Ngày 5/6, Ogrod được thẩm phán tòa sơ thẩm thành phố Philadelphia, bang Pennsylvania hủy án. Lần đầu tiên trong gần ba thập kỷ, Ogrod được tự do, trở về trong vòng tay của người thân và bạn bè.
Walter Ogrod (áo ngắn tay) bên cạnh bạn bè người thân sau khi được tự do. Ảnh: Philadelphia Inquirer.
Trước đó cùng ngày, trong phiên làm việc diễn ra qua mạng trực tuyến, công tố viên xin lỗi Ogrod và gia đình nạn nhân vì đã "cướp mất 28 năm trong đời Ogrod và đe dọa truy tố dựa trên căn cứ sai sự thật". Mẹ nạn nhân cho biết tin vào sự vô tội của Ogrod và rất mừng vì ông ta được tự do.
Bản án oan của Ogrod xuất phát từ vụ Barbara Jean, 4 tuổi, mất tích khỏi nhà riêng vào ngày 12/7/1988. Vài giờ sau, thi thể không mặc quần áo của bé gái được phát hiện bị bỏ trong hộp carton trên vỉa hè, cách nhà chỉ khoảng 300 m.
5 nhân chứng cho biết chiều hôm ấy nhìn thấy một người đàn ông qua đường, tay cầm theo hộp carton. Tuy nhiên, trong bốn năm sau, vụ án không có tiến triển.
Sau khi mở lại vụ án vào năm 1992, hai điều tra viên bắt đầu để mắt tới Ogrod (khi ấy 27 tuổi) vì sống đối diện nhà nạn nhân, dù 5 nhân chứng không chỉ đích danh Ogrod trong lần điều tra đầu tiên. Sau khi thẩm vấn, điều tra viên thu được bản khai, trong đó Ogrod thú nhận dùng thanh đòn tạ dưới hầm đánh đập nạn nhân.
Tại tòa, Ogrod khẳng định bị ép cung. Tuy nhiên, Ogrod vẫn bị kết tội vào năm 1996 và lãnh án tử hình chủ yếu dựa trên lời khai của đặc tình trại giam, người cho biết bị cáo đã kể lại cách gây án với hai bạn tù.
Từ trong tù, Ogrod luôn kêu oan. Tới năm 2018, vụ án của Ogrod được đơn vị thẩm tra bản án của Phòng Công tố thành phố Philadelphia lấy lên rà soát. Một năm sau, đơn vị này nhận định lời thú tội của Ogrod không đáng tin cậy vì ông ta bị thiếu ngủ và thao túng tâm lý trong lúc thẩm vấn, hai điều tra viên cũng có tiền sử dùng kỹ thuật có tính chất cưỡng ép để khiến nghi phạm nhận tội.
Walter Ogrod khi bị bắt giữ vào năm 1992. Ảnh: Philadelphia Police.
Theo đơn vị thẩm tra, Barbara Jean được xác định nhiều khả năng chết do bị ngạt thở, nhưng cảnh sát và công tố viên ban đầu đã không cung cấp thông tin này cho bên bào chữa để củng cố giả thuyết nạn nhân bị đánh chết. Mẫu ADN lạ trên cơ thể Jean cũng không trùng với Ogrod. Hai đặc tình trại giam làm chứng chống lại Ogrod cũng bị cho là đã "thông đồng" với nhau để tạo chứng cứ giả.
Từ đó, Phòng Công tố Philadelphia kết luận không có chứng cứ đáng tin cậy chứng minh Ogrod gây án. Tháng 3, công tố viên cùng luật sư bào chữa đệ đơn yêu cầu thẩm phán hủy án đối với Ogrod nhưng thủ tục bị trì hoãn do Covid-19.
Dù vậy, đây mới là bước đầu trong quy trình minh oan của Ogrod. Bản án của Ogrod đã bị hủy nhưng thẩm phán trong trường hợp này không có quyền bãi bỏ cáo trạng mà chỉ có thể yêu cầu tái thẩm. Do công tố viên đã đệ đơn không truy tố, việc cuối cùng Ogrod cần làm là yêu cầu thẩm phán khác bãi bỏ cáo trạng.
Vụ của Ogrod là bản án giết người thứ 13 đơn vị thẩm tra án Philadelphia giúp lật ngược từ năm 2018.
Quốc Đạt (Theo Philadelphia Inquirer, The Intercept)