 |
|
Vợ bí mật của Basayev - Elina Ersenoyeva. Ảnh: polit.ru. |
Kết quả này thật quá kinh ngạc, cho dù xét theo tiêu chí của những băng nhóm tội phạm hay tiêu chí của cảnh sát - vốn đã quá quen với những chuyện bạo lực đầy rẫy ở Chechnya - miền đất bị giằng xé bởi những cuộc chiến và khủng bố liên miên.
Ngoài cuộc sống công khai với tư cách là nhà báo và hoạt động xã hội, Ersenoyeva là vợ mới nhất của thủ lĩnh phiến quân Chechnya Basayev - kẻ đã bị tiêu diệt trong một vụ nổ hồi tháng 7 vừa rồi.
Mẹ của Ersenoyeva cho hay con gái bà không tự nguyện lấy Basayev - kẻ đã từng không chùn tay hay hổ thẹn khi cử những "góa phụ đen" đi đánh bom tự sát ở Matxcơva hay trên các phi cơ chở khách. Basayev cũng chính là kẻ chủ mưu vụ tấn công khủng bố đẫm máu ở Beslan khiến hơn 300 người chết.
Ersenoyeva phải lấy Basayev chỉ vì những tên phiến quân dọa sẽ giết hai anh trai của cô nếu cô không làm như chúng yêu cầu.
"Con gái tôi rất thông minh, nhưng nó lại bị vùi dập như thế", bà mẹ Rita Ersenoyeva nói trong ngôi làng Stariye Atagi, phía nam Grozny, nơi con gái bà thường bị đưa đến gặp chồng. "Giờ thì nó đi rồi. Tôi không còn hy vọng gì nữa. Tôi đã mất đứa con yêu".
Cho dù tình cảnh thực của cuộc hôn nhân của Ersenoyeva là gì đi nữa, dù cô là con tin tình cờ hay là người vợ tự nguyện của Basayev, sự biến mất của cô đã rọi một tia sáng vào thế giới bí ẩn của những kẻ ly khai Chechnya, vào cuộc đời của Basayev và bối cảnh bí hiểm của những vụ mất tích của Kavkaz.
Mẹ của Ersenoyeva cho hay con gái bà bị đưa đến với Basayev lần đầu tiên hồi cuối tháng 11 năm ngoái, sau khi vợ góa của tổng thống tự phong của lực lượng ly khai là Kheda Saidullayeva tuyên bố rằng cô gái phải lấy một chiến binh làm chồng. Hai mẹ con chỉ được biết tên của chiến binh đó là Ali-Khan Abu Yazidov.
Ersenoyeva chấp nhận. Ngày 29/11, người ta đón cô đến một ngôi nàh ở Grozny. Ersenoyeva bước vào một căn phòng - nơi người ta nói với cô rằng vị hôn phu đang chờ ở đó. Người đang chờ chính là Basayev, mẹ của Ersenoyeva kể.
"Ông ta nói với nó: 'Đừng sợ'", bà kể tiếp. "Tôi sẽ không làm gì xấu với cô nếu cô làm theo những gì tôi nói. Tôi không bắt cô phải giết ai cả. Tôi cần trí óc và cái đầu cô".
Basayev khi đó đã có 3 vợ. Hắn và Ersenoyeva làm lễ cưới chóng vánh theo các nghi lễ của đạo Hồi và ở với nhau 3 đêm. Khi Ersenoyeva rời đi, Basayev giao cho cô nhiệm vụ tìm kiếm và thu thập thông tin ttừ một website của quân ly khai trên Internet.
Tất cả những thông tin này mãi về sau bà mẹ mới được biết.
Khi Ersenoyeva về đến nhà, cô chỉ nói rằng đã trốn nhà đi lấy người yêu, và giờ chồng cô đã đi xa. Đời sống xã hội ở Chechnya vốn do đàn ông kiểm soát, và việc nam thanh niên bắt cóc cô dâu là một truyền thống vẫn tồn tại đến ngày nay.
Trong 3 tháng kể từ lần đầu tiên đó, người lái xe đến nhà Ersenoyeva và đưa cô đi thêm 3 lần nữa. Tiếp đó, cô tuyên bố chồng mình đã rời Nga đi tìm việc làm.
Mẹ cô gái cho hay bà chỉ biết được tên thật của con rể mình sau khi y chết.
Ersenoyeva có vẻ nhẹ nhõm khi xem bản tin về cái chết của Basayev, mẹ cô kể. Cả nhà biết được chi tiết chuyện hôn nhân của cô khi các sĩ quan An ninh Liên bang (FSB) tới nhà và thẩm vấn cô. Họ cho biết đã theo dõi Ersenoyeva từ lâu và giờ muốn khép lại hồ sơ về cô.
Nhưng rắc rối của Ersenoyeva chưa hết. Ngày 16/8, Ersenoyeva gửi một thông báo đến các tổ chức nhân quyền, nói rằng cô và gia đình bị lực lượng Chechnya thân chính phủ làm phiền, rằng cô sợ hãi.
Ngày hôm sau, Ersenoyeva và người dì bị các tay súng Chechnya bịt mắt bắt cóc khi đang trên đường tới sở làm, các tổ chức nhân quyền cho biết. Chúng trùm bao tải lên đầu họ, bắt họ lên xe và phóng đi.
Sau buổi sáng bị giam trong một tầng hầm, người dì được thả. Những kẻ bắt cóc cho phép Ersenoyeva gọi điện thoại 3 lần trong ngày đầu tiên bị giam giữ, mẹ cô cho biết. Kể từ đó không còn tin tức gì về Ersenoyeva, cũng chưa có ai đưa ra điều kiện hay yêu cầu đòi chuộc nào.
Mẹ Ersenoyeva nói bà không biết ai đã bắt cóc con gái mình.
Hiện có nhiều thông tin chi tiết, nhưng chưa được xác nhận, xung quanh cuộc hôn nhân mà không ai biết là tự nguyện hay cưỡng bức của Ersenoyeva. Viên lái xe vẫn thường đưa cô đi gặp chồng đã bị bắt. Tổng thống tự xưng của Chechnya là Abdul Khalim Saidullayev đã bị tiêu diệt hồi tháng 6, và vợ của y cũng lẩn trốn kể từ đó. Basayev thì đã chết. Nhà chức trách chưa có thông tin gì thêm ngoài việc xác nhận họ đã được thông báo về sự biến mất của Ersenoyeva.
T. Huyền (theo NYT)