Đầu tháng 11, Hoàng Lan ngồi xe lăn dự một sự kiện tại TP HCM. Ở tuổi 60, chứng bệnh Parkinson khiến chị chân run, gối mỏi, phải nhờ người dìu. Mắt phải diễn viên hỏng hoàn toàn, mắt trái mờ dần, do di chứng của tăng nhãn áp, viêm màng bồ đào từ nhiều năm trước. Dẫu vậy, diễn viên vẫn tươi cười khi hội ngộ các nghệ sĩ. Thấy ống kính hướng về mình, chị đùa: "Sướng ghê, được làm vai chính nữa".

Hoàng Lan với một bên mắt mờ, bên mất khả năng thị giác. Ảnh: Mai Nhật.
Gần đây, Hoàng Lan tìm kế mưu sinh để tránh phiền hà đồng nghiệp, khán giả. Chị cho biết những năm qua, nếu không có tiền quyên góp từ các nghệ sĩ, chị khó lòng chống chọi với tình cảnh bệnh tật. Mỗi năm vài ba lần, các nghệ sĩ đến chung cư Hoàng Lan hỏi thăm tình hình điều trị, hỗ trợ chi phí chữa bệnh. Gần nhất, diễn viên Phi Phụng - đồng nghiệp thân thiết - kêu gọi quyên góp được hơn 150 triệu đồng. "Họ gửi tôi vẫn nhận và cảm ơn, nhưng tủi thân và mặc cảm lắm. Tôi không muốn xòe tay xin tiền từ bạn bè, khán giả nữa, mà tìm cách tự lo cho mình", chị nói.
Hoàng Lan dự sự kiện đầu tháng 11. Video: Mai Nhật.
Từ đầu tháng 10, Hoàng Lan bỏ tiền tích góp bấy lâu mở một quán ăn dưới chân chung cư chị ở tại TP HCM. Quán khoảng 20 mét vuông, đủ đặt bốn chiếc bàn ăn. Diễn viên tự lên danh sách thực đơn với hàng chục món, bán từ sáng đến tối theo kiểu quán ăn gia đình. Những ngày đầu, quán bán lai rai. Một tuần nay, nhờ các nghệ sĩ giới thiệu, khách đến đông hơn. Phi Phụng - người đề xuất chị mở tiệm - hứa rủ diễn viên Phương Dung, Thụy Mười... sang phụ bán.

Quán ăn của diễn viên Hoàng Lan. Ảnh: Diễm Mi.
Vì sức yếu, Hoàng Lan không trực tiếp quản lý quán, phần lớn công việc do em gái và một số khán giả phụ giúp. Một khán giả tên Thúy An, từng hâm mộ Hoàng Lan vào thập niên 2000, tình nguyện đưa đón diễn viên đi trị liệu, khám bệnh hay giúp chị vệ sinh cá nhân. "Có mở quán mới thấy nhiều người hâm mộ vẫn thương tôi lắm. Người ta đến ăn, thăm hỏi xong còn dúi thêm tiền để trị bệnh nhưng tôi một mực trả lại. Họ ăn ủng hộ là quý rồi. Tấm thịnh tình ấy biết bao giờ mới báo đáp cho đặng", diễn viên nói.
Những tháng gần đây, bệnh tình diễn viên có phần thuyên giảm, dẫu không đáng kể. Mỗi tháng, chị tốn vài triệu đồng thuốc men. Số tiền không nhiều, song lại là cả một khoản chi phí khiến chị đau đầu, bởi 5-6 năm qua, Hoàng Lan đã ngưng hẳn diễn xuất. Chị sống nhờ sự bảo bọc của em gái và một số người em kết nghĩa trong căn hộ chung cư thuê ở quận 10. Họ mở một xe bán cà phê, thuốc dưới chung cư. Gần đây, công việc kinh doanh ế ẩm, em gái Hoàng Lan phải chuyển sang nghề khác mưu sinh.
Rời xa màn ảnh đã lâu, Hoàng Lan vẫn ấp ủ một ngày được trở lại phim trường. Chị kể, những năm qua, nằm trên giường bệnh, chị nhớ sân khấu đến cồn cào. Hồi tháng 4, chị tham gia chương trình Ký ức vui vẻ, tái ngộ nhiều đồng nghiệp một thời như Hồng Vân, Thanh Bạch, Nguyễn Sanh... Tuần trước, một nhà sản xuất ngỏ lời mời Hoàng Lan tham gia một bộ phim, song chị đành từ chối vì phim quay ở xa, diễn viên sợ sức khỏe không đảm bảo. "Nhiều lúc, tôi nghĩ có đạo diễn nào mời tôi đóng một vai, chỉ cần ngồi một chỗ trên xe lăn, tôi cũng nhận lời", chị kể.
Hoàng Lan xúc động khi gặp lại đồng nghiệp ở "Ký ức vui vẻ". Video: ĐT.
Hoàng Lan bảo giờ chị không còn mơ ước nào cao xa hơn là được đi lại bình thường, mắt trái rõ hơn để có thể trở lại đóng phim. "Đôi lúc, tôi thấy mình bất hạnh, sợ sau này không còn ai nương tựa. Nhưng nghĩ lại, tôi vẫn còn diễm phúc được sống trong sự thương yêu, bao bọc của đồng nghiệp, khán giả", Hoàng Lan nói.

Hoàng Lan thời đình đám với tóc "sư tử". Ảnh: HL.
Khi ở nhà một mình, Hoàng Lan thường nhìn chăm chăm vào bức chân dung của chị treo trên tường. Tấm ảnh chụp diễn viên từ thời trung niên - lúc còn sung sức với nghề, gợi chị nhớ nhiều kỷ niệm đẹp. Đầu thập niên 1990, khi chương trình kịch truyền hình Trong nhà ngoài phố bắt đầu lên sóng, Hoàng Lan để lại dấu ấn với loạt vai như Hai Mưa Nắng, Lan xì-po... Tên tuổi Hoàng Lan gắn liền với các dạng vai phản diện như giám đốc, chủ quán cơm tù, má mì... Dáng vẻ mập mạp, khuôn mặt có phần đanh đá, giọng thoại đốp chát. Có thời, mái tóc bờm sư tử trở thành "thương hiệu" của Hoàng Lan.
"Thỉnh thoảng, tôi xem lại những bộ phim mình đóng, mỉm cười nhận ra ai cũng có một thời, không thể mãi bám vào quá khứ mà phải gượng dậy sống tiếp", chị nói.
Nghệ sĩ Hoàng Lan sinh năm 1959 ở miền Tây. Chị trở thành diễn viên đoàn kịch nói Cửu Long Giang khi mới 17 tuổi. Sau nhiều năm hoạt động trên các sân khấu, Hoàng Lan ghi dấu trong lòng khán giả với chương trình Trong nhà ngoài phố những năm 1990. Thập niên 2000, chị tiếp tục nổi tiếng với các phim Cô thư ký xinh đẹp (2000), Cổng mặt trời (2010)... Năm 2011, sau một lần bị tai nạn giao thông rồi đột quỵ, sức khỏe diễn viên dần xuống dốc.
Mai Nhật