Giữa tháng 6, cánh rừng ngập mặn rộng hơn 40 ha thuộc khoảnh một, tiểu khu 358B, bãi bồi ven biển thôn Tây Hà và Bắc Hà, xã Kỳ Hà, không còn màu xanh vốn có. Hơn một nửa diện tích cây bị chết khô. Các cây cao 0,6-3 m thân bám đầy rác. Trên bờ đê, cành khô chất đống, trải dài hàng trăm mét.
Hơn một nửa diện tích rừng ngập mặn phòng hộ ở xã Kỳ Hà, thị xã Kỳ Anh bị chết. Ảnh: Đức Hùng
Rừng ngập mặn chủ yếu là cây mắm, đước, sú vẹt, được trồng từ năm 1994, kinh phí do các tổ chức phi chính phủ tài trợ. Ngoài tạo cảnh quan môi trường biển, rừng tránh gió cho tàu thuyền của ngư dân, chắn sóng, triều cường, bảo vệ tuyến đê biển Hà Hải Thư, chạy qua ba xã Kỳ Hà, Kỳ Hải, Kỳ Thư.
Người dân cho biết, rừng trước đây xanh tốt, thu hút các loài chim, hải sản về trú ngụ, song gần đây không còn. Cuối năm 2021, cây chết dần, đến đầu năm 2022 thì lan rộng. "Cây khô héo, tuyến đê biển Hà Hải Thư cũng trở nên mong manh hơn khi mùa bão lũ sắp cận kề", một người dân trú xã Kỳ Hà lo lắng nói.
Cây đước, mắm, sút vẹt bị rụng lá, chết khô, cành trơ trọi. Ảnh: Đức Hùng
Hạt Kiểm lâm thị xã Kỳ Anh thống kê, trong hơn 40 ha rừng ngập mặn ở xã Kỳ Hà, đến nay hơn 25 ha bị chết (chiếm 60%). Khi phối hợp với chính quyền địa phương đào cây ở nhiều vị trí kiểm tra, cơ quan chuyên môn ghi nhận rễ cây bị thối, không có rễ non, khả năng phục hồi khó.
Ông Đào Xuân Hiên, Giám đốc dự án trồng mới bảo vệ và phục hồi rừng ngập mặn ven biển Hà Tĩnh, cho biết đã tham mưu cho Hạt Kiểm lâm thị xã Kỳ Anh đề xuất tỉnh Hà Tĩnh thuê chuyên gia, nhà khoa học về khảo sát chuyên sâu để tìm nguyên nhân. Mọi báo cáo đã được trình lên tỉnh xem xét.
Theo ông Hiên, rừng ngập mặn là "vấn đề phức tạp", đòi hỏi phải có chuyên môn sâu để tìm hiểu. Cây chết phần lớn lác đác, còn chết đại trà như tại xã Kỳ Hà, thị xã Kỳ Anh thì nên đánh giá về nguồn nước, tác động môi trường biển... "Cần phải tìm ra được nguyên nhân cây chết, sau đó mới cho trồng bổ sung, nếu không sẽ như muối bỏ bể. Cây ở rừng ngập mặn có vài chục loại, khi có kết luận chính xác sẽ chọn cây phù hợp với thổ nhưỡng để trồng thay thế", ông Hiên nói.
Bờ đê Hà Hải Thư chất đầy cành cây rừng ngập mặn. Ảnh: Đức Hùng
Hiện, mật độ rừng ngập mặn khoảng 2.500 đến hơn 4.000 cây một ha, tùy từng loại. Chi phí trồng một ha hết hơn 350 triệu đồng.
Hà Tĩnh có hơn 700 ha rừng ngập mặn, trải dài ở các huyện Thạch Hà, Nghi Xuân, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh, thị xã Kỳ Anh, TP Hà Tĩnh... Nhà chức trách kỳ vọng những dự án này góp phần bảo vệ đê biển, giúp người dân phát triển nuôi trồng thủy sản và đạt hiệu quả cao trong sản xuất nông nghiệp.