Năm 2020, để phòng chống Covid-19, học sinh tiểu bang Victoria chuyển qua học online từ tháng 4 đến tháng 10, tức là khoảng ba phần tư năm học. Nhờ vậy, khi học sinh Victoria buộc phải trở lại học online tuần này do dịch bùng phát, giáo viên, phụ huynh và học sinh không còn quá hoang mang.
Trường tiểu học nơi con tôi đang theo học sử dung phần mềm giáo dục Seesaw và Webex để dạy và học online. Học sinh nào không có Ipad thì có thể mượn của trường.
Rút kinh nghiệm năm qua, khoảng 8h30 cô giáo mới thông báo thời khóa biểu, học sinh không có thời gian chuẩn bị nên cập rập. Kỳ này cuối hôm trước cô đã email thời khóa biểu cho hôm sau để phụ huynh và học sinh chuẩn bị.
9h sáng con gái tôi, lớp 5, bắt đầu ngồi vào bàn học. Trước tiên con nghe đoạn ghi âm ngắn khoảng 3 phút trên Seesaw. Trong đó cô tóm tắt thời khóa biểu trong ngày. Đính kèm đoạn ghi âm là phần hướng dẫn chi tiết. Sau khi nghe và đọc, con bấm vào hình trái tim để điểm danh.
Như thường lệ, hôm nay con tôi có bốn môn học. Môn tiếng Anh yêu cầu phác thảo cách tìm kiếm ý tưởng khi viết văn. Tiếp theo là môn Toán học về cách tính chu vi và diện tích hình chữ nhật. Sau khi nghỉ trưa thì học môn Kiến thức phổ thông với đề tài những thay đổi theo thời gian. Cuối cùng là môn Thể dục về các tư thế yoga cho trẻ em.
Phần mềm Seesaw được thiết kế cho học sinh tiểu học nên có nhiều chức năng hỗ trợ, màu sắc và hình ảnh tươi vui. Cấu trúc và cách trình bày trên Seesaw rõ ràng, dễ theo dõi. Dưới mỗi tiêu đề môn học, bên trái là đoạn ghi âm bài giảng vài phút của giáo viên, bên phải là bài học cùng nội dung dài khoảng nửa trang. Sau đó là video ngắn minh họa thêm.
Video có thể do thầy cô tự biên tự diễn hoặc download từ nguồn giáo khoa khác. Tiếp theo là phần bài tập, học sinh nếu không rõ có thể đặt câu hỏi bên dưới. Sau cùng là nút upload bài làm. Tùy theo yêu cầu môn học, học sinh có thể làm bài ngay trên Seesaw, hoặc chụp hình, quay phim rồi upload cho giáo viên đánh giá.
Thay vì Zoom, giáo viên dùng Webex để dạy online. Hôm nay môn Toán có bài giảng online. Đôi khi cả lớp 24 bạn học chung. Tuy nhiên, đối với những tiết học cần nhiều tương tác giữa giáo viên và học sinh thì cô chia ra từng nhóm nhỏ 8 bạn học vào những giờ khác nhau.
Mỗi ngày học sinh tiểu học được khuyến khích dành 60 phút học tiếng Anh, 45 phút học Toán, 60 phút cho Kiến thức phổ thông, 30 phút cho môn Chuyên ngành và vận động 30 phút. Môn chuyên ngành bao gồm Nghệ thuật, tiếng Italy, Công nghệ thông tin và Thể dục.
Học sinh tiểu học Australia học online. Ảnh: Thoại Giang.
Con tôi cho biết lớp học online rất nghiêm. Cô tắt tất cả micro. Bạn nào có câu hỏi phải giơ tay và khi cô cho phép mới được nói. Lớp học online quá im lặng, chán và không vui như bình thường. Để khắc phục tình trạng này, cô cho phép học sinh phát biểu kịp thời mà không phải chờ lâu như trước đây.
Năm qua trung bình mỗi ngày con tôi có một lớp online 30 phút, học sinh chủ yếu tự học. Năm nay thời gian tương tác giữa thầy và trò tăng lên gấp đôi. Cô cũng dành 60 phút ở giữa ngày giải đáp những câu hỏi nếu có của học sinh, giúp các em hiểu bài cặn kẽ hơn.
Tương tự con trai tôi, lớp 10, cũng bắt đầu một ngày học ở nhà lúc 9h sáng. Tuy nhiên vì là học sinh trung học nên nhà trường sử dụng những phần mềm cho việc học online đa dạng hơn. Trước tiên con đăng nhập trang Compass để kiểm tra thời khóa biểu. Compass là ứng dụng quản lý giáo dục có sẵn được dùng làm cầu nối giữa nhà trường, học sinh và phụ huynh.
Hôm nay môn Tiếng Anh con có lớp học online về cách viết một bài báo. Con cần chuẩn bị trước dàn ý với chủ đề chích ngừa Covid-19. Môn Khoa học nhân văn có bài tập tạo sơ đồ về cách nghiên cứu một đề tài sao cho hiệu quả. Môn Tiếng Pháp có bài tập văn phạm. Môn Khoa học có kiểm tra online 30 phút.
Tiếp theo con đăng nhập Google Classroom để điểm danh. Thông thường, điểm danh đi kèm với một câu hỏi. Câu hỏi hôm nay là "Thế mạnh của một người học là gì?". Con trả lời là biết sắp xếp thời gian, không đợi nước tới chân mới nhảy. Google Classroom có thiết kế đa năng, hiện đại, là phương tiện chính để thầy cô upload bài giảng, bài tập và học sinh upload bài làm từ xa.
Các lớp học online kéo dài từ 30 phút tới hai tiếng trên Zoom. Ngay từ đầu năm, học sinh và phụ huynh phải ký giấy cam kết sử dụng công nghệ thông tin có trách nhiệm theo quy định của nhà trường.
Phần mềm Quizziz được dùng để học sinh làm kiểm tra tự chọn online, cho kết quả tại chỗ. Môn Khoa học giáo viên còn sử dụng thêm ứng dụng Discord để nhắc nhở bài vở và giao tiếp với học sinh. Các em có thể chat hoặc thảo luận trực tiếp với giáo viên trong giờ tiếp học sinh.
Từ những nhược điểm của học online như thiếu môi trường học tập, tương tác giữa giáo viên và học sinh, kỹ năng sư phạm của giáo viên khó truyền tải được qua màn hình, học sinh xao lãng..., các nhà giáo dục đánh giá học online không hiệu quả bằng lên lớp đối với học sinh phổ thông. Để khắc phục, Bộ Giáo dục Australia khuyến khích giáo viên, học sinh và phụ huynh đổi mới phương pháp tiếp cận dạy và học online.
Đối với giáo viên, dạy online cần nhiều kỹ năng mới để thu hút được sự chú ý của học sinh. Chẳng hạn, những yêu cầu từ thầy cô phải ngắn gọn, rõ ràng. Thầy cô soạn chương trình cụ thể của tiết học để học sinh chuẩn bị tư tưởng theo trình tự. Quá trình dạy là sự giao lưu hai chiều, trong đó câu hỏi của học sinh cần được trả lời sớm nhất.
Thảo luận nhóm cần được phát huy tối đa để có sự liên kết giữa thầy trò và các bạn cùng lớp. Trong những tiết dạy có tính chất tra cứu, thầy cô cần hướng dẫn làm dàn bài để học sinh dựa vào tìm kiếm thông tin vì Internet có quá nhiều thông tin khiến cho học sinh lan man khó định hướng. Cuối cùng, giáo viên cần tạo cơ hội cho học sinh tự đánh giá để nhận ra những ưu khuyết điểm trong quá trình học online và kịp thời sửa đổi.
Đối với phụ huynh, nhà trường yêu cầu hỗ trợ việc học từ xa bằng nhiều cách như hỏi thăm lịch học của con hàng ngày, khuyến khích con học và nghỉ đúng giờ giấc, tạo không gian yên tĩnh, an toàn. Phụ huynh tránh không can thiệp vào bài vở của con, không xen ngang khi con đang học trực tuyến. Nếu phụ huynh có thắc mắc nên email cho giáo viên.
Covid-19 đã tạo ra một tình huống xã hội chưa từng có. Giáo dục online là một ứng xử kịp thời và thông minh nhờ vào những tiến bộ trong công nghệ thông tin. Mặc dù học online có một số bất cập, học sinh, giáo viên và phụ huynh đã học tập được nhiều kinh nghiệm từ năm qua nên kỳ học online lần này suôn sẻ và hứa hẹn sẽ đạt hiệu quả cao. Và điều quan trọng hơn hết là giáo dục online là giáo dục từ xa, nhưng "không bao giờ xa cách".
Thoại Giang