xô thiết kế và xây dựng, từng cung cấp khoảng 1/5 lượng điện cho Ukraine trước xung đột. Tất cả 6 lò phản ứng của nhà máy đã ngừng hoạt động. Hiện 3.000 công nhân Ukraine đang ở nhà máy này.
Zaporizhzhia là một trong 4 tỉnh Nga sáp nhập hồi tháng 10/2022, bên cạnh các tỉnh Donetsk, Lugansk và Kherson. Động thái diễn ra sau khi các khu vực này tổ chức trưng cầu dân ý sáp nhập Nga. Kiev phản đối và tuyên bố sẽ giành lại lãnh thổ.
Nga đang kiểm soát 70% diện tích tỉnh Zaporizhzhia. Thành phố thủ phủ cùng tên và một phần phía bắc vẫn do Ukraine nắm giữ.
Đức Trung (Theo Guardian)