"Cháu muốn đi học. Cháu không biết lớp học trông như thế nào vì chưa từng thấy ngoài đời", Larrobis, năm nay vào lớp 1, nói. Cô bé bật khóc khi không hiểu được bài học trực tuyến qua màn hình điện thoại thông minh.
Chị Jessielyn Genel, mẹ Larrobis, từng phản đối việc đi học trong lúc biến thể Delta hoành hành khắp đất nước, nay cũng phải thừa nhận "những gì đang diễn ra không ổn". Việc học tập khó khăn lại thêm lệnh cấm trẻ em ra ngoài chơi càng khiến những đứa trẻ như Larrobis trở nên bức bối.
Trong khi gần như tất cả quốc gia mở một phần hoặc toàn bộ trường học, việc Philippines đóng cửa khiến các chuyên gia lo ngại nước này sẽ lâm vào một cuộc khủng hoảng giáo dục.
Hồi tháng 10 năm ngoái, một chương trình "học tập kết hợp" gồm các lớp học online, tài liệu in ra và những bài học phát sóng trên truyền hình, mạng xã hội được triển khai. Tuy nhiên, chương trình vấp phải nhiều vấn đề như phần lớn học sinh ở Philippines không có máy tính hay Internet ở nhà.
Tổng thống Rodrigo Duterte hiện vẫn bác bỏ những đề xuất mở cửa thí điểm trường tiểu học và trung học cơ sở do lo sợ trẻ em có thể mắc Covid-19 và lây nhiễm cho người thân lớn tuổi.
Jessy Cabungcal, phụ huynh có con gái 7 tuổi học tại một trường tư ở Manila, đồng ý với quyết định đóng cửa trường của Tổng thống Duterte. Con của cô hiện học online qua iPad và máy tính bàn. "Bạn có thể thấy ông ấy sợ vì không thể đảm bảo rằng trẻ em sẽ không nhiễm virus", Jessy nói.
Trong một khảo sát gần đây, Isy Faingold, Giám đốc giáo dục của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) tại Philippines, cho biết hơn 80% phụ huynh lo lắng con cái mình "đang học kém đi". Khoảng 2/3 trong số họ ủng hộ việc tái mở cửa trường tại những khu vực lây nhiễm thấp.
"Học từ xa không thể thay thế trực tiếp", Faingold đánh giá. "Đã có một cuộc khủng khoảng về học tập trước Covid-19. Thậm chí, nó đang trở nên tồi tệ hơn".
Phần lớn học sinh tại các trường công với sĩ số lớp đông, thiết bị dạy học lạc hậu, thiếu đầu tư cơ sở vật chất cơ bản như nhà vệ sinh. Nghèo đói được xem là nguyên nhân khiến người trẻ bị tụt hậu.
Số lượng trẻ đăng ký học tại trường giảm 26,9 triệu vào tháng 9/2020 và sau đó tiếp tục giảm sâu hơn 5 triệu. Điều này khiến Faingold lo ngại nhiều học sinh có thể "không bao giờ trở lại trường".
Học online cũng đang ảnh hướng tới sức khỏe tinh thần, sự phát triển của trẻ. "Việc cách ly xã hội lâu liên quan mật thiết tới căn bệnh về cô đơn và trầm cảm ở trẻ. Gián đoạn học trực tiếp và tương tác xã hội làm những kỹ năng đã được hình thành và thành thạo trước đây của trẻ bị thụt lùi", Rhodora Concepcion, thuộc Hiệp hội Tâm thần học Trẻ em và Vị thành niên Philippines nói.
Petronilo Pacayra lo lắng cho hai con trai, 9 và 10 tuổi. Giống như hầu hết đứa trẻ ở Philippines, chúng chỉ làm bài theo những phiếu bài tập in ra do trường cung cấp. "Kỹ năng đọc của các con thực sự đáng lo ngại", ông bố đơn thân 64 tuổi chia sẻ trong căn phòng chật chội, thiếu ánh sáng, của ba bố con. Vừa kèm các con hoàn thành bài tập về nhà, Pacayra vừa làm vài công việc kiếm sống.
"Cháu không thích đọc, thích chơi trên điện thoại hơn", cậu con út có biệt danh RJ của Pacayra, năm nay học lớp 2, nói.
Bà Josefina Almarez, hiệu trưởng ngôi trường nơi hai đứa con Pacayra học, khẳng định "không có đứa trẻ nào bị bỏ lại phía sau" trong năm học đầu tiên trường phải học online, nhưng phải thừa nhận một số điều "cần đặc biệt chú ý".
Những đứa trẻ bé hơn được xem bị ảnh hưởng đặc biệt khi trường học đóng cửa. Những năm học đầu đời ở trường được xem là "nền tảng" và nếu không có nền tảng cơ bản vững chắc về Toán và chữ viết, trẻ sẽ rất khó để học các môn khác ở bậc tiểu học, trung học cơ sở hoặc thậm chí cao đẳng, đại học.
Giáo sư Mercedes Arzadon, ở Đại học Philippines, cho rằng việc đóng cửa trường học thật "nực cười" trong khi nhiều nước khác, trong đó có Indonesia - quốc gia bị Covid-19 tàn phá, cho thấy có thể mở cửa lại một cách an toàn.
"Tương lai và hạnh phúc của người trẻ đang bấp bênh, sự phát triển của đất nước cũng lâm nguy", giáo sư Arzadon nhận định.
Các chuyên gia đề xuất một kịch bản lạc quan là cho trường học ở Philippines tái mở cửa vào năm tới. Tuy nhiên, điều đó còn phụ thuộc vào bước tiến của vaccine. Hiện chỉ có khoảng 20% dân số mục tiêu được tiêm chủng vaccine đầy đủ và trẻ em vẫn chưa nằm trong chương trình này.
Bình Minh (Theo AFP)