Học một ngôn ngữ lập trình có thể mở ra cơ hội nghề nghiệp mới hoặc đạt mức lương cao hơn. Theo đó, lập trình là một trong những lĩnh vực được ưa chuộng hiện nay. Việc viết code khó hay dễ luôn là băn khoăn của những người muốn theo đuổi lĩnh vực công nghệ thông tin.
Khi bắt đầu, hầu hết mọi người đều thấy lập trình khó. Tuy nhiên, theo thời gian, hầu như người học đều có thể thành thạo một ngôn ngữ lập trình nào đó nếu có quyết tâm và dành đủ nguồn lực để học. Nếu muốn học lập trình nhưng e ngại về độ khó của nó, mỗi người nên dành thời gian nghiên cứu trước khi chọn ngôn ngữ lập trình đầu tiên.
Dễ để bắt đầu, khó để thành chuyên gia
Trên thực tế, nhiều chương trình dạy các kỹ năng code cơ bản cho trẻ em ở độ tuổi tiểu học. Các ngôn ngữ đơn giản như HTML và CSS củng cố các kỹ năng viết mã cơ bản. Điều này giúp người học lập trình có nền tảng cho những ngôn ngữ nâng cao hơn. Hơn hết, người mới bắt đầu ngày nay được hưởng lợi từ các nguồn học tập đa dạng.
Ngôn ngữ lập trình ngày nay khá dễ để bắt đầu học nhưng nếu muốn trở thành chuyên gia, người học cần nhiều nỗ lực. Ảnh: iStock
Tuy vậy, hành trình trở thành chuyên gia khó hơn rất nhiều. Thách thức khá lớn với nhiều người học là việc chuyển đổi từ các bài hướng dẫn sang việc tự code. Mỗi người cần có năng lực tìm tài liệu, tra cứu để khắc phục lỗi, đồng thời chọn kỹ năng phù hợp hơn để rèn luyện.
Gỡ lỗi (debug) cũng là một thách thức khi học code. Người làm phải code hoàn toàn chính xác mới chạy được lệnh. Vì thế, việc xác định lỗi và sửa lỗi đòi hỏi sự kiên nhẫn và luyện tập liên tục. Nhiều người mới vào nghề dễ nản chí với việc cứ phải thử và sai liên tục.
Bên cạnh đó, một số ngôn ngữ lập trình dựa trên các khái niệm không trực quan. Ví dụ, ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng định nghĩa các đối tượng rất khác với cách hiểu thông thường.
Phân loại độ khó và dễ của ngôn ngữ lập trình
Tính sẵn có của tài nguyên hỗ trợ
Các ngôn ngữ lập trình phổ biến hơn thường đi kèm với các tài nguyên học tập phong phú, nhiều diễn đàn chia sẻ giúp người mới bắt đầu kết nối với lập trình viên có kinh nghiệm. Các nội dung phổ biến cũng thường có nhiều hướng dẫn trực tuyến miễn phí, video YouTube và lớp học code trên mạng.
Mặt khác, một số ngôn ngữ có tài nguyên rất ít, trong đó, các ngôn ngữ lập trình rất cũ hoặc rất mới, chuyên biệt thường cung cấp ít hỗ trợ hơn, có xu hướng thiếu tài nguyên. Đây chính là thách thức cho người học.
Có thể phân loại độ khó của ngôn ngữ lập trình thông qua nguồn tài nguyên hỗ trợ, cú pháp, độ mạnh... Ảnh: iStock
Cấp cao và cấp thấp
Ngôn ngữ lập trình được chia thành hai loại: cấp cao hoặc cấp thấp. Ngôn ngữ cấp thấp hoạt động gần với phần cứng máy tính và mã máy hơn; khó diễn giải hơn với lập trình viên. Ngược lại, ngôn ngữ cấp cao ưu tiên ngôn ngữ rõ ràng hơn cho người dùng. Ví dụ như Python là ngôn ngữ cấp cao, sử dụng các lệnh bằng tiếng Anh giúp mọi người viết code dễ dàng hơn, còn C được phân loại cấp thấp.
Cú pháp câu lệnh (syntax)
Các lập trình viên sử dụng cú pháp câu lệnh để cho máy tính biết cách diễn giải mã. Đồng thời, ngôn ngữ lập trình khác nhau cũng sử dụng cú pháp khác nhau. Một số ưu tiên cú pháp đơn giản sử dụng các lệnh có thể dự đoán được; số khác lại yêu cầu phức tạp hơn nhiều.
Độ mạnh (Robustness)
Các chương trình được viết bằng ngôn ngữ có độ mạnh (robust) cao có thể chạy được với một số lỗi. Nó cũng giúp giải thích những gì lập trình viên muốn. Các ngôn ngữ kém mạnh hơn yêu cầu từng dòng lệnh đều phải viết chính xác như chính tả.
Ví dụ: PHP có thể tiếp tục chạy ngay cả khi có một hoặc hai lỗi, trong khi các ngôn ngữ khác yêu cầu gỡ lỗi chuyên sâu.
Một số ngôn ngữ lập trình phổ biến
Nhóm ngôn ngữ lập trình dễ gồm có HTML, JavaScript, PHP hay Python. Người học có thể học những kiến thức cơ bản về HTML trong vài ngày.
JavaScript được xếp hạng là ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất trong cuộc khảo sát của StackFlow năm 2020. Nó có nhiều ứng dụng, dễ gỡ lỗi vì có thể sử dụng bất kỳ trình duyệt nào để kiểm tra các đoạn mã.
PHP có cú pháp linh hoạt. Vì vậy, người mới bắt đầu có thể sớm thành thạo và có nhiều tài nguyên học tập PHP. Trong khi đó, Python lại là một ngôn ngữ đa năng, nổi tiếng về sự thân thiện với người mới bắt đầu. Với cú pháp đơn giản, dễ học, người học có thể tìm thấy nhiều khóa học Python miễn phí sẵn có.
Nhóm ngôn ngữ lập trình khó thường được biết đến là C++ và một số ngôn ngữ chuyên biệt khác. C ++ phức tạp, mạnh mẽ và có thể mất nhiều năm để thành thạo. Lập trình viên cần viết nhiều code hơn để hoàn thành các nhiệm vụ với C++, trong khi các ngôn ngữ khác đã được tự động hóa. Tuy nhiên, nhờ các ứng dụng của nó, sự phổ biến của C ++ vẫn tiếp tục tăng lên và được xếp vào hàng những ngôn ngữ lập trình khó học nhất.
Một số ngôn ngữ lập trình tiếng Anh như COW còn được gọi là esolang có mức khó cao hơn. Lập trình viên phát triển những ngôn ngữ này để thử thách bản thân. Để hiểu esolang, người làm nghề phải có nền tảng vững chắc trong lập trình, vì vậy, một số người xem chúng như một nghệ thuật hoặc sử dụng để thể hiện kỹ năng của họ.
Ngoài ra, LISP trong nghiên cứu trí tuệ nhân tạo cũng là ngôn ngữ khó. Tuy rất khó để trở thành chuyên gia với các ngôn ngữ này nhưng sự thách thức lại được đền đáp bằng các ứng dụng đa dạng do chúng tạo ra.
Triển vọng tự học lập trình
Hiện, trên thị trường, nhiều công việc thuộc lĩnh vực khoa học máy tính được trả lương rất cao. Không chỉ vậy, khi có thêm kỹ năng code, cơ hội nghề nghiệp mới trong các lĩnh vực ngoài công nghệ cũng tăng lên.
Trong khi đó, người học có lợi thế rất lớn trong thời đại 4.0 này - đó là điều kiện tự học. Người mới bắt đầu có thể tiếp cận nhiều nguồn hướng dẫn, các lớp học trực tuyến và tài nguyên miễn phí sẵn có trên mạng. Các chương trình bootcamps và đào tạo cấp bằng công nghệ cũng là lựa chọn hợp lý nếu có nhu cầu trở thành lập trình viên.
Nguyên Chương (Theo Zdnet)