Phục dựng khủng long oviraptorosaur đang ấp trứng. Ảnh: Zhao Chuang.
Mẫu vật hóa thạch mới được khai quật từ tầng đá thuộc kỷ Phấn Trắng, có niên đại 70 triệu năm, ở thành phố Cam Châu tại tỉnh Giang Tây phía nam Trung Quốc. Đây là hóa thạch của oviraptorosaur, một họ khủng long chân thú giống chim phát triển mạnh ở kỷ Phấn Trắng, kéo dài từ 145 đến 66 triệu năm trước.
"Khủng long trong tổ rất hiếm gặp, phôi thai hóa thạch cũng vậy. Lần đầu tiên chúng tôi tìm thấy con khủng long không phải chim, ấp ổ trứng với phôi thai còn nguyên vẹn, trong cùng một mẫu vật", tiến sĩ Shundong Bi ở Đại học Vân Nam, cho biết.
Hóa thạch bao gồm bộ xương không hoàn chỉnh của một con khủng long oviraptorosaur trưởng thành khá lớn, đang cúi rạp trong tư thế ấp phía trên ổ trứng chứa ít nhất 24 quả. Khoảng 7 quả trong số này có bộ xương của phôi thai chưa nở bên trong. Phôi thai ở giai đoạn phát triển cuối cùng kết hợp với tư thế của con khủng long trưởng thành cho thấy oviraptorosaur chết khi đang ấp trong tổ, giống như chim hiện đại, thay vì đẻ trứng và canh gác ở gần đó như cá sấu.
"Phát hiện thuộc hàng hiếm hoi nhất ở loài khủng long", tiến sĩ Matthew C. Lamanna tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Pittsburgh, giải thích. "Dù giới nghiên cứu từng tìm thấy một vài con oviraptorosaurtrưởng thành trong tổ trứng trước đây, họ chưa từng thấy phôi thai bên trong những quả trứng đó. Ở mẫu vật mới, con non gần như sẵn sàng nở, chứng tỏ oviraptorosaurđã chăm sóc chiếc tổ trong thời gian khá dài. Nó là một bà mẹ mất đi mạng sống trong lúc chăm con".
Nhóm nghiên cứu cũng tiến hành phân tích đồng vị oxy và phát hiện những quả trứng được ấp ở nhiệt độ cao giống chim, giúp củng cố giả thuyết con khủng long trưởng thành chết khi đang ấp trứng. Hơn nữa, dù tất cả phôi thai phát triển tốt, một số quả trưởng thành hơn những quả khác, hé lộ trứng oviraptorosaurtrong cùng ổ có thể nở ở thời điểm hơi khác nhau.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu còn phát hiện mẫu vật oviraptorosaurcó một số viên sỏi trong bụng. Họ kết luận con vật cố ý nuốt những viên sỏi này để hỗ trợ tiêu hóa thức ăn.
An Khang (Theo Phys.org)