Ngày 22/3, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Phó chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Trưởng Khoa Bệnh lý mạch máu não, Bệnh viện Nhân dân 115, cho biết kết quả chụp cộng hưởng từ ghi nhận huyết khối tại nhiều vị trí trong hệ thống tĩnh mạch não của bệnh nhân. Nhờ chẩn đoán kịp thời, điều trị đặc hiệu bằng thuốc kháng đông, bệnh nhân may mắn phục hồi không để lại di chứng.
Huyết khối tĩnh mạch xảy ra khi cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch. Máu đông hình thành ở chân gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu, khi di chuyển đến phổi gây thuyên tắc phổi, lên tĩnh mạch não được gọi là huyết khối tĩnh mạch não. Đây là tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ hoặc tử vong.
Thanh niên trên cho biết thường xuyên hút shisha trong cả năm qua, lượng hút tăng dần.
Shisha là chất gây nghiện, khói có mùi thơm như táo, bạc hà, dâu... và cảm giác nhẹ nhàng hơn thuốc lá thông thường. Dù hương vị dễ chịu, chúng vẫn chứa nicotine, carbon monoxide và chất độc hại, gây nguy cơ bệnh phổi, tim mạch, ung thư, huyết khối.
"Một giờ hút shisha tương đương hít lượng khói gấp 100-200 lần so với một điếu thuốc lá", phó giáo sư Thắng nói, thêm rằng hút shisha làm tăng nguy cơ tạo huyết khối thông qua nhiều cơ chế.
Cụ thể, chúng làm tăng khả năng đông máu. Khói shisha chứa nicotine kích thích giải phóng các yếu tố đông máu, làm máu dễ đông hơn. Chúng cũng chứa carbon monoxide (CO) làm giảm oxy trong máu, gây stress cho hệ tuần hoàn và thúc đẩy hình thành cục máu đông. Hút shisha khoảng một giờ, người hút phải hít lượng CO gấp 9 lần và nicotine gấp 1,7 lần so với một điếu thuốc lá, theo nghiên cứu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Các chất độc trong khói shisha như kim loại nặng (chì, cadmium) và hợp chất hữu cơ độc hại, gây viêm và tổn thương nội mạc tĩnh mạch. Thành mạch bị tổn thương là nơi lý tưởng để cục máu đông bám vào và phát triển.
Ngoài ra, người hút shisha thường ở tư thế ngồi, ít vận động nên làm chậm lưu thông máu, đặc biệt ở tĩnh mạch chân, tạo điều kiện cho huyết khối hình thành. Đây là yếu tố quan trọng trong "tam giác Virchow" (tăng đông, tổn thương mạch, ứ trệ máu).
PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng thăm khám bệnh nhân. Ảnh: Lê Phương
So với thuốc lá thông thường, shisha mang lại nguy cơ cao hơn do lượng khói hít vào nhiều hơn. Người hút tăng mức độ phơi nhiễm với các chất độc, nguy cơ huyết khối tĩnh mạch nghiêm trọng hơn.
WHO và Trung tâm Kiểm soát Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ cảnh báo shisha gây hại cho hệ tim mạch tương tự hoặc hơn thuốc lá, bao gồm nguy cơ huyết khối. Nguy cơ huyết khối tĩnh mạch ở người hút shisha tăng cao hơn nếu có các yếu tố kết hợp gồm ngồi lâu, béo phì, dùng thuốc tránh thai hoặc hormone.
Hiện, Việt Nam cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha, bóng cười, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Người vi phạm có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự tùy theo mức độ, chẳng hạn sử dụng, tàng trữ, hay buôn bán shisha.
Lê Phương