"Dù trái tim đang nặng trĩu, nhưng với tình yêu sâu đậm dành cho Harvard, tôi viết thư này để chia sẻ rằng tôi sẽ từ chức hiệu trưởng. Đây là một quyết định không hề dễ dàng", Gay mở đầu.
Bà Gay nói việc này là vì lợi ích tốt nhất cho Harvard, dù rất đau xót khi phải chịu đựng các công kích cá nhân. Bà cho biết sẽ tiếp tục là giáo sư nghiên cứu về người Mỹ gốc Phi tại đại học này.
Như vậy, bà Gay chỉ tại vị 6 tháng, ngắn nhất trong số các hiệu trưởng của Đại học Harvard kể từ khi trường thành lập vào năm 1636.
Đại học Harvard cho biết chấp nhận thư từ chức này. Trong thông báo, trường cảm ơn Gay vì những cống hiến với tư cách là hiệu trưởng, đồng thời lên án một số lời lẽ thể hiện "sự phân biệt chủng tộc" nhắm vào bà.
Vị trí hiệu trưởng tạm thời thuộc về Alan M. Garber, một chuyên gia kinh tế, đồng thời là giám đốc học thuật của Đại học Harvard.
Claudine Gay trong phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ ngày 5/12. Ảnh: Harvard Crimson
Động thái của bà Gay được đưa ra sau hàng loạt cáo buộc bà đạo văn trên tờ The Washington Free Beacon. Tờ này cho hay đã nhận được 39 cáo buộc, ở bảy công trình nghiên cứu, gồm luận án tiến sĩ của Gay.
Luận án tiến sĩ năm 1997 của Gay, với tựa đề "Nắm quyền: Thắng lợi bầu cử của người da đen và sự tái định nghĩa của chính trị Mỹ", đã trích dẫn nhiều phần từ một công trình xuất bản năm 1996 của hai tác giả Bradley Palmquist và Stephen Voss, nhưng không chú thích hoặc đặt các phần văn bản trong ngoặc kép. Gay cũng bị cáo buộc đạo văn trong hàng chục bài viết trước đây vì "trích dẫn không đầy đủ".
Theo các chuyên gia, điều này vi phạm quy tắc trích dẫn của Harvard, rằng: "việc lấy bất kỳ ý tưởng hoặc ngôn ngữ nào từ người khác mà không ghi rõ nguồn đó trong bài viết của bạn bị coi là đạo văn". Đặc biệt, đây là công trình từng được trường trao thưởng vì chất lượng xuất sắc.
Phản hồi các cáo buộc, tiến sĩ Gay khẳng định luôn đảm bảo tính liêm chính học thuật và đã bổ sung các trích dẫn.
Hội đồng điều hành Đại học Harvard khi đó ủng hộ bà. Họ nói biết về những cáo buộc từ lâu, đã điều tra và phát hiện "một số trường hợp trích dẫn không đầy đủ" trong hai bài báo. Tuy nhiên, những vi phạm này không đến mức bị coi là "hành vi sai trái trong nghiên cứu".
Bà Gay cũng bị chỉ trích nặng nề khi phản ứng không rõ ràng về chủ nghĩa bài Do Thái trong khuôn viên trường đại học, sau xung đột Israel - Hamas. Tại phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ hôm 5/12 năm ngoái, khi được hỏi rằng liệu việc kêu gọi diệt chủng người Do Thái có vi phạm quy định về bắt nạt, quấy rối tại Harvard và yêu cầu trả lời có hoặc không, người đứng đầu Đại học Harvard nói: "Có thể, tùy thuộc vào hoàn cảnh".
Harvard Hillel, ban xúc tiến cuộc sống sinh viên Do Thái trong trường, nói họ không tin tưởng bà sẽ bảo vệ sinh viên Do Thái. Nhiều người kêu gọi Gay từ chức.
Tiến sĩ Claudine Gay, 53 tuổi, sinh ra ở New York, trong một gia đình nhập cư người Haiti. Bà nhận chức hiệu trưởng hồi tháng 7/2023, là người da màu đầu tiên giữ vị trí này tại Harvard trong lịch sử gần 390 năm của trường.
Doãn Hùng (Theo The Guardian, Washington Free Beacon, NewYork Times)