Miệng hố Popigai trong ảnh tổng hợp từ dữ liệu vệ tinh. Ảnh: Đài quan sát Trái Đất.
Lao xuống đất với tốc độ ước tính 20 km/s, lực va chạm từ tiểu hành tinh làm hàng triệu tấn vật chất bắn vào không khí. Tiểu hành tinh rộng 5 - 8 km tạo ra miệng hố có đường kính gần 100 km.
Miệng hố Popigai là hố va chạm lớn thứ 4 trên Trái Đất, xếp sau miệng hố Chicxulub bị chôn vùi, miệng hố Sudbury đã biến dạng và miệng hố Vredefort bị xói mòn nghiêm trọng. Popigai chỉ biến đổi nhẹ do xói mòn, nằm trong số những miệng hố được bảo quản tốt nhất trên thế giới.
Bức ảnh chụp miệng hố Popigai, đặt theo tên con sông ở gần đó, do Đài quan sát Trái Đất của NASA chia sẻ. Bức ảnh được tạo ra từ dữ liệu Blue Marble, tổng hợp dựa trên quan sát hàng tháng của Phổ kế bức xạ chụp ảnh độ phân giải trung bình (MODIS). Dữ liệu được sắp xếp theo mô hình độ cao kỹ thuật số toàn cầu ASTER, hé lộ địa hình của khu vực.
Nằm cách vùng ven biển Laptev khoảng 100 km, miệng hố hình tròn sụt sâu 150 - 200 m so với nền đất xung quanh. Bản đồ địa chất và quan sát thực địa cho thấy vùng lõm trung tâm nằm ở đáy hố, bao quanh là vòng đỉnh rộng 45 km. Vòng đỉnh thoải dần ra phía ngoài theo hình máng với nền đất cao bằng phẳng hình khuyên ở xung quanh.
Miệng hố nằm ở rìa đông bắc của vùng Anabar, nơi có hỗn hợp đá graphite và đá trầm tích. Tác động từ tiểu hành tinh làm chảy 1.750 km3 đá và lập tức biến đổi những mảnh đá graphite thành kim cương. Kim cương hình thành trong lớp đất hình bán cầu dày 1,6 km và ở cách khu vực va chạm khoảng 12 - 13 km.
Các nhà khoa học cho rằng kim cương không hình thành ở khu vực va chạm bởi nhiệt độ và áp suất trong quá trình va chạm quá lớn để chúng có thể tồn tại.
Ngàu nay miệng hố Popigai là một trong những cánh đồng kim cương lớn nhất thế giới, ước tính chứa hàng nghìn tỷ carat. Do hình thành ngay lập tức, kim cương ở đây không có thời gian để phát triển thành những viên đá quý lớn. Phần lớn là đá đa tinh thể có đường kính nhỏ hơn hai milimet và độ tinh khiết thấp, phù hợp để sử dụng trong công nghiệp hơn là chế tạo đồ trang sức.
An Khang (Theo Sci Tech Daily)