Sáng 18/7, ông Nguyễn Hạnh Phúc, Chánh Văn phòng Hội đồng bầu cử quốc gia trao đổi với báo chí về việc không xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội với bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường (Hà Nội) và ông Trịnh Xuân Thanh (Hậu Giang).
Chánh Văn phòng Hội đồng bầu cử quốc gia Nguyễn Hạnh Phúc. Ảnh: Q.H
- Một ứng viên để được bầu làm đại biểu Quốc hội phải trải qua quy trình chặt chẽ, vì sao lại “lọt” hai trường hợp không được xác nhận tư cách đại biểu?
- Vì người ta không trung thực trong kê khai hồ sơ, có thể là nói dối, có thể là giấu thông tin. Tôi ví dụ, người ta đi đăng ký một quốc tịch nước ngoài, làm sao ai biết được. Quá trình nộp tiền, làm thủ tục, không ai biết. Đến khi thành kết quả rồi mới biết là có quốc tịch nước ngoài. Việc này hoàn toàn bất ngờ.
- Cụ thể trường hợp bà Nguyệt Hường được hiểu như thế nào, có phải là không trung thực trong kê khai hồ sơ hay không?
- Trong hồ sơ không có mục nào kê khai quốc tịch, nếu hồ sơ có mục "quốc tịch", khi người kê khai ghi quốc tịch Việt Nam mà có quốc tịch kia (nước ngoài) là sai. Vấn đề ở đây là Hội đồng bầu cử quốc gia nhận thấy bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường có hai quốc tịch là vi phạm điều 4, Luật quốc tịch Việt Nam.
- Việc bà Hường có hai quốc tịch được phát hiện như thế nào?
- Từ cơ quan chức năng, chứ chúng tôi không biết. Chị Nguyệt Hường được cơ cấu là một trong 31 ứng cử viên mà Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giới thiệu cho Hội đồng bầu cử quốc gia, trong cơ cấu này có hai doanh nhân và chị Hường là một trong số đó.
Cơ quan chức năng cung cấp thông tin cho chúng tôi sau phiên họp thứ bảy của Hội đồng bầu cử quốc gia (ngày 15/7). Tiếp đó, Hội đồng bầu cử Quốc gia tại phiên họp thứ tám (chiều 17/7) đã xem xét tiêu chuẩn và đơn xin thôi làm nhiệm vụ đại biểu Quốc hội khoá 14 của chị Hường.
- Ngoài lý do vi phạm quốc tịch, bà Hường có vi phạm nào khác?
- Hiện nay chúng tôi mới biết một lý do đó và xử lý ngay, còn có lý do nào khác hay không thì chờ sau này cơ quan chức năng vào cuộc.
- Bà Hường là đại biểu Quốc hội hai khoá 12 và 13, am hiểu pháp luật, vì sao lại có vi phạm này?
- Tôi không chắc chị Nguyệt Hường biết mình đăng ký quốc tịch thứ hai là vi phạm pháp luật hay không. Có thể có những người nghĩ rằng người Việt Nam được hai quốc tịch. Tuy nhiên, trong Luật Quốc tịch đã quy định rất rõ, phân biệt hai trường hợp. Thứ nhất, công dân Việt Nam chỉ có một quốc tịch, ai muốn có quốc tịch thứ hai thì phải xin thôi quốc tịch Việt Nam để đăng ký quốc tịch nước ngoài. Thứ hai, người Việt Nam ra định cư ở nước ngoài, nếu quốc gia sở tại cho phép công dân có nhiều quốc tịch thì đương nhiên người đó có từ hai quốc tịch trở lên.
Vấn đề ở chỗ, dù một người có hai quốc tịch thì khi về Việt Nam chỉ được sử dụng một quốc tịch, chứ không thể cùng lúc hai quốc tịch. Nghĩa là khi về Việt Nam, người đó sử dụng hộ chiếu nước ngoài của quốc tịch nước ngoài thì người đó là người nước ngoài, không phải là công dân Việt Nam. Còn nếu sử dụng hộ chiếu Việt Nam thì là công dân Việt Nam, được hưởng cơ chế của công dân Việt Nam.
Từ nay đến hết nhiệm kỳ, trường hợp nào vi phạm đều bị xử lý.
- Ông bình luận gì về thông tin bà Nguyệt Hường viết đơn xin thôi làm đại biểu Quốc hội vì lý do sức khỏe?
- Trong đơn nêu xin thôi làm nhiệm vụ đại biểu Quốc hội. Theo quy định thì một trong những điều kiện là sức khoẻ phải đảm bảo.
- Trường hợp ông Trịnh Xuân Thanh (nguyên Phó chủ tịch tỉnh Hậu Giang) không được công nhận tư cách đại biểu Quốc hội vì có nhiều vi phạm, trách nhiệm của cơ quan bầu cử địa phương được xem xét thế nào?
- Ông Trịnh Xuân Thanh là do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hậu Giang giới thiệu, hiệp thương qua các vòng. Ở đây có việc hồ sơ không trung thực, không rõ ràng, người dân không có thông tin, có thể nhiều người cứ tưởng ông này qua nhiều chức là “ghê gớm” lắm.
- Vai trò của cơ quan chức năng trong thẩm tra lý lịch ở đâu?
- Bây giờ vào kiểm tra mới biết, tất cả không thể kiểm tra hết cùng lúc. Chính vì vậy mới có quy trình giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo. Thậm chí sau khi công bố danh sách trúng cử rồi, vẫn phải chờ 35 ngày xem những người trúng cử có vấn đề gì không và ông Trịnh Xuân Thanh rơi vào trường hợp này.
- Sau khi Hội đồng bầu cử quốc gia không xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội của ông Trịnh Xuân Thanh và bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường, quy trình tiếp theo thế nào?
- Hôm nay (18/7) đã diễn ra việc tổng kết cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá 14, đồng thời cấp có thẩm quyền ký ban hành Nghị quyết xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội khoá 14 với 494 người.
Trường hợp bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường là đại biểu Quốc hội khoá 13, nhưng Quốc hội khoá 13 không còn kỳ họp nào nữa. Chúng ta biết rằng nhiệm kỳ của đại biểu Quốc hội theo nhiệm kỳ của Quốc hội.
Ngày mai 494 vị đại biểu Quốc hội khoá mới sẽ tập trung để tập huấn, sáng 20/7 bước vào kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khoá 14.
Võ Văn Thành