16 tuổi, Reily Dunlap bắt đầu làm tại cửa hàng đồ lưu niệm trong một khu nghỉ dưỡng ở thành phố Traverse, Michigan. Mỗi tuần, cô làm việc 3-4 buổi tối và kiếm 16 USD/giờ, cao hơn mức lương tối thiểu của địa phương, đủ trả tiền xăng và bảo hiểm cho chiếc Chevy SUV của cô.
"Có việc làm sẽ tự do hơn nhiều. Thật thoải mái khi có thể mua những gì tôi cần mà không phải xin bố mẹ nữa", Reily nói, thêm rằng một nửa số bạn bè của cô cũng đang làm việc.
Tương tự, Caleb Newfer, 18 tuổi, kiếm 10 USD/giờ khi làm nhân viên bán vé tại sở thú quận. Newfer dùng số tiền này để trả tiền xăng và tiết kiệm cho đại học.
Tại Mỹ, ngày càng nhiều học sinh cấp ba làm thêm sau giờ học hay trong kỳ nghỉ hè như Reily và Caleb. Đó thường là những công việc trong ngành khách sạn và bán lẻ, đặc biệt ở vị trí dành cho người mới. Các em có thể làm ở trung tâm thương mại gần nhà, trong các cửa hàng như Hollister, H&M, Target..., số khác làm cùng bố mẹ, lau dọn hoặc chạy bàn ở các quán ăn.
Ảnh: CNBC
Số người trẻ làm việc tăng ít nhất 250.000 người so với trước dịch Covid-19, chủ yếu ở các quán ăn và cửa hàng. Năm ngoái, 37% thanh niên 16-19 tuổi có việc làm hoặc đang tìm việc, cao nhất trong 14 năm trở lại đây, theo Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS).
"Họ năng động và sẵn sàng làm việc, đây không phải điều thường thấy ở thế hệ trước", Nilo Gonzalez, chủ một cửa hàng pizza ở Albuquerque, New Mexico, chia sẻ. Từ chỗ vắng bóng người trẻ, ông đã thuê 3 người, chiếm 1/4 nhân sự cửa hàng.
Sự gia tăng này được cho là do thiếu lao động ở khu vực dịch vụ và tiền lương cơ bản tăng, trong khi học sinh muốn có trải nghiệm hoặc kiếm thêm thu nhập.
Sau thời gian đóng cửa vì Covid-19, các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng cao, nhằm đáp ứng nhu cầu ăn uống bên ngoài, mua sắm và du lịch của người dân Mỹ. Thế nhưng, việc này không dễ vì hàng triệu lao động ngành dịch vụ đã bỏ việc để tìm cơ hội việc làm có thu nhập cao hơn, buộc các nhà tuyển dụng phải tìm nguồn lao động mới: thanh niên.
Angielena Muellenberg ở một xưởng bia, đã tuyển cùng lúc 10 thanh niên vào làm việc, trong khi trước đại dịch chỉ có 1-2 nhân viên trẻ.
"Các thanh niên này đã lấp đầy khoảng trống người khác để lại sau đại dịch. Họ giúp nhiều nhà hàng hoạt động đến bây giờ", cô nói.
Ngoài ra, tiền lương được tăng cũng là động lực để nhiều học sinh đi làm hơn. Năm ngoái, theo Ngân hàng dự trữ liên bang Atlanta, người trong độ tuổi 16-24 được tăng lương nhiều nhất (9,8%), gần gấp đôi mức tăng của người lao động nói chung (5,6%).
Jennifer Fichamba, cố vấn trường THPT Foster, cho biết, việc thành phố Tukwila, Washington, tăng mức lương tối thiểu giờ lên 18,99 USD mỗi giờ vào tháng 7 năm ngoái đã tạo ra làn sóng quan tâm của học sinh với việc làm.
"Tôi thấy nhiều sự quan tâm hơn, đặc biệt là học sinh lớp dưới. Tôi nghe được những điều như 'mình có thể kiếm 20 USD/giờ, có lẽ bố không phải làm hai việc cùng lúc nữa'", cô Jeniffer chia sẻ.
Còn đối với học sinh cấp ba, cơ hội việc làm ập đến ngay sau thời gian dài học trực tuyến khiến nhiều người háo hức muốn trở lại "thế giới thực", sẵn sàng làm việc để được trả lương.
Các em có nhiều lý do để đi làm, bao gồm mong muốn độc lập tài chính, thử những điều mới mẻ... Những học sinh đến từ các gia đình thu nhập thấp nói làm việc để giúp bố mẹ trả tiền thuê nhà và một số dịch vụ. Cũng nhiều em kiếm thêm thu nhập để trả tiền gas, bảo hiểm xe hay đi chơi cùng bạn bè.
Điều này có lợi cho cả học sinh và cộng đồng, theo Steve Schneider, cố vấn trường THPT Nam Sheboygan ở Wisconsin. Ông cho biết sự quan tâm của học sinh với chương trình học nghề, liên quan các ngành như tài chính, sản xuất và chăm sóc sức khỏe, đã tăng 4 lần sau đại dịch.
"Các em nhận ra mình có thể vừa kiếm tiền, vừa có những trải nghiệm ý nghĩa cho sự nghiệp", ông nói.
Grace Wang, 18 tuổi, là một người như vậy. Cô đã làm ở quán trà sữa Bay Area gần hai năm, mỗi tuần làm một ca vào Chủ nhật. Grace nhìn nhận công việc pha chế đã giúp cô hiểu thêm về ngành kinh doanh.
"Tôi muốn kinh doanh, và tôi nghĩ việc có kinh nghiệm bán lẻ là rất cần thiết để hiểu cách thức hoạt động của ngành này", cô nói.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo làm việc khi còn đi học có những rủi ro đi kèm. Học sinh có nguy cơ bị bóc lột, ảnh hưởng đến thời gian học và ngủ, đặc biệt khi chỗ làm thiếu người.
Tính đến tháng 10/2023, Bộ Lao động Mỹ phát hiện gần 5.800 trẻ em bị bóc lột sức lao động, nhiều hơn 88% so với năm 2019.
Phương Anh (Theo Washington Post, BLS, DOL, Inc. Magazine)