Tại buổi lễ ngày 15/2 ở Hà Nội, bà Thùy Dương - Trưởng ban Nhà văn nữ - nói giải thưởng nhằm ghi nhận, tôn vinh những nỗ lực, sáng tạo của các cây bút nữ trong cuộc sống và sự nghiệp. Nguyễn Bích Lan và Nguyễn Thị Kim Hòa là hai người đầu tiên nhận giải.
Nguyễn Bích Lan vắng mặt vì sức khỏe yếu, được người nhà nhận thay. Chị cho biết: "Với tôi và Kim Hòa, giải thưởng là sự ghi nhận nỗ lực, ý chí đi đường dài với văn chương. Tôi nghĩ điều này có thể là động lực, sự khích lệ với các cây bút gặp khó khăn hơn những người bình thường, đang hoạt động trong lĩnh vực văn học".
Nhà văn, dịch giả Bích Lan tại một buổi giao lưu với độc giả năm 2013. Ảnh: Đạt Ma
Nguyễn Bích Lan sinh năm 1976 tại Hưng Hà, Thái Bình. Năm 13 tuổi, trong một lần đang đi xe đạp trên đường, chị bị ngã xuống mương và phát hiện mình không thể tự đứng lên. Theo chẩn đoán của bác sĩ, Bích Lan mắc bệnh nan y loạn dưỡng cơ, phải bỏ dở việc học hành khi mới lên lớp 8. Bích Lan tự học ngoại ngữ, trở thành dịch giả, hiện có 52 đầu sách dịch, bốn tác phẩm viết cho thiếu nhi. Năm 2013, chị ra mắt tự truyện Không gục ngã, nói về nỗ lực chiến thắng số phận.
Chị đã nhận được giải thưởng dịch thuật của Hội nhà văn Việt Nam (2010) và giải Sách quốc gia 2020. Hai năm qua, ngoài dịch và viết sách, chị còn xây dựng được năm tủ sách cho các vùng khó khăn tại Đăk Nông, tổ chức chương trình Đọc sách cho con với 30 gia đình, giới thiệu 45 đầu sách dành cho thanh niên.
Nhà văn Nguyễn Thị Kim Hòa. Ảnh: Facebook Nguyễn Kim Hòa
Nhà văn Nguyễn Thị Kim Hòa sinh năm 1984 ở Ninh Thuận, bị liệt tay phải và nửa tay trái sau cơn sốt cao khi lên hai tuổi. Với nửa tay trái, chị vẫn học hết cấp ba và tốt nghiệp cao đẳng. Đến nay, tác giả in 14 đầu sách, trong đó có bảy cuốn cho thiếu nhi. Chị từng đoạt giải nhất cuộc thi truyện ngắn báo Văn nghệ Quân đội 2013-2014, giải nhất cuộc vận động sáng tác văn học thiếu nhi Việt Nam - Đan Mạch 2013-2015, giải nhất cuộc thi tản văn Thương nhớ miền Trung 2020. Kim Hòa còn nhận bằng khen của Thủ tướng chính phủ năm 2015, được tạp chí Forbes Việt Nam bình chọn là một trong 20 phụ nữ Việt Nam truyền cảm hứng năm 2021.
Tại buổi lễ, nhà văn Nguyễn Bình Phương đọc báo cáo tổng kết và trao các hạng mục khác của Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2022. Ở thể loại văn xuôi, tiểu thuyết Bửu Sơn Kỳ Hương của nhà văn Lý Lan đạt số phiếu đồng thuận tuyệt đối. Tác phẩm lấy bối cảnh Nam bộ cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, xoay quanh sự chìm nổi của một gia tộc người Hoa trong hành trình hòa nhập với người dân bản địa.
Ở thể loại thơ, Ngàn bãi thơ khác (Trần Lê Khánh) và Bóng của ý nghĩ (Nguyễn Bảo Chân) được chọn tôn vinh. Với văn học dịch, cuốn Hiệp sĩ thánh chiến của văn hào Henryk Sienkiewicz, dịch giả Nguyễn Hữu Dũng chuyển ngữ, đoạt giải. Ở hạng mục văn học thiếu nhi, Thung Lũng Đồng Vang của tác giả Trung Sĩ được điểm tuyệt đối. Chuyên ngành lý luận phê bình có 14 tác phẩm tham gia xét giải, nhưng không có cuốn nào đáp ứng tiêu chí đề cử.
Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam diễn ra thường niên, tôn vinh các tác phẩm văn xuôi, thơ, lý luận phê bình, văn học dịch. Theo quy định, hội đồng chung khảo chọn giải có tám thành viên, tác phẩm đoạt giải phải đạt hơn một nửa số phiếu bầu.
Hà Thu