"Triển lãm - Hội chợ Sách Quốc tế - Việt Nam 2015" do Cục Xuất bản (thuộc Bộ Thông tin Truyền thông) tổ chức từ ngày 10-14/9 tại công viên Thống nhất, Hà Nội. Đây là lần thứ năm chương trình diễn ra. Những kỳ trước hội sách được thực hiện trong nhà triển lãm, lần này ban tổ chức đưa ra công viên để không gian rộng rãi, thân thiện hơn với người tham dự. Hội sách có khoảng 200 gian hàng của hơn 100 nhà xuất bản, phát hành sách cùng 20 đơn vị nước ngoài tham gia.
Thành công nhất của hội sách là đã thu hút được nhiều người hưởng ứng. Cảnh tượng chen chúc, chật ních người trước các gian hàng.. dễ nhận thấy, làm tăng không khí cho ngày hội. Ngoài ngày khai mạc, hai ngày thứ bảy (12/9) và chủ nhật (13/9) có số người đổ về công viên nhiều hơn cả, khiến quãng đường Trần Nhân Tông trước cổng trở nên tắc nghẽn. Các bãi để xe trên các con đường xung quanh đều trong tình trạng quá tải. Nhiều người phải có khi phải chạy hai vòng quanh công viên mới tìm được chỗ gửi xe.
Sau 14h các ngày của sự kiện, nhiều người tới Hội sách dẫn tới tình trạng chen chúc.
Bà Claudia Kaiser - Phó Giám đốc Hội sách Frankfurt - khi tham quan chương trình cũng tán dương lượng người tham dự. Bà nói điều lo ngại nhất với những người tổ chức Hội sách là làm sao để thu hút nhiều người đến và Hội sách tại Hà Nội lần này đã vượt qua áp lực đó. "Tới đây, tôi thực sự ấn tượng với lượng người tham gia, đó là những người yêu sách thực sự", bà Phó giám đốc nói.
Để phục vụ người mua, các đơn vị huy động tối đa nhân lực. Công ty Nhã Nam phải thuê thêm sinh viên mới đủ người phục vụ chương trình. "Các nhân viên luôn trong tình trạng quá tải, nhất là trong hai ngày cuối tuần. Dù đã cố gắng hết sức, chúng tôi vẫn không thể đáp ứng hết, đôi khi khiến khách hàng không hài lòng", đại diện Nhã Nam nói.
Đại diện công ty Alpha Books cho rằng lượng người đến đông kéo theo số sách bán ra của các gian hàng cũng nhiều hơn. Đơn vị này cho biết số sách của Alpha được mua tăng thêm khoảng 20% - 30% so với hội sách tổ chức hồi tháng 4 cũng ở công viên Thống Nhất.
Thu hút được đông đảo khách đến dự nhưng hội sách bố trí gian hàng thiếu hợp lý, ít diễn ra việc giao dịch, trao đổi bản quyền. Nhiều sự kiện tự phát khiến sự kiện chưa đáp ứng được kỳ vọng về một hội sách quốc tế.
Các đơn vị nước ngoài tham gia Hội sách được bố trí ở vị trí sâu, khuất khiến lượng người quan tâm đã ít, lại càng khó thu hút thêm. Hiệp hội Xuất bản ASEAN không đi đến hết chương trình, rút sách khỏi không gian trưng bày sau hai ngày có mặt. Những ngày sau đó, một công ty phát hành sách ngoại văn (phân phối sách của các nhà xuất bản Taschen, Page One, Tan Yang International tại Việt Nam) thấy gian hàng của Hiệp hội Xuất bản ASEAN trống đã mang sách của mình sang bày.
Phần lớn các đơn vị nước ngoài cử đại diện tại Việt Nam tham gia Hội sách. Họ mang tới chủ yếu là sách dạy ngoại ngữ. Không gian cho giao dịch bản quyền ít được tạo ra.
Gian hàng của các nhà xuất bản nước ngoài nằm vị trí khuất, không thu hút nhiều người tham quan.
Sự kiện tại Hội sách phần lớn là ra mắt tác phẩm mới, giao lưu giữa tác giả và người đọc mà ít có hội thảo về xuất bản, bản quyền. Thực tế, các hội sách quốc tế lớn luôn coi trọng, dành không gian và thời gian nhất định cho việc giao dịch bản quyền, hội thảo chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác xuất bản.
Các sự kiện tại chương trình còn mang tính tự phát, mỗi đơn vị tự làm sự kiện của mình, không hướng tới một chủ đề chung. Ban tổ chức cũng không đưa ra hướng dẫn cụ thể để người tham dự dễ theo dõi. Ví dụ, tại các Hội sách ở TP HCM, ban tổ chức có hệ thống loa thông báo mỗi sự kiện trước 15 phút diễn ra. Còn ở Hội sách Quốc tế Hà Nội, người tham dự phải tự tìm thông tin về các chương trình mình quan tâm về thời gian, địa điểm để tìm đến. Phòng hội thảo (là một sân khấu có bạt che) cũng nằm ở nơi khuất, không dễ nhìn thấy.
Ông Nguyễn Cảnh Bình - người từng tham gia nhiều hội sách lớn trên thế giới - bày tỏ tiếc nuối khi sự kiện đã diễn ra không như mong đợi. Tuy nhiên ông cho rằng: "Trong bối cảnh hiện nay, hội sách thể hiện sự cố gắng của ban tổ chức. Chương trình lần này đã tốt hơn hồi tháng 4 nhiều rồi".
Lam Thu